ANALYSE - Het aantal gemeenten dat cameratoezicht is gestart, is in 2012 fors gegroeid. Vijf gemeenten besloten ermee te stoppen. Dat blijkt uit een analyse van cameradeskundige Sander Flight.
In 2012 namen 32 Nederlandse gemeenten het besluit een nieuw cameraproject te starten. Dat is bijna net zoveel als in 2011 toen 36 gemeenten hiervoor kozen. Vijf gemeenten kozen ervoor geen camera’s op te hangen. Daarnaast werden er zes cameraprojecten in vijf gemeenten beëindigd. De meeste gemeentelijke camera’s werden opgehangen in uitgaansgebieden, daarna volgen op afstand bedrijventerreinen en winkelgebieden.
De gemeenten die kozen voor extra cameratoezicht variëren sterk in omvang. Er zitten grote steden bij zoals Amsterdam, Den Haag, Amersfoort, Amstelveen, Enschede, Haarlem en Zwolle. Maar ook kleinere gemeenten besloten toezicht te gaan houden met camera’s, zoals bijvoorbeeld Culemborg, Dalfsen, Hoorn, Kaatsheuvel, Laren, Medemblik, Nijkerk, Purmerend en Westervoort.
Dé trend in 2012 was de inzet van flexibele camera’s. Die worden een paar dagen, weken of maanden op hotspots opgehangen om acute problemen aan te pakken. Tot op heden was dat niet toegestaan en bleven camera’s altijd meerdere jaren hangen. Voor elke verplaatsing moest een nieuw besluit door het gemeentebestuur worden genomen, vaak in overleg met de gemeenteraad.
Vlak voor de kerstvakantie diende het kabinet een wetsvoorstel in om deze vorm van cameratoezicht te voorzien van een wettelijke basis. Het wetsvoorstel ligt op dit moment voor advies bij de Raad van State en is nog niet openbaar gemaakt.
Uitgaansgebieden
In elf gemeenten zijn camera’s opgehangen in het uitgaansgebied. Hilversum koos bijvoorbeeld voor cameratoezicht na een aantal gewelddadige incidenten in het uitgaansgebied. Andere populaire locaties zijn bedrijventerreinen, zoals in Zutphen waar de gemeente besloot 900.000 euro bij te dragen aan het in beeld brengen van een industriegebied. Zwolle koos ervoor een woonwijk waar binnenkort zal worden gesloopt te voorzien van camera’s.
In vijf gemeenten waren incidenten de aanleiding om te kiezen voor camera’s. Zo koos Amersfoort voor het ophangen van camera’s na aanrandingen en besloot Den Haag met camera’s te reageren op een schietpartij. Voor de gemeente Winschoten was een pyromaan de reden om op korte termijn camera’s op te hangen. Ook evenementen worden steeds vaker gefilmd met tijdelijke camera’s: de kermis, Oktoberfeesten, Koninginnedag, de huldiging van een voetbalelftal of tijdens de jaarwisseling.
Geen camera’s
Er zijn in 2012 in totaal zes cameraprojecten in vijf gemeenten gestopt: twee in Amsterdam, en verder in Almere, Den Haag, Eindhoven en Kapelle. Overigens hangen er in vier van deze gemeenten nog wel camera’s op andere plekken.
In vijf andere gemeenten is, na debat in de gemeenteraad, besloten geen camera’s op te hangen. Dat was het geval in Capelle, Deventer, Nieuwegein, Steenwijkerland en Tegelen. De redenen waarom men geen heil ziet in camera’s waren verschillend. Naast de hoge kosten waren de verwachte opbrengsten vaak te laag. Een voorbeeld was de gemeente Nieuwegein waar men tot de conclusie kwam dat jongerenoverlast beter kon worden tegengegaan door wijkagenten en jongerenwerkers meer te laten samenwerken.
Aantal onbekend
Er is geen centrale registratie voor gemeentelijke camera’s in Nederland. Dit jaaroverzicht is gebaseerd op een analyse van nieuwsberichten: geen perfecte methode, maar wel de meest praktische. Het laatste onderzoek onder gemeenten dateert van 2010 en toen bleek 28 procent van de gemeenten camera’s te hebben. Wat er in 2011 en 2012 is gebeurd is onbekend: het onderzoek is sindsdien niet herhaald. Uit de analyse van Slimbekeken.nu over 2011 en 2012 blijkt dat er in beide jaren ruim dertig nieuwe cameraprojecten zijn gestart. Maar dat waren niet allemaal ‘nieuwe’ gemeenten: het ging in een aantal gevallen om gemeenten die al camera’s hadden. Dat betekent dat het totaal aantal gemeenten met camera’s op dit moment waarschijnlijk ergens rond de 150 ligt.
Effecten van cameratoezicht
Negen gemeenten hebben onderzocht wat het effect van de camera’s was. In de Roosendaalse binnenstad namen drugsoverlast en uitgaansgeweld mede door de camera’s af, volgens een evaluatie van de gemeente. In Haarlemmermeer bleef de criminaliteit stabiel, maar bij driekwart van de incidenten werd een verdachte op beeld vastgelegd. Op een bedrijventerrein in Veghel nam het aantal inbraken met ongeveer de helft af en in Zoetermeer zorgden webcams bij acht basisscholen ervoor dat de schade door vandalisme fors lager werd. In Amsterdam (11 cameraprojecten) en Eindhoven (4 projecten onderzocht) bleek dat de camera’s geen magic bullet zijn waardoor criminaliteit verdwijnt en mensen zich veiliger voelen. Dat komt ook doordat veel camerasystemen technisch en ook organisatorisch (live toezicht en opvolging) nog niet overal goed werken. Bewoners en ondernemers zijn in elk geval in ruime meerderheid vóór camera’s – uit de evaluaties van onder andere Den Helder, Eindhoven en Amsterdam blijkt dat hun steun voor dit instrument onverminderd groot is.
Nieuwe cameraprojecten gestart in
Amersfoort, Amstelveen, Amsterdam (4 projecten), Culemborg, Dalfsen, Den Haag (2 projecten), Ede, Enschede, Goes, Haarlem, Hilversum, Hoorn, Kaatsheuvel, Kampen, Katwijk, Laren, Medemblik, Nijkerk, Purmerend, Rijssen, Sittard-Geleen, Sneek, Uden, Vlissingen, Weert, Westervoort, Winschoten, Woensdrecht, Zandvoort, Zoetermeer, Zutphen, Zwolle.
Cameraprojecten gestopt in
Almere, Amsterdam (2 projecten), Den Haag, Eindhoven, Kapelle.
Geen camera’s in
Capelle, Deventer, Nieuwegein, Steenwijkerland, Tegelen.
Meer informatie is te vinden op Slim Bekeken.
Reacties (12)
De economische crisis slaat de angstindustrie blijkbaar over.
PS. Tegelen is geen gemeente meer (sinds 2001).
@1
Zijn auto’s met gordels en airbags ook onderdeel van de angst industrie?
Camera’s zijn een effectieve beveiligings methode. Dit af doen als angst is geen argument.
@2:
Ook al zouden ze effectief zijn, hetgeen ik betwijfel, dan nog mag je spreken van “angstindustrie”..daar is niks fouts aan. zeg jij maar “beveiligingsindustrie” oid, mag ook.
waar het mij om gaat, is het vervelende unheimische gevoel dat die dingen mij geven. Ik wil gewoonweg in staat zijn om in de publieke ruimte me annoniem te bewegen. Da’s voor mij een zo sterk gevoel dat ik het zelfs tot mijn identiteit wil rekenen.
Dat wordt dus ff lekker onmogelijk gemaakt omdat Opstelten en zijn nazi-vrindjes denken dat de wereld een betere plaats zal zijn met al die surveillance. Ik hoor niet bij degenen die daarin meegaan. Never nooit niet…
Ook al werken die klere-camera’s criminaliteit tegen , dan nog mogen ze van mij subiet verdwijnen. Het is anti-democratisch om bespied te worden.
@3
Jouw onderbuik gevoelens moeten er niet toe leiden dat een effectieve methode om misdaad te voorkomen en misdadigers op te sporen niet gebruikt wordt.
Je wordt ook helemaal niet constant bespied, de beelden worden teruggekeken als daar reden toe is.
@3: Vertel mij nog eens hoe camera’s op publiek terrein anti-democratisch zijn, zeer interessant
On topic: Ik had vroeger ook last van het 1984 reflex totdat ik een keer het haasje was met een overval. Niemand die je dan helpt, erg fijn. Gelukkig heb ik van mij afgeslagen en kon ik vluchten. Dankzij die flexibele camera’s hebben ze toendertijd bewijs kunnen houden tegen die parasieten en hebben ze er een straf(je) voor gekregen.
Die camera’s weerhouden mij er persoonlijk van om niet bewapend op straat te lopen in de avond, aangezien er zo nog een vorm van gerechtigheid kan plaatsvinden.
In mijn woonplaats staan cameras die daar vanwege overlast zijn geplaatst. De overlast is al lang verleden tijd, de buurt is weer ingedut, maar de cameras gaan niet meer weg. Nu wordt in de wijk het leven van alledag geregistreerd, niet alleen in het winkelcentrum waar een camera wel helpt tegen criminaliteit. Fijn voor bange mensen maar ik ben eerder bang voor enge mensen bij de overheid die controle willen over alles en iedereen.
@4:
Zo kan ik beargumenteren dat jouw onderbuik jouw argumenten bepaalt..beetje lullig om een gevoel meteen af te doen als onzin. Zo dan : ik VIND dat bewaking van de publieke ruimte door oncontroleerbare entiteiten en met niet afdoende gekwantificeerde resultaten leidt tot ondemocratische omstandigheden waarin controle ván de overheid ondergeschikt is gemaakt aan controle dóór de overheid.
Zo goed ?
@7: Mijn onderbuik? Lolbroek. Mijn argument is berust op een persoonlijke ervaring en het feit dat deze camera’s vooralsnog gebruikt worden om justitie te versterken in het vervolgen van criminelen.
Jij daarentegen begint anti-democratie te claimen. De video’s zijn voor iedereen inkijkbaar en algehele videobewaking is hooguit een aanmoediging tot onvrije democratie, wat nog steeds een democratie is. Marketing, dat is een antidemocratische tool.
Ik heb liever geen beveiligingscamera’s in de publieke ruimte. Een infrastructuur waarin elke burger gevolgd kan worden, betekent vroeg of laat dat we inderdaad continu verantwoording moeten afleggen aan de overheid of, nog erger, aan private partijen. Privacy is een groot goed en wordt te makkelijk weggewuifd.
Zowel Amateur Commenter als goochem hebben een punt. De waarheid ligt in het midden.
@8:
Function creep > gebeurt vaak zo niet altijd. Wel eens van gehoord?
Luister eens, wat jij denkt is allemaal fijn maar ik vind nou eenmaal iets anders. En je laatste comment is mij wat te warrig, dus daar kan ik niet heel serieus op ingaan.
Wat mij betreft liever geen overheid of door de overheid gelegitimeerde bedrijven die de openbare ruimte blijvend veranderen/bekijken/bespieden. Realtime of niet…
Criminaliteit meer of minder door camera’s is een causaliteit die nog niet bewezen is. En zelfs indien criminaliteit minder zóu worden door camera’s, dan nog is voor mij het sop de kool niet waard. Het gebruikte geld kan misschien ook in betere recherche worden gestoken ?
Dit is overigens het laatste wat ik te melden heb, zit op schiphol en vertrek naar een land waar camera’s nog puur voor kiekjes worden gebruikt…
@10: Het gaat mij dan ook niet om de causaliteit. Het gaat mij erom dat deze mensen dankzij camera’s toch nog vervolgd kunnen worden. In mijn geval was het anders mijn woord tegen die van hen, er was immers geen bewijs; dan wordt de zaak dus automatisch geseponeerd.
Zolang er transparantie is en iedereen die gegevens mag opvragen, geen probleem.
Nood breekt wetten.. Als we SNS kunnen redden dan moeten we dat ook doen