Vrijbrief voor de NSA

ACHTERGROND - De Washington Post publiceerde deze week een nieuw geheim document over de NSA afkomstig van klokkenluider Edward Snowden. Hieruit blijkt dat de Foreign Intelligence Surveillance Court, de rechtbank die aanvragen voor spionage moet toetsen, de NSA vrijbrief heeft gegeven om te spioneren in alle landen met uitzondering van Amerika’s meest naaste bondgenoten: het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Het gaat dan om het onderscheppen van zowel telefoon als e-mail van door de NSA zelf nader te bepalen doelen en hun Amerikaanse relaties, zoals mogelijk gemaakt door de FISA, de Foreign Intelligence Surveillance Act.  Niet alleen mag de NSA gegevens verzamelen over de buitenlandse regeringen op de lijst, ook internationale organisaties als de Wereldbank, de Europese Unie, het Internationaal Monetair Fonds en het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) mogen in de gaten worden gehouden. De toestemming van de speciale rechtbank wil nog niet zeggen dat de NSA er in alle landen gebruik van maakt. Het gaat er meer om dat er geen problemen ontstaan als het nodig is informatie te verzamelen, bijvoorbeeld in crisissituaties als er Amerikaanse burgers geëvacueerd zouden moeten worden. De toestemming van het speciale FISA-hof laat zien hoeveel ruimte de inlichtingendiensten in de VS krijgen en hoe weinig betekenis de wetten hebben die spionage moeten regelen, zegt Jameel Jaffer van de American Civil Liberties Union.

De NSA krijgt een vrijbrief om zijn ambities to collect it all waar te maken. Snowden, die nog steeds hoopt dat zijn onthullingen tot een inperking van de macht van de inlichtingendiensten gaat leiden, heeft in Moskou verlenging van zijn asiel aangevraagd. Voor Democracy Now verklaarde de Britse Wikileaks medewerkster Sarah Harrison dat zij vorig jaar met Snowden uit Hongkong is gevlucht. Aanvankelijk met bestemming Ecuador, het land dat ook Assange asiel wil verlenen. Snowden bleef echter bij een tussenstop in Moskou in Rusland omdat zijn veiligheid bij verder vliegen niet gegarandeerd kon worden. Harrison brengt in herinnering het oponthoud van de Boliviaanse president Morales toen hij uit Moskou terug wilde vliegen naar zijn land en in Oostenrijk aan de grond werd gehouden omdat de Verenigde Staten vermoedden dat hij Snowden met zich mee liet vliegen. Het geeft aan hoever de Amerikanen willen (en kunnen!) gaan om klokkenluiders in handen te krijgen. Harrison zelf gaat trouwens ook niet meer terug naar Londen. Ze blijft in Berlijn omdat ze verwacht bij aankomst in het Verenigd Koninkrijk gearresteerd te worden.

Anders dan Nederland blijft Duitsland op zijn hoede voor de NSA. Voor de Nederlandse AIVD is de hype rond het jihadisme een mooie gelegenheid om de aandacht af te leiden van de Nederlandse betrokkenheid bij de wereldwijde spionage-affaire. Maar dat zal toch niet helemaal gaan lukken. Volgende week dinsdag komt de uitspraak in het proces Burgers vs Plasterk. Helaas zullen we wel nooit te weten komen hoeveel van die extra miljoenen die de AIVD na al die vage dreigementen alsnog van de Tweede Kamer krijgt besteed zullen worden aan de Amerikaanse veiligheidsambities.