Je zal de komende dagen maar woordvoerder van Translink zijn. Echt balen. Maar eigenlijk zouden Translink en de verantwoordelijke bewindslieden Brenno et al heel dankbaar moeten zijn. Want door er op deze nette manier aandacht aan te geven is er in ieder geval een kans op het vermijden van heel veel toekomstige fraude. Een handvol journalisten met activistische insteek hebben wederom de rol van Hans Brinker gespeeld en hun vinger in de lekkende dijk gestopt om vervolgens heel hard te roepen ‘Help! Er is een lek!’.
Na verloop van tijd (kan soms 3 jaar duren) komt er dan iemand om het gat in de dijk te pluggen met een oude theedoek en een schroevendraaier. De onderliggende problemen worden niet besproken en dus ook zeker niet opgelost. Na verloop van tijd is er weer een ander lek waar dan hopelijk weer iemand z’n vinger in steekt. Zo hobbelen we al zeker tien jaar van drama naar drama. C2000, Walvis, EPD, Stemcomputers, OV-chip, Kind-Dossier, GOUD, P-direkt, SPEER en vele, vele andere publieke succesnummers die oplettende lezers wel zullen herkennen.
Op de Bits of Freedom borrel heb ik twee weken geleden overheden ‘kleuters met kernwapens’ genoemd. Dit was naar aanleiding van de presentatie van Ronald Prins van Fox-IT. Ronald vertelde over de ernstige cybercrime problemen waar de overheid iets aan wil doen. Daar zijn dan volgens die overheid nieuwe technische middelen en opsporingsbevoegdheden voor nodig. Die middelen inkopen en bevoegdheden regelen in nieuwe wetten wil de overheid graag maar wat zij niet doet is mensen opleiden en vrij maken om verstandig om te gaan met die middelen en bevoegdheden. Levensgevaarlijk. Ook de vraag of de middelen eigenlijk wel helpen om het gestelde probleem op te lossen is meestal niet populair. “We moeten toch iets doen!”
Dit is helaas een veel voorkomend patroon: Er wordt een groot probleem vastgesteld. IT kan dat probleem oplossen. Daarvoor moeten dan wel wat privacy en andere burgerrechten wijken. Maar omdat het probleem heet groot en acuut is telt dat niet. Vervolgens maakt men niet de budgetten, expertise, tijd en bestuurlijke prioriteit vrij om dan ook iets te realiseren dat behoorlijk werkt.
In mijn bemoeienis met het Elektronisch Patiënten Dossier heb ik dit patroon voor het eerst waargenomen. Volgens het Ministerie van Volksgezondheid kost het ontbreken van een nationaal EPD in Nederland jaarlijks 1200-1900 mensenlevens en meer dan 1.4 miljard euro aan vermijdbare medische kosten. En dat al minstens tien jaar lang. Oplossing: een vrij machteloze stichting Nictiz met een jaarbudget van nog geen 20 miljoen. Resultaat: na tien jaar werkt het nog steeds niet.
Bij de OV-chip is, tegen de adviezen van experts in, gekozen voor een goedkope chip. We zien nu het resultaat.
Dus moeten we misschien eens ophouden met die vinger-in-de-dijk-interventies. Want kennelijk is de pijnprikkel, veroorzaakt door Powned nieuwsuitzendingen en Webwereld artikelen niet voldoende om tot structurele maatregelen te komen. De wijze waarop IT in de publieke sector wordt uitgevoerd moet fundamenteel veranderen. Meer werken vanuit inhoudelijk expertise, veel meer transparantie en een reële relatie tussen het gestelde probleem, de voorgestelde oplossing en de beschikbare middelen (geld/tijd/macht).
De keynote van Rop Gongrijp voor het Chaos Computer Club Congres afgelopen december in Berlijn beschreef een overheid die zich nu pas bewust wordt van de chaotische tijd waar we, mede door IT, in terecht zijn gekomen. ‘Bestuurders hebben nog wel een stuur in handen maar het zit nergens meer aan vast’. Klinkt als een groot public-sector IT project.
Het meest eenvoudige dat we (als relatieve buitenstaanders) kunnen doen is de pijnprikkel vergroten door later (of zelfs helemaal niet) in te grijpen. Gewoon niet onze vinger in de dijk, de zaak even flink laten onderlopen, een beetje zoals George Carlin de ramptoerist uithangen. Wellicht dat er iemand wakker wordt als de Noordzee hun bed in stroomt. Nederland speelt in Europa dan gewoon een tijdje de rol van negatief voorbeeld. Ook best belangrijk.
Dank aan het CDA voor het realiseren van een heel oud Groen punt: gratis OV. Voor snelle marktpenetratie lijkt het mij trouwens handig als er een mobiele app komt. Voor mij Android graag. Dank!
Eerdere columns over de OV-chip:
OV chipkaart, bestuurlijke zombie? | OV-chip, the nuclear option | alle OV-chip artikelen
Reacties (7)
Probleem is gewoon dat elke goede IT-er niet voor de overheid wil werken omdat die gewoon niet genoeg betalen.
Een goede IT-er krijgt domweg gewoon meer geld in de private sector.
@Bolke: de top drie van Translink verdienen ruim over de Balkenende norm. Lage salarissen zijn niet de oorzaak van het probleem. De systemen van Translink zijn trouwens ook door private partijen gerealiseerd.
@Bolke: IT’ers krijgen prima betaald bij de overheid. Alleen:de gemiddelde overheids-IT’er wordt bedolven onder requirements, visions, PID’s en andere papieren ballast. En daar moet je wel tegen kunnen. Veel IT’ers worden d’r een beetje moedeloos van, dat wat regeltjes code schrijven onmogelijk is omdat eerst een heel woud aan schaal 12/13-projectleiders, architecten en experts d’r hun plasje over hebben gedaan.
Plus dat overheidsIT-afdelingen in de regel nogal behoudend zijn. Niet de meest inspirerende omgeving om te werken, de kwaliteitsmensen trekken door, wat resteert zijn de niet-zo-heel denderende IT’ers.
@Bolke de big
“Een goede IT-er krijgt domweg gewoon meer geld in de private sector.”
En dan nog kunnen ze niks!!!
Er gaat van alles mis met ICT-projecten bij overheden en elders ook wel) maar de vraag is of dat ict specifiek is. Tegen (vrijwel)alles wat de overheid doet bestaat weerstand, zowel extern bij burgers, journalisten, etc als intern bij ambtenaren. Bij iedere verandering is er een fase van verzet, soms gevolgd door acceptatie, soms niet.
Bij veel ict-projecten is sprake van ingrijpende veranderingen voor veel partijen intern en extern, dus veel weerstand, tot aan directe of indirecte sabbotage aan toe.
In plaats van meer ict’ers, projectbureau’s en projectleiders, begeleiders en adviseurs inhuren zou de overheid er beter aan doen de weerstand weg te nemen.
Zeker bij de OV-chipkaart zou dat makkelijk gekund hebben, juist omdat de strippenkaart niet bijster handig is/was en een goede chipkaart zoveel gemakkelijker is. Helaas is de kaart ons door de strot geduwd en hoe goed of slecht hij dan ook is, mensen gaan op zoek naar gaatjes in de dijk, of prikken er zelf eentje in om vervolgens hansje Brinkers uit te hangen.
maar de vraag is of dat ict specifiek is
Voor een flink deel wel. OverheidsIT is lastiger dan normale IT (buiten alle politieke geharrewar). Je hebt bv. -tig manieren om een adres aan te geven, en het stelt ook niet altijd hetzelfde voor (‘locatie van een object’, ‘WOZ-object’, ‘TNT-afgiftepunt’, kadastraal nummer, etc). Als je daar overheen bent heb je nog het punt dat d’r mensen zijn die soms andere info in zo’n structuur plempen dan d’r bedoeld was. Dan heb je de vraag of ze ’t model niet begrijpen of dat hun situatie echt anders is en niet voorzien was in je model.
En dan heb je nog de mafkezen die denken dat je data en datamodel de werkelijkheid *is*.
Gratis OV lijkt me in de huidige situatie een slechte oplossing. Eerst de concessies over laten nemen door buitenlandse bedrijven en die dan subsidiëren. Dan lachen ze zich echt kapot in het buitenland.
Over de kwestie mijn 2 centen.
Als je nu een aangifte van diefstal wil doen dan geven agenten aan dat dit eigenlijk niet goed gaat. Het systeem werkt zo slecht dat ze allerlei kunstgrepen moeten uithalen om de aangifte in te voeren. I.p.v. verlichting van het werk zorgt het IT systeem zo voor verzwaring.
Met 25 regio’s die allemaal zoveel mogelijk zelf willen doen is het lastig om iedereen tevreden te stellen en de centrale IT organisatie van de politie kan het nooit goed doen. De oorzaak ligt volgens mij bij een falende overheid die jarenlang niet heeft ingegrepen in die bestuurlijke wanorde.
Bij het OV is dit niet anders. Er moet een nationaal betalingssysteem komen (het enige landelijke systeem in de wereld) gebaseerd op chipbetalingen.
In het strippenkaartentijdperk weet een vervoerder niet wie of wat er in het voertuig heeft gezeten. De inkomsten uit de verkoop van strippen worden verdeeld volgens een sleutel. Eens in de 3 jaar telt men het aantal gebruikers. Als een vervoerder dus een goede telling heeft gehad, veel regen dus extra fietsers in de bus, dan zitten ze de volgende 3 jaar weer goed. Dat is natuurlijk een belachelijk systeem.
De overheid neemt niet de regie maar geven alleen globale richtlijnen. De bedrijven, elkaars concurrenten, moeten de details uitwerken. Vervolgens wordt er een centraal ‘orgaan’ opgericht die het nooit goed kan doen in de ogen van alle partijen. En het probleemkind is geboren.