Geen genocide zonder haatzaaien vooraf. De Holocaust, Rwanda (’94) en Bosnië (’93-’95) allemaal gingen deze stelselmatige moordpartijen vooraf aan haatcampagnes vanuit de politiek die via de media werden uitgevoerd. Dit maakt dat TV-stations, kranten en individuele journalisten soms medeschuldig zijn aan genocide. De haatpropaganda van onder meer Radio Mille Collines veranderde in Rwanda vredevolle buren in moordmachines. Hutu-extremisten vergiftigden de ether met boodschappen tegen de Tutsi’s, die ze “verraders” en “kakkerlakken” noemden. In augustus 2003 veroordeelde het Rwandatribunaal in Tanzania twee journalisten, die hadden opgeroepen tot moord, tot een levenslange celstraf. (IPS). Deze gerechtigheid kwam echter te laat en daarom pleit de Nederlandse professor communicatiewetenschap Cees Hamelink nu voor een waarschuwingssysteem tegen genocidestokers.
Het International Media Alert System (IMAS) zou verspreiders van haat voor het Internationaal Strafhof kunnen brengen voordat er moorden gebeuren aldus Hamelink. Net zo goed dat kustbewoners tijdig voor een tsunami gewaarschuwd zouden moeten worden zo moet de internationale gemeenschap gevaarlijke trends in nationale media tijdig kunnen signaleren. Momenteel is professor Hamelink bezig met het financiering van IMAS. Hij had een partner in Zwitserland gevonden maar deze is onlangs failliet gegaan. Hamelink is echter vastberaden.. ..het plan is voldoende belangrijk om het echt op de rails te krijgen (Spotlighteffect).
In het goed bedoelde initiatief schuilt echter wel een risico dat de vrijheid van meningsuiting nodeloos ingeperkt wordt.
Want hoe kwetsend en tendentieus sommige uitspraken van bepaalde politici ook zijn, de media moeten er wel verslag van doen? Hier op Sargasso worden we de laatste tijd al aangevallen op het feit dat we berichten over de oplopende spanningen tussen Iran en de VS, alsof wij in dienst van president Bush het zaakje nog even flink opstoken?
Toch zijn focus, frequentie en toonzetting in de berichtgeving subtiele instrumenten waarmee veel kwaad gedaan kan worden. Zo moest de Joegoslavische media de beruchte ‘Kosovo Polje’ Speech in 1989 -die de aanzet was voor de genocide op de Balkan- wel uitzenden, maar was het consequent ernaar verwijzen in de jaren daarna pure haatpropaganda in dienst van het Milosevic regime. Reporters zonder Grenzen wijst erop dat IMAS journalisten nog verder onder druk zou kunnen zetten. Journalisten mogen niet (nog verder) gehinderd worden in het berichten over de actualiteit. Hamelink benadrukt dat er moet gekozen worden tussen de pest en de cholera: “Ofwel beperk je de persvrijheid, ofwel laat je het aansporen tot geweld toe”, zegt Hamelink. (IPS)
Kijkersvraag: Als IMAS nu toch werkelijkheid wordt welke (Nederlandse) media zou u als genocide-waakhond dan het eerste invoeren in het systeem voor nadere monitoring?
Reacties (39)
De dagbladen Telegraaf, Trouw en het Utrechts Nieuwsblad.
De essentie is nou net dat haatzaaien (demoniseren)alleen kan plaatsvinden indien het gebeurt door partijen met een groot bereik en grote invloed, en meestal is dat alleen het geval indien door meerdere partijen tegelijkertijd gebeurt. Indien 1 partij haatzaait en vele andere partijen daar tegen ingaan, dan is er geen reden om op voorgestelde wijze in te grijpen. Kan natuurlijk altijd nog via aanklacht voor smaad etc.
Het beste medicijn tegen demonisering is een pluriforme samenstelling van de media. De vraag zou dus moeten zijn: hoe zorg je voor een pluriforme samenstelling van de media?
Een haatcampagne vanuit de politiek, dat is een belangrijke. Hoewel GS een verloederd kanaal is, nee, dat is geen kandidaat. Redactionele onafhankelijkheid, zeg maar. :P
En waarom moet het zich beperken tot media? Denk aan haatzaaien vanuit een moskee, of een ander soort organisatie of groepering. Via internet kan iedereen tegenwoordig zijn/haar boodschap aan velen kwijt. Zaait de 9/11 conspiracy beweging haat tegen de regering van de USA?
Ik had verwacht dat veel vaste bezoekers hier nu “glijdende schaal” zouden gaan roepen.
@3: Ik denk dat je daar toch iets te optimistisch bent. Zelfs als er een pluriforme samenstelling van de media is, kan de bevolking nog altijd het overgrote deel van die media negeren en zijn informatie van een of twee bronnen halen (die dan vaak ook nog in dezelfde handen zijn en dus eigenlijk maar een bron).
Veel kijkers van Fox negeren bepaalde kranten en andere TV-stations omdat die “biased” zouden zijn.
Death to America and her Jewish anti-Arab lobby and her European labdog regimes!
Kan ik mezelf al aangeven?
Je komt niet uit de politiek @Caprio. Jij bent Murmurerend Gewoon Volk.
@6
Jij maakt het helemaal bont zeg! Misschien moet een apart departement komen dat er op gaat toezien dat iederen burger zijn dagelijkse portie voldoende gevarieerde staatsinformatie tot zich neemt? Een camera in iedere huiskamer misschien?
Ik noemde #2 trouwens ook de invloed en het bereik die media hebben als belangrijk aspect. Maar je kunt niet voorkomen dat mensen zich bewust richten op media die hen vertellen wat ze graag willen horen, ze bevestigen in hun mening. Dat kun je hoogstens via goede opleiding proberen in te dammen. De verheffing van de burger?
#6
Grappig trouwens dat je Fox noemt, ik zou ook wel eens willen weten wat er zoal elke dag aan haatcampagnes ingenomen wordt in de huiskamers van de schotelkanswijken.
mescaline, ik geloof niet dat “uit de politiek” een criterium is voor de kijkersvraag. Het aanzetten tot genocide mag ook gebeuren door particulieren.
Je stukje geeft wel het politieke perspectief meen ik, start, gevolg enz. Vind dat een nuttige.
“Het aanzetten tot genocide mag ook gebeuren door particulieren. ”
De privatisering van het haatzaaien? Als ik sommigen soms hoor mekkeren over de gevolgen van privatisering is dat misschien wel de oplossing?
Dolletjes! Als ik ergens groot fan van ben, is het toch wel censuur. Waar kan ik solliciteren?
(Zou de mond snoeren trouwens ook helpen tegen het vele overgewicht in Nederland?)
Preventief vastzetten vanwege haatzaaien, was dat niet een ideetje van Verdonk?
@mescaline, ja okee het spreekbuisprincipe dus? Ja het zou kunnen dat het stukje die kant op is gegaan. Verdomd geinig hoe die stukjes alle kanten op kunnen gaan, het verbaast me nog dagelijks.
@10/11: Excuses voor het noemen van Fox. Dichter bij huis: De SBS6/Telegraafwijken dan? Natuurlijk is het zinoos om toe te zien in de huiskamer en ja ik ben voor goede educatie (en om meer redenen dan alleen maar mensen de kans te geven meer media te volgen).
Ik wilde alleen maar aangeven dat het aanbieden van pluriforme media eigenlijk geen afdoende oplossing is (ik droeg, zoals gewoonlijk natuurlijk zelf geen oplossing aan, lekker makkelijk), aangezien een groot deel van het publiek voor zijn informatievoorzienig zich toch maar op beperkte bronnen richt.
quote uit het artikel (mooi afgewogen geschreven overigens Carlos)
De media hebben een zeer grote verantwoordelijkheid in deze.
Beeldvorming kan zeer sterk bijdragen aan tendenzen, die mensenmassa’s in een situatie van “split responsilibility” brengen, een massapsychologisch verschijnsel dat vrijwel hand in hand met genocides en massaslachtingen gaat.
In de Nederlandse media wil men het nog wel eens over “vrijheidsstrijders, separatisten, volksverzet” e.d. hebben, bij groepen die vrijwel niets anders doen dan met terreur een totalitaire vorm van macht nastreven.
Politieke geborneerdheid lijkt daarbij een rol te spelen: marxistische en islamitische gewelddadige bewegingen zijn volgens de NOS en ook andere Nederlandse media nogal een “separatisten” of een “verzetsbeweging”, een verhullend en “rechtvaardigheid” suggererend taalgebruik dat enge figuren zoals neonazi’s gelukkig niet gegund wordt.
De FARC, maar ook de ETA, de Grijze Wolven, Thaise extremistische moslims en Lichtend Pad mochten en mogen zich in het zalvende taalgebruik van o.a. de NOS verheugen, dat de wreedheid en machtsbelustheid van hun daden verdoezelt.
Een andere staaltje van verdraaien, dat volgens mij genocideplegers ondersteunt:
Vandaag gehoord bij de NOS: “De burgeroorlog in Sudan”.
Volgens mij is een burgeroorlog iets, waarbij twee binnenlandse groeperingen op elkaar schieten.
Maar in Sudan moorden de arabische Janjaweed (om racistsiche redenen) stelselmatig de inwoners van Darfur uit, zonder dat de Darfurianen de Janjaweed aanvallen.
Er zijn zeer sporadische meldingen geweest (buitenlandse media!) over kleine verdedigingacties, maar dat kan nauwelijks structurele oorlogvoering tegen de Janjaweed genoemd worden, lijkt me.
Dat is geen burgeroorlog, dat is genocide.
Door dit te verdraaien, werkt de NOS volgens mij indirect mee aan het voort laten bestaan van deze genocide.
Nog erger: toen de islamitische zwarte stam die de Sudanese regeringen al sinds jaar en dag domineert, plus de aan hen gelieerde arabische Janjaweed in de negentiger jaren bijna 1,5 miljoen Christenen in Sudan uitmoordden of als slaaf verkochten, hoorde je de NOS en andere media eigenlijk helemaal niet.
Voor zinnige en structurele informatie daarover was je eigenlijk vrijwel geheel aangewezen op buitenlandse media.
(Ver)Zwijgen is ook een stellingname!
Bovendien hoor ik nog steeds erg weinig over het communistische Chinese regime, dat huishoudt onder de boeddhistische bewoners van Tibet.
Er wordt daar volop gemoord, en stelselmatig geprobeerd een hele cultuur uit te roeien.
Ik vraag me af, hoe zou de verslaggeving van de NOS zijn, als de Serviers zich eens zo gingen gedragen tegen de moslimbewoners van de Srpska Republika?
Imams doodschieten, mensen uit hun huizen verjagen, bewoners gevangen zetten en martelen, taal verbieden, cultuur verbieden?
Dat zou de NOS – terecht!- een racistisch/religieuze genocide noemen, daar ben ik van overtuigd.
Dat deden ze al met Srebrenica, maar een zeer klein voorvalletje te noemen als je het vergelijkt met wat de Chinezen de Tibetanen aandoen.
Nog een “verschilletje” in berichtgeving.
Vergelijk eens hoe vaak je het woord “bezetting” hoort in verband met Gaza/Westbank, en de Westelijke Sahara.
In 1975 bezette Marokko een stuk buurland ter grootte van half Frankrijk, en sindsdien vervolgen, martelen en vermoorden ze de inwoners ervan.
En geen NOS-haan die er naar kraait, althans niet op dezelfde sterkte als er over Israel/Gaza/Westbank gekraaid wordt.
Dus Carlos: kom maar op met een media-tribunaal inzake genocides…
Maar laten we thuis beginnen, en Hans Laroes er als eerste voor dagen!
@19: Blijkbaar is er bij jou ook enige indoctrinatie aan de hand geweest, want de NOS drukt zich vaak in neutrale termen uit, waar jij zonder meer stigmatiserende benamingen eist (waarom is het FARC per defenitie een stelletje terroristen, terwijl degenen waar ze tegen strijden, vaak militia van drugsbaronnen en een corrupt en mensenrechten schendend leger niet?). verder kloppen sommige van je genoemde vooreelden simpelweg niet.
http://en.wikipedia.org/wiki/Darfur_conflict
Dat sommige conflicten/bezettingen meer aandacht krijgen dan andere, daar kun je boos om worden, maar daarin is de NOS niet anders dan de meeste media. Het is een feit dat Israel de Gazastrook en de westelijke Jordaanoever bezet. Ja Marrokko bezet de Westelijke Sahara, maar momenteel gebeurt daar nu eenmaal minder. Dat maakt het niet beter, maar wel nieuwsonwaardiger.
Persvrijheid is een heel groot goed, zeker als je het over haatcampagnes en politieke invloed hebt. Pluriformiteit rules!
IMAS is bedoeld voor conflictgebieden. Is Nederland al een conflictgebied? Er zijn natuurlijk wel spanningen, maar ik denk dat de prioriteit van IMAS in landen als Ivoorkust en Afghanistan ligt.
Dit artikel is vertaald uit het Engels, maar is ook in het Nederlands geschreven. Daar staat in hoe Hamelink dingen letterlijk gezegd heeft.
Ad Bismarck, post 19
Ik ben me bewust van mijn politieke overtuiging, en hoe die mijn visie vormgeeft.
Kom ik ook rond voor uit.
Letterlijk levensgevaarlijk vind ik het worden, wanneer mensen die een uitgesproken politieke ideologie aanhangen, denken dat hun visie/opinie “neutraal” is, of zelfs “de juiste manier van denken”, “normaal”.
En de berichten van media die hun opinie verkondigen, derhalve ook als “neutraal”, “de juiste manier van denken” of “normaal” beschouwen.
Die denkwijze bestempelt immers iedereen die er anders over denkt dan zijzelf als abnormaal, fout en evt. extreem (de eenheid der tegendelen; Heracleitos beschreef het al keurig netjes).
De absolute doodsteek voor pluriformiteit en democratie.
En daarmee tevens een situatie die in totalitaire of pretotalitaire samenlevingen opgang doet.
Een situatie, waar Nederland helaas meer en meer naar toe gaat.
Goed/foutmoralisme, gevolgd door groepsrecht boven indvidueel recht en politiek corporatisme.
De mens noemt zichzelf sapiens sapiens, maar blijkt helaas nauwelijks in staat om van zijn fouten te leren.
Dat komt waarschijnlijk omdat sommige mensen waarnemeing en abstract denken nauwelijks van elkaar kunnen scheiden, en daardoor hun mening al snel voor een feit aanzien.
Dankzij deze sapiens-sapiens-mindfuck laat de mens zich maar in zeer beperkte mate door de realiteit corrigeren.
Een pissebed in een laboratoriale proefopstelling presteert op dit gebied structureel beter.
Is het niet inherent aan rechtspraak dat deze te laat komt? Een moordenaar wordt bij mijn weten pas veroordeeld als de moord gepleegd is. Lijkt me ook goed om dat zo te houden.
Ik vind het allemaal prima zo’n alert systeem, maar moeten er dan niet eerst bedacht worden hoe en of we genocide kunnen voorkomen?
Je hebt niets aan een tsunami waarschuwingssysteem als je vervolgens de tsunami met wat zandzakjes probeert tegen te houden. Ik denk dan ook niet dat journalisten voor het internationale strafhof dagen een haatzaai campagne kan stoppen. Zoals ik zei, rechtspraak komt, als je het goed wilt doen, altijd te laat.
Over neutrale NOS: in het journaal vanavond een item over de slachting op die school in de VS en gerelateerd daaraan het onderwerp guncontrol.
De verslaggever zegt letterlijk: “op een moment dat iedereen denkt aan het beperken van het wapenbezit […]”
Hoezo, iedereen? Bepaalt het NOS journaal wat wij allemaal denken of moeten denken? Bepaalt het NOS journaal wat common sense is?
De betreffende meneer moet naar een college Luyendijk.
Kan trouwens ook netwerk zijn geweest…
@26: En de VRT (vanavond speciaal Bowling for Columbine geherprogrammeerd).
Overigens denkt de wapenlobby in de VS altijd (met afschuw) aan beperking van het wapenbezit.
@23: De mening van de NOS is niet bepaald altijd de mijne. Waar het om gaat is dat ze niet alles maar terrorist noemen (overigens nog steeds veel en ongefundeerd) en dat ze dat volgens jou wel moeten. Daarmee geef je zelf blijk van hetgeen waar je tegen preekt in je post.
Moet ik me nou veilig voelen omdat jij geen wapen hebt, beste TRS, of zou ik nog veiliger zijn als jij een vuistvuurwapentje had?
@troebel
bij mij ben jij altijd veilig schatje
@ TRS #25: Als je daar al over valt, dan vraag ik me af hoe jij je een volstrekt neutraal journaal voorstelt. Alles geformuleerd in objectieve termen, zoals dat bij juristen gebruikelijk is? Elk woord op een goudschaaltje gewogen? Elke persoonlijke waarneming, indruk of inbreng van een verslaggever rigoreus geschrapt? Lijkt me niet gezond voor de kijkcijfers en erg onpezierig voor de kijkers.
@oplawaai
Die door mij geciteerde uitspraak vind ik uitermate ver gaan. Ja, ik vind dat nieuwsrubrieken erg goed over hun formulering moeten nadenken. En duidelijke opinie scheiden van nieuwsreportages. Niet altijd makkelijk, maar zeker niet onmogelijk. (relatieve) objectiviteit hoeft niet perse saai te betekenen. Natuurlijk mogen verslaggevers indrukken weergeven, maar ze moeten dan wel vertellen dat het hun indruk is.
Eigenlijk kan ik het niet beter zeggen dat Luyendijk heeft gedaan.
Natuurlijk moeten ze over hun formulering nadenken. Maar als iemand zegt “iedereen denkt aan…” dan snap ik toch echt wel dat ik dat niet letterlijk moet nemen. Maar dat er bedoeld wordt dat er een hoop over dat onderwerp te doen is. En je kan toch niet ontkennen dat er op het moment veel gesproken wordt over het wapenbezit, en het eventueel beperken daarvan, in de VS.
Als we het over de objectiviteit (of het gebrek daaraan) van het NOS Journaal hebben, kun je – wat er verder ook van zij – wel stellen dat de H’sumse redactie een voorbeeld kan nemen aan de colega’s van ARD Tageschau. Helder, objectief, niet opgeleukt met (vr)olijke berichtijes, gewoon goed verslag doen van feiten.
tsja.. feiten, interpretatie en opinie. Ik let er ook vaak op, zeker als ze door elkaar gebruikt worden.. het NOS-journaal is volgens mij gewoon Machtsangehaucht (met linkse inslag)
Het zijn ook van die aardige mensen he?
Ik heb niet alle comments gelezen maar het eerste wat in mij opkomt als ik dit stuk lees is waarom zou het vooraf moeten gebeuren?
Ik denk dat als genocidestokende media achteraf een flinke straf krijgen dat de preventieve werking daarvan genoeg is. Dan behouden we de vrijheid van meningsuiting etc en voorkomen we genocide op de lange termijn.
Ik begrijp deze conclusie niet in verhouding tot de link in deze zin naar de speech (zie stukje boven). De website Emperor’s Clothes is altijd zeer consistent geweest in haar lezing dat Milosevic in die speech juist niet opriep tot rassenhaat en Servië voorstelde als een multi-etnische natie. Volgens de lezing van Emperor’s clothes vormde de continue verwijzing door Westerse journalisten naar die speech (als zijnde een ophitsende toespraak wat het volgens EC niet was) juist een haatcampagne tegen de Serviërs.
@35 omdat er achertaf honderduizenden doden zijn gevallen?
@Trs en anderen, dat voorbeeldje van gisteren bij die schietpartij dat vind ik dan nog niet zo scherp. Ik ben dan nog steeds woest over dat Bram Schilham in het 8 uur journaal direct voor de uitslag van de Spaanse verkiezingen als op1nalaatste op de wereld zei dat deze aanslag waarschijnlijk van de ETA was en dat de regering van Aznar nog wel zou winnen ook.
Sindsdien is Schilham alleen maar verder gepromoveerd en mag hij in Den Haaf iedereen vergassen op vraagjes. En zoooo enorm gekleurd. Vroeger hielden mensen nog wleens de schijn van onpartijdigheid op.
Maar dan kan ik nog niet zeggen dat dit alles bij elkaar nu een genocide alarm waard zou zijn. En de mensen die de genocideboodschappen graag afnemen hebben naar alle waarshcijnlijkheid maling aan zulke alarms. Zou ik ook hebben.
@38 het is ook geen genocidealarm waard, omdat NL geen conflictgebied is.
uiteindelijk is de vraag in het artikel dus ook weinig relevant.