‘We zijn terug in de negentiende eeuw’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dertien oorzaken waarom de lonen niet stijgen en de winsten wel.

Onderzoek van Mirjam de Rijk in De Groene van deze week.

0

Reacties (27)

#1 KO

Waar in dit artikel wordt aangetoond / gerefereerd dat de lonen niet stijgen? Ik geloof dat best maar zag het zo snel niet. (behalve een stukje over minimumloon)

#2 lmgikke

tja, dit krijg je als je 20 jaar lang meegaat in de stellingen: ‘vakbonden zijn niet meer van deze tijd’
‘vaste baan is niet meer van deze tijd’
‘flexibel werken is de toekomst’

Allemaal statements, voorgezegd vanuit werkgevers. verkondigd door politici. Nagebruld door de media. Geslikt voor zoete koek door de bevolking. Dit alles zonder te beseffen dat dit jezelf ook raakt.

Want het merendeel van de bevolking werkt nog steeds om te leven, heeft graag een vaste baan, en wil ook dat er goed voor zijn/haar rechten opgekomen wordt.

Dan is dit een van de consequenties. Lang leven het vrije markt denken, lang leve de liberalisering.

#3 Lethe

En vergeet ook zeker niet de continuïteit in bedrijven.
Ben ik vooral thuis in software ontwikkeling, en gerelateerde zaken. Maar voel al jaren dat hier ook iets mis in gaat. Gemis in vaste medewerkers die “gewoon” weten hoe de dingen in elkaar zitten. Vaak ook lastig, want regelmatig in de weg wanneer dingen veranderd moeten worden. Ik zou ze desondanks graag terug zien. Want bedrijven blijven opereren, terwijll het hoofd eigenlijk niet meer weet waar de bips zit.

#4 McLovin

Met dit soort artikelen op de vrijdag, ga je toch lekker somber het weekend in…..

#5 Micowoco

@2: Hear here.
Met de slavendrijvers van de vvd terug naar de machtsverhoudingen van de 19e eeuw, en dat heet dan ‘het politieke midden’. En met Twitler en Bidet terug naar het racisme van de 19e eeuw, wat een handig ventiel is dat toch.

#6 CheradenineZakalwe

@2: Vakbonden zijn wel van deze tijd, maar de bestaande vakbonden zijn al tientallen jaren enkel bezig met de belangen van de babyboomers. Dan moet men niet raar opkijken als jongeren geen behoefte hebben om lid te worden van die ouwelullen-clubs, waardoor de onderhandelingsmacht van de vakbonden afneemt.

#7 analist

@6: preach!

#8 lmgikke

@6 klopt. De vakbonden lijken overal mee bezig te zijn behalve het belang van de leden.

Voorbeeld: Bedrijf kondigt reorganisatie aan , met streven 0 gedwongen ontslagen.

Reactie vakbond: geloven we niets van, we verwachten 300 gedwongen ontslagen.

Werkgever denkt : lol das handig, de vakbond geeft me ruimte voor gedwongen ontslagen. Als ik er nu 200 uitgooi, dan is de vakbond tevreden…

Omgedraaide wereld…. de vakbond laat zichzelf buitenspel zetten.

#9 McLovin

@6: En waar verschillen de belangen van de baby-boomers met die van de jeugd? Is dit ook niet een beetje de media en de politici napraten…soort van verdeel en heers?

#10 analist

En waar verschillen de belangen van de baby-boomers met die van de jeugd?

pensioen… bijvoorbeeld welke rekenrente te gebruiken. hoe korter je horizon, hoe hoger je de rente zou willen.

#11 coooomz

Ik heb het niet gelezen; 13 oorzaken. Wat een onzin. Volgens mij is er maar 1.

En volgens mij stijgen de lonen wel. In mijn vakgebied (softwareproduktontwikkeling) in ieder geval wel. Maar de kennisintensiviteit stijgt ook terwijl het aandeel geschikte kandidaten (daardoor) juist daalt. Het is dan ook nonsens om het over “de lonen stijgen niet” te hebben zonder daarbij de aard van het werk in ogenschouw te nemen. Als je niks relevants kunt, ligt het voor de hand dat je er niet heel veel geld voor krijgt. En als er steeds meer mensen zijn die niks relevants kunnen, dan ligt het ook voor de hand dat de lonen in de beroepen die dan overblijven ook niet echt gaan stijgen, helemaal als je dat afzet tegen een tijdperk waarin globalisatie en vrije markt ineens gemeengoed zijn geworden.

Uiteindelijk was die hele werkgever-werknemer-constructie natuurlijk al heel lang een compleet drama. We hebben het zo nu en dan weer weten te redden door extreem te investeren in onderwijs. Door minimumloon in te voeren. En door bakken mensen met burnouts af te voeren. De praktijk is dat ondanks alle kritiek op de luddieten, automatisering telkens maar weer wel degelijk leidt tot het opschudden van de arbeidsmarkt EN het verhogen van de drempel om mee te doen aan de arbeidsmarkt. Daarom gaan onze kinderen nu 20 jaar naar school terwijl onze ouders met 10 toe konden.

Ondertussen breken we collectieve oplossingen (ziekenfonds, woningbouwverenigingen etc.) in rap tempo af en creëren we steeds meer monopolies.

Dat kan niet altijd zo doorgaan. En dan kun je naar stompzinnige symptomen zoals lonen gaan zitten wijzen, maar dat is maar een symptoom, net als de concentratie van rijkdom een symptoom is. Je kunt wel naar rijken wijzen, maar die doen ook maar gewoon mee. De grondoorzaak is dat je steeds meer moet kunnen om mee te kunnen doen terwijl de effecten van ONEERLIJKE regels over bezit en gebruik van onze planeet ongelijkheid blijven stimuleren. Hoezo kun je een stuk van deze planeet kopen als wij – de mensen – vinden dat je het alleen zou moeten kunnen huren – van ons, de mensen. Om maar wat te noemen.

We naderen in rap tempo een punt waarop heel veel mensen niet meer mee kunnen doen. Gewoon niet. Dan kun je over lonen gaan zeuren, maar volgens mij kun je je beter druk maken over hoe je (de regels over eigendom en gebruik van de planeet gaat aanpassen om geld te maken waarmee je) hun voedselpakket gaat financieren.

Wat een lang verhaal. Wat ik zeg: flikker op met je gezeur. Flikker op met je basisinkomen. Maak iedereen aandeelhouder van de planeet en vraag realistische prijzen voor landgebruik, mijnbouw, dumpen in de atmosfeer en het kappen van natuur. Mijn Excel zegt dat je daar met het grootste gemak een utopie mee kunt financieren. En dit is het moment om ermee te beginnen. En om je – desnoods – los te weken van onwendbare lompe instituten die dat in de weg staan. Zo’n Brexit is misschien zo gek nog niet.

#12 Bookie

In werkelijk niets lijkt het nu op de 19e eeuw voor werknemers. De 19e eeuw was afschuwelijk en veel slechter dan de 17e of 18e. Onmenselijke werkomstandigheden, kinderarbeid en hoge kindersterfte. Te belachelijk om de huidige situatie te vergelijken met het lijden van toen.

#13 beugwant

@11: Lees het toch maar even. Al is het maar omdat je jouw waarneming in jouw ene en erg jonge sector niet zonder meer kunt projecteren op de rest van de samenleving.

@12: het is ook niet de mate van creperen, maar het principe hoe het werkt. En als het zo doorgaat creperen we straks misschien toch nog zoals in de negentiende eeuw.

#14 Analist

@11: och in mijn bedrijf hebben ze de oplossing gevonden: Indiërs willen best code kloppen voor 25 euro per uur. Kwaliteit is vergelijkbaar met hbo it niveau. Dus dat loopt wel los.

#15 Prediker

@11 Je hebt wel een terechte intuïtie, nl. dat loonmatiging een symptoom is van wereldwijd kapitalisme (met concurrentie tussen arbeiders en kapitaalvlucht als pressiemechanismen van de eigendomhouders van dat kapitaal), en dat we een mechanisme dienen te vinden dat dit systeem omwerkt naar een waarin ieder mens een stukje eigenaar is van de natuurlijke hulpbronnen..

.. maar je oplossing (Brexit) is dan weer contraproductief, aangezien het globale oplossingen verhindert, en het tegen elkaar uitspelen van landen door investeerders en corporaties faciliteert.

Wil je een tegenwicht bieden tegen wereldwijd kapitaal en wereldwijd opererende corporaties, dan zul je internationale afspraken moeten maken. De Europese Unie zou daar best een instrument in kunnen zijn, want het vormt een politiek machtsblok als het dat wil.

Vergelijk de kleine koffieboeren in Zuid-Amerika. Zolang die zich niet in coöperaties verenigen en met elkaar afspreken dat ze niet onder een bepaalde prijs gaan zitten, worden ze tegen elkaar uitgespeeld. De ‘markt’ bepaalt dan de prijs. Leuk voor de groothandelaar, maar slecht voor de boer die zijn eigen gezin nauwelijks te eten kan geven.

Zo moeten ook landen zich niet tegen elkaar uit laten spelen. Wat dat betreft is de koers die Jeremy Corbyn op wil nogal dwaas. Hij ziet de EU als neoliberaal project, waar hij uit wil om sociaal-democratische economische hervormingen door te kunnen voeren – maar de EU is net zo goed een sociaal-democratisch project (en zou het dat nog meer kunnen zijn als bevolkingen sociaal-democratisch gaan stemmen).

Stel dat hij wint. Dan is hij zo meteen vier jaar aan de macht (waarna Labour waarschijnlijk fors verliest vanwege de gevolgen van Brexit), en daarna hebben conservatieven vrij spel om Engeland en Wales nog verder uit te kleden. Dom, dom, dom.

#16 analist

@15: je bedoelt #11

#17 gbh

@12: True.

Daarbij is het stuk zelf 19-de eeuws denken binnen 20 jaar bestaat de arbeider waarschijnlijk niet meer. We moeten toch naar een ander systeem; kapitalisme en communisme zijn dood. Beide systemen kunnen de problemen van deze wereld niet oplossen.

#18 Prediker

@16 Thnx! Kijk op zo’n moment is het toch handig dat ik dat als redacteur even aan kan passen.

#19 Kacebee

Werkgevers, aandeelhouders en andere financiële avonturiers zijn de lachende derde.

Dat is nog maar de vraag. Het is de overheid geweest die werkgevers opzadelt met allerlei “sociale” verplichtingen, zodat laatstgenoemden zich indekken en geen vast personeel meer aannemen.

#20 Prediker

@19 Je pikt er nu een zinnetje uit, maar verzuimt de rest van het artikel te lezen.

Eigenlijk bestaat je bijdrage uit niet meer dan een ‘jamaar, jamaar’ op grond van één zinnetje, waarvan je ook nog de context negeert.

Als kapitaal vrij spel heeft, gaat dat ten koste van werknemers. Vroeger waren ondernemingen in Europa voor kapitaalinvesteringen afhankelijk van banken. De top van het bedrijf bepaalde de koers.

Tegenwoordig zijn ondernemingen afhankelijk van (buitenlandse) investeerders. Als de lonen omhoog gaan, daalt de koers. Als er massa-ontslagen worden gepleegd, gaat de koers omhoog. Welke prikkel aan het management gaat daar van uit, denk je?

Dat werkt echt niet enkel in Nederland zo, maar ook in de VS, waar men nauwelijks sociale voorzieningen heeft (ja, voedselbonnen voor de allerarmsten).

#21 Arjan Fernhout
#22 Prediker

@21 Het beoordelen van loonstijging aan de hand van inflatie, zoals die auteur doet, is niet noodzakelijk verhelderend.

Inflatie is namelijk geen natuurlijk gegeven, zoals Edin Mujagic duidelijk maakt (in zijn boek ‘Geldmoord’), maar een economische en politieke keuze.

Centrale banken houden inflatie kunstmatig in stand, en de vraag is wie daar van profiteert. Niet de gewone werknemer, zegt Mujagic, want die ziet zijn inkomen en vermogen daardoor gestaag dalen.

We doen net alsof het normaal is dat wat je voor een gulden of euro kan kopen steeds minder is, dus dat geld gestaag minder waard wordt, maar dit is pas zo’n honderd jaar het geval, aldus Mujagic. Voor die tijd schommelde de waarde van geld ook wel, maar volgde er na een periode van inflatie een periode van deflatie: geld werd weer méér waard.

Nu ben ik geen macro-econoom, dus ik ken de historische achtergronden van de keuze voor het systeem van gecontroleerde inflatie niet, noch kan ik de gevolgen overzien van een alternatief systeem; maar volgens Mujagic zijn er voorbeelden, zoals Japan, waaruit zou blijken dat het ook prima anders kan.

#23 Analist

@22: gek dat je het boek van Mujadic ala autoriteit neemt. Want: volgens hem (in 2009 volgens mij) zouden we nu al omkomen in de (hyper)inflatie.

#24 Folkward

@21
De gedachte achter dat model is simpel genoeg: gemiddeld en netto zou een toename in de lonen moeten bestaan uit een compensatie voor de inflatie en een bonus voor de productiviteitstoename. Daarbij laat je even buiten beschouwing dat er hoogconjunctuur en laagconjunctuur is, waarbij er respectievelijk meer vraag en minder vraag naar arbeid is, en parallel daaraan een hogere en lagere prijs voor het schaarse goed in kwestie (nl. arbeid). Dat is allemaal prima.

Aan het artikel dat je linkt zitten echter twee rare dingen. Ten eerste de titel: “The Question Isn’t Why Wage Growth Is So Low. It’s Why It’s So High.” Als je het artikel niet leest, dan zou je dat als kernkwestie van het stuk nemen. Als we echter gaan kijken naar de grafiek, dé representatie van de gebruikte cijfers, dan zien we dat die vraag slechts geldt voor de afgelopen 3 jaar (ofzo). In slechts een paar gevallen is het in de afgelopen 40 jaar het geval geweest dat ‘wage growth is so high’: ca. ’96-’71, een kwartaal in ’77 of ’78, één kwartaal in ’94 en ca. één jaar rond 2008. In de rest van de jaren is loongroei juist lager dan je zou verwachten aan de hand van het inflatie+productiviteitsgroeimodel.

Het andere rare ding is de arcering in de grafieken: er is voor gekozen om alleen die perioden te arceren waarbij de loongroei 2% of meer achterbleef bij wat je zou verwachten. Die 2% is een willekeurig getal, dat slechts behulpzaam zou kunnen zijn bij één zinsnede van de auteur:

for long stretches, that gap [between average raises and predictions based on productivity and inflation growth] exceeded 2 percentage points a year.

Als je de grafiek standalone zou moeten nemen, zou het handiger zijn geweest om juist alleen de gedeelten te arceren waarbij juist het huidige effect te zien zou zijn: waarbij gemiddelde loongroei meer is dan je verwacht (omgekeerd zou natuurlijk ook kunnen, maar dan arceer je het grootste deel van de grafiek, voor vormgevingsdoeleinden wil je dat niet hebben). Maar vooral arceren waarbij er niet een willekeurig percentage als drempel geldt.

Het artikel vind ik lezenswaardig, de titel vind ik niet goed. Het artikel snijdt een relatief nieuwe tendens aan: een groter-dan-verwachte loongroei gedurende langere tijd. Het zet dat in perspectief met de tendens in het verleden: achterblijvende loonontwikkeling. De vraag die in het artikel wordt behandeld als kernissue, is niet ‘waarom is loonontwikkeling (nu!) zo hoog’, maar:

The real mystery isn’t why wage growth is so low, but why productivity is so low.

En dat is een heel andere vraag die wordt gesteld aan het begin van het stuk

#25 Prediker

@23 Dat boek is uitgekomen in 2003. Ik neem toekomstvoorspellingen van economen niet zo serieus, zeker niet naarmate ze dramatischer zijn.

Als ik Mujagic goed begrepen heb, baseert ‘ie het idee dat het wel eens heel snel heel erg fout kan gaan op z’n eigen achtergrond in voormalig Joegoslavië.

Noordelijke provincies wilden de economie hervormen, en zuidelijke provincies (die afhankelijk waren van geld uit het Noorden), en toen koos men voor pappen en nathouden in een centraal geleide economie, en dat lijkt op de situatie in Europa, dus zou Europa wel eens kunnen ploffen net als voormalig Joegoslavië, en voordat je ’t weet heb je oorlog – zoiets.

Of dat steek houdt weet ik niet, maar het is wel aardig om te beseffen dat gecontroleerde en kunstmatig in stand gehouden inflatie een keuze is, en nog maar honderd jaar bestaat.

Als je dat wilt ontkennen, zul je wel met ‘iets meer op de proppen moeten komen dan met: ja maar die Mujagevic heeft allerlei hysterische voorspellingen gedaan die niet uitkomen, dus niks van wat hij aandraagt snijdt hout.

#26 zmooooc

@14: Code-kwaliteit op hbo-niveau… meh.

Nou weet ik ook wel dat legio organisaties hele legers met hbo-coders in dienst hebben en daar hartstikke succesvol mee zijn. Ik heb er (helaas) uitgebreid ervaring mee, zowel met inheemse hbo-ers als met Indiers. Maar je hebt er altijd een opvallend groot leger van wo-ers omheen nodig…. software-architecten, requirements engineers, managers, QA-ers en weet ik veel.
Als je die hbo-laag wegsnoeit en de wo-ers zelf iets nuttigs laat doen in plaats van de hbo-ers te vertellen wat ze moeten doen en dat vervolgens controleren en wat blijkt? Het gaat sneller, beter, flexibeler, mooier, gezelliger en goedkoper. Moet je alleen wel die wo-ers kunnen vinden en dat wil nogal eens een probleem zijn (want die werken voor mij:ppPp).

Veelal zijn die hbo-ers repetetief werk aan het doen dat prima te automatiseren is. Voor een nieuw feature gaan ze iedere keer weer een stukje SQL maken, een stukje database-abstractie-code, een user interface en wat glue er tussenin. Of ze gaan de photoshop-plaat van de designer nabouwen in HTML en CSS. En dat dan allemaal debuggen. Allemaal werkzaamheden die prima te automatiseren zijn en ook geautomatiseerd zullen worden, voor zover ze dat niet al zijn in meer innovatieve organisaties. Juist ook bij software engineering schuift het werk steeds een abstractieniveautje hoger. En bij iedere stap valt aan de onderkant een groep af.

Dat vind ik nou bij uitstek een voorbeeld van een beroep waar de lat m.i. steeds hoger wordt gelegd. Gezien de enorme tekorten op de arbeidsmarkt en de beperkte wendbaarheid van veel organisaties zitten de hbo-ers daar en in India voorlopig nog wel veilig. Maar uiteindelijk zal hen hetzelfde lot ten deel vallen als vele mbo-systeembeheerders het afgelopen decennium; toen de virtual machine eenmaal gemeengoed was geworden zaten de minimum-loon-uitzendkracht-callcenters ineens vol met uitgerangeerde systeembeheerders…

Hbo-niveau software-engineering bestaat m.i. enkel nog bij de gratie van een tekort aan collega’s op wo-niveau en vooral bij een gebrek aan flexibiliteit en inzicht in veel organisaties (met name in Nederland, waar je niet zomaar van je achterhaalde personeel af komt…).

(En, ja, nuances en chargeren. Natuurlijk stikt het van de hbo-ers die veel beter zijn dan ik hier schets. En van de wo-ers die volkomen incompetent zijn en/of ongemerkt een milde vorm van Korsakov hebben opgelopen:p En van de opleidingsloze briljantjes. Etc.)

#27 analist

@26: interessante bijdrage, hoewel ik niet alles snap. maar on-topic zeggen we ongeveer hetzelfde: zelfs in een “veilige” sector als software-development zullen de bazen manieren verzinnen om de arbeidsvoorwaarden uit te kleden.

Nog meer on-topic: het zal allemaal vast kloppen wat mevrouw de Rijk schrijft maar is het niet mogelijk dat een aiq van 75 ipv (90 tijdens de perioden 1950-1977) juist de historische norm is en niet de uitzondering? dus niet “terug naar de 19e eeuw” maar “de jaren ’60 zijn nu echt voorbij”.

een beleid dat kapitaal accomodeert helpt natuurlijk niet, maar stug vasthouden aan alle verworvenheden van de naoorlogse verzorgingsstaat lijkt ook niet te helpen (Frankrijk, Italie).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

| Registreren

*
*
*