‘GroeiMee’ is de optimistische titel van het verkiezingsprogramma van GroenLinks. De Groenlinksers die bijeengekomen zijn in ‘Kantine Werklust’ hebben nóg een reden om optimistisch te zijn. De SP heeft inmiddels, in de woorden van Jan Marijnissen, ‘een compromis gesloten met de werkelijkheid’ en zich geprofileerd als regerungsfähig. Menigeen vraagt zich af wat partijleider Jan Marijnissen bezielt. De wens te willen doen wat voormalig concurrent Paul Rosenmöller niet gelukt is? Reëel gesproken zit regeringsdeelname er niet in: het klimaat is overwegend rechts en het is duidelijk dat noch VVD noch CDA noch PvdA de SP ‘blieven’. Maar de ‘draai’ van de SP zal ongetwijfeld uitgespeeld worden en de kansen voor Groenlinks, na weken van aanhoudend lage peilingen, lijken weer te groeien.
Het verkiezingsprogramma. Het programma grijpt natuurlijk behoorlijk terug op ‘Vrijheid Eerlijk Delen’, het bijna een jaar gelden gepresenteerde sociale programma van GroenLinks. Zonder schroom pleit GroenLinks toen voor een participatie-model van sociale zekerheid. Ook al betekende dat dat mensen die langer dan een jaar werkeloos zijn, een participatiecontract met minimumloon moet accepteren. Daar staat tegenover dat de WW hoger en beter toegankelijk wordt: 90% in het eerste half jaar, 80% in het 2e half jaar. Flexwerkers krijgen een beter positie. De kinderbijslag gaat omhoog voor de lage inkomens en wordt afgeschaft voor de hoge inkomens. Bovendien levert lastenverlichting de laagstbetaalden 200 euro extra op per maand.
De cijfertjes. GroenLinks wil 20 miljard lastenverlichting, met name voor de laagbetaalden. De belastingdruk wordt verschoven. Vermogen en winst worden zwaarder belast (dat moet 7 miljard opleveren), evenals milieuvervuiling (15 miljard). Eén en ander resulteert in 150.000 extra banen.
De minimumuitkeringen gaan met 10% omhoog evenals de AOW. De no-claim in de zorg wordt afgeschaft. Ook GroenLinks komt met gratis kinderopvang en trekt daarvoor 0.3 miljard uit. De AOW wordt gefiscaliseerd: iedereen betaald mee, ook de pensionado’s met meer dan 15.000 euro aanvullend pensioen. Daarmee zit GL precies op de lijn van de PvdA -maar dat is toeval, aldus Kees Vendrik. De AOW-leeftijd wordt flexibel.
- De pensioenaftrek zowel als de hypotheekrenteaftrek wordt aangepast. Een hoger inkomen gaat niet meer automatisch leiden tot meer hypotheekaftrek. Die blijft 30%, ook al zit men in het hoogste tarief. Er wordt voortaan een anti-cyclisch begrotingsbeleid gevoerd.
- Veel geld gaat naar onderwijs: daar komt maar liefst 3.7 miljard euro bij. Daarvan gaat 0.6 miljard naar inburgering, 1.7 naar het bestrijden van schooluitval; 1.0 naar het verbeteren van de positie van leraren en 0.4 % naar het hoger onderwijs.
- De zorg komt er iets bekaaider af: daar gaat 2 miljard extra heen. De basisverzekering wordt inkomensafhankelijk. Dat is budgetneutraal. Er wordt met name geïnvesteerd in extra personeel (0.7 miljard).
- Ook de post milieu krijgt 2 miljard. Het grootste gedeelte daarvan (0.8 miljard) gaat naar het openbaar vervoer, al staat er niet bij wat daarvan precies wordt gedaan. Hopelijk wat extra inhaalsporen aanleggen.
Waar komt het geld vandaan? Er wordt bezuinigd op wegen en er wordt een stoel- en goederenheffing ingevoerd in het vliegverkeer: opbrengst 2.1 milard. Traditioneel wordt bezuinigd op Defensie, dat efficienter moet opereren: 0.7 miljard. De bureaucratie in de zorg en de sociale zekerheid wordt aangepakt: 1.7 miljard. Ondoelmatige subsidies aan het bedrijfsleven en de landbouw worden afgeschaft: 0.7 miljard. En ook Groenlinks wil de bureaucratie aanpakken: 2.7 miljard. Op onderwijs wordt 1 miljard bezuinigd en op veiligheid 0.2 miljard.
Over de inkomstenkant kunnen we kritisch zijn. Hoe GroenLinks precies de bureaucratie in de zorg wil aanpakken, staat er niet bij. Totnogtoe willen alle partijen ambtenaren eruit gooien en bureaucratie aanpakken – maar geen van allen komt met een doordacht plan. Groenlinks wil de waterschappen afschaffen, schrappen in de buitenlandse dienst en minder adviseurs inhuren. Geen van de partijen durft totnogtoe te zeggen waar het op staat: minder ambtenaren en minder bureacratie betekent ook minder mensen in de uitvoering en minder controle. Ik voorspel een grote toename van het aantal ambtenaren dat consultant wordt en de overheid gaat adviseren hoe het aantal ambtenaren terug te brengen.
De lettertjes. Moedig is de internationale insteek van GroenLinks: het programma opent met een hoofdstuk over internationale politiek en globalisering. GroenLinks gaat zij-aan-zij met de PvdA als het gaat om nivellering en kiezen voor de zwakkeren, maar dat gaat gepaard met een grote nadruk op participatie: wie mee kan doen, moet meedoen.
- Opvallend is de extra bijdrage voor Ontwikkelingssamenwerking -geen populair onderwerp tegenwoordig, maar apart is dat daarbij gekozen wordt voor grotere bijdragen via overheden. Overheden moeten zelf beslissen waar ze in willen investeren, vindt GroenLinks, zonder daarbij acht te slaan op de onlangs verschenen zeer kritische studies over begrotingssteun. Over corruptie geen woord. Steun via maatschappelijke organisaties, vooral die van de armen zelf ligt dan meer voor de hand, maar Groenlinks reserveert dat voor voor ‘landen zonder goed bestuur’. Is dit de partij die vrijheid voor iedereen hoog in het vaandel heeft staan? Die vrijheid kan beter bevochten worden door organisaties van de armen zelf dan door de overheid.
- Voor wat betreft terrorisme wordt teruggevallen op het ‘wegnemen van de voedingsbodem’. Dat zal Farah Karimi, bijna oud-kamerlid, niet geheel waarderen. Die pleitte er altijd voor dat we niet naief moesten zijn in het beoordelen van de agenda van terroristische orgnisaties. Natuurlijk, inzet op mensenrechten, democratisering en onderwijs in landen waar terroristische organisaties opereren of hun basis hebben, is belangrijk. Maar bepaalde terroristische groeperingen opereren zeer professioneel en hanteren terrorisme als ‘een voortzetting van politiek met andere middelen’. Men zal dus ook die groeperingen aan moeten pakken. Te prijzen valt wel de nadruk op het feit dat terrorismebestrijding niet mag gaan ten koste van burgerlijke vrijheden.
- Verbazingwekkend is het gebrek aan ambitie op gebied van milieu, en dan met name het internationaal milieubeleid. Schone lucht, verrommeling van het landschap, dierenrechten, energiebesparing, Borssele sluiten, subsidies voor duurzame energie: het staat er allemaal in. Iedereen moet bovendien ‘binnen een half uur kunnen genieten van de natuur’ (er staat niet bij of dat een half uur met de auto is of een halfuurtje joggen). Maar punten met betrekking tot klimaatverandering en energie zijn te weinig ambitieus. Een ‘klimaatneutrale stad in de Bollensteek’ is de grootste ambitie. Dat, terwijl de komende jaren voor het klimaat cruciaal zijn. Is dit de partij die de klimaatverandering moet tegengaan? Dan mag er wel een tandje bij. Dan is lobbyen voor een vervolg op Kyoto niet genoeg. Er moet tenminste worden gestreefd naar een internationaal stimulerend investeringsklimaat voor schone energiebronnen en milieu-innovatie.
- Het punt innovatie in het algemeen komt er eveneens bekaaid af. Ook daar kan de partij ambitieuzer zijn. Jarenlang heeft GroenLinks gepleit voor levenslang leren. Dat punt lijkt nu gedumpt te zijn. Terecht wordt geïnvesteerd in lager- en middelbaar onderwijs. Maar omdat werk steeds kennisintensiever wordt, is het voor iedereen belangrijk om zich onder de beroepscarriere te kunnen bij- en herscholen. Bovendien moet het niet zo zijn dat als je in het begin van je schoolcarriere de boot gemist hebt, je levenslang de pineut bent.
GroenLinks-leden hebben een week om het programma te amenderen. Aan de slag.
Reacties (28)
Sint Nicolaas meldt zich vroeg dit jaar….
“Totnogtoe willen alle partijen ambtenaren eruit gooien en bureaucratie aanpakken – maar geen van allen komt met een doordacht plan.”
De SP is hier behoorlijk concreet in:
“SP lanceert concrete voorstellen tegen bureaucratie in de zorg”
http://www.sp.nl/nieuwsberichten/1678/031118-rapport_sp_een_miljard_te_besparen_op_bureaucratie_zorg.html
@ Witteman:
De SP is behoorlijk concreet overstag.
Ik poep op alles wat ook maar enigzins links ruikt, ze moeten die linkse partijen gewoon als criminele organisaties verbieden.
Wereldvreemde stumpers.
“De belastingdruk wordt verschoven. Vermogen en winst worden zwaarder belast (dat moet 7 miljard opleveren), evenals milieuvervuiling (15 miljard).”
Net bekend geworden dat de fiscus een speciale deal heeft gesloten om investeringen ter waarde van 40 miljard in nederland te houden, als het aan groenlinks ligt vertrekken dat soort investeringen naar het buitenland.
En wie denken ze dat die milieuvervuilingtax uiteindelijk gaat betalen, juist ja de consument, wordt gewoon 1 op 1 doorberekend aan de klant die op zijn beurt in de grensregio meer dingen gaat kopen in het buitenland wat dus weer zeer negatief is voor het MKB in die regio’s.
wie vat deze groenlinkspropaganda van de beleidsmedewerker nu echt even samen in een kritisch goedgeschreven stuk. Wat een saaie verzameling letters
Het valt mij wel op de GroenLinks nu ook komt met het idee om waterschappen af te schaffen. Op zich is er wel iets voor te zeggen, omdat die waterschappen een rare bestuurslaag vormen, maar hun werk zal ook in de toekomst gedaan moeten worden. Vanwege de klimaatsverandering zal dat al een hele kluif zijn. Afschaffen betekent dus een hele hoop gedoe met reorganisaties en geschuif met mensen en taken. De praktijk leert dat je in zulke gevallen altijd eindigt met meer ambtenaren dan waarmee je begonnen bent. Qua aanpak van de bureaucratie schiet dat dus niet echt op.
De SP aanpak lijkt me beter. Al zal dat in de praktijk ook nog niet meevallen, want voor de uitvoering daarvan zullen ze een zware strijd aan moeten gaan met de maatschappelijke kwaal die management heet. Zo’n strijd is niet eenvoudig te winnen.
ronald, de echte democraat
en wereldvreemd, tis maar wat je wereldvreemd vind, voor mij is het wereldvreemd als je wereld niet groter is dan je eigen bankrekening
@Witteman
Dat stuk lijkt me de besparing van 0,5 miljard (met een lasterverzwaring 0.05% AWBZ, die nergens gemeld wordt). Resten nog 3 miljard.
@Oplawaai
Wat is het verschil tussen Groen-links en SP in het waterschapsgeweld?
Chinaman: Heb ik dat voorstel gemist in de SP-plannen? Ik heb het wel gehoord van de PvdA. Maar ik moet bekennen dat ik niet alle programma’s in detail bestudeerd heb.
@Oplawaai
De SP noemt het in de financiële bijsluiter:
en:
Verder komt het woord waterschap niet in het programma voor, dus ik kan je niet vertellen wat dat precies betekend.
Ronald mogen ze van mij inrekenen en de latrines van zijn Haagse helden voor drie maanden laten dweilen. Op brood en water met die ego-tripper. Meteen kortsluiten die fascistoide cul de sac extraordinaire. En de rest deugt ook nie, er zijn geen deugelijke mensen meer. Cijferfetisjisten, is het nog geen tijd om alvast te oefenen op duimen uitdraaien en alvast een volgend landje te prikken om met huid en haar op te vreten. Flikker alstemblieft op, neem de banken en al die gulzige multi’s mee.
@Ronald: natuurlijk wordt het doorgerekend aan de consument, dat is het mechanisme waardoor het werkt. Duurder -> consument maakt er minder gebruik van -> beter voor het milieu.
En dat we dan meteen producten in het buitenland gaan halen is onzin, want als je het hebt over grote bedrijven die milieuvervuilen, dan produceren die heus niet voor afname in het dorp ernaast. Dat gaat allemaal tien keer de wereld rond, en de kleine nederlander in de grensregio merkt daar bar weinig van.
@peer, zonder die banken en multi’s is jou pensioen waardeloos.
@Aalfje
“Duurder -> consument maakt er minder gebruik van -> beter voor het milieu.”
Nee, duurder -> consument maakt er minder gebruik van -> bedrijven maken minder winst -> belastinginkomsten dalen en de consument wijkt uit naar goedkopere alternatieven (lees gemaakt in 3de wereldlanden die niet om het milieu denken).
-> minder belastinginkomsten -> consument krijgt lastenverzwaring -> goede bedrijven gaan kaput of gaan weg.
Slecht beleid voor het langere termijn dus.
@ Ronald: nee hoor. milieuvervuiling geeft tax -> bedrijven en consumenten wijken uit naar milieuvriendelijker alternatieven -> die worden goedkoper.
@Brechtje
Nee hoor,
milieuvervuiling geeft tax -> bedrijven kopen/maken in Belgie -> geen tax + geen fabrikanten + geen werk.
Daarom is het zo goed om dat internationaal te coordineren. Lekker het marktmechanisme inzetten om milieudoelen na te streven, daar houd ik van.
Of: belasting die je heft op milieuvervuiling hef je dus niet op arbeid. Arbeid wordt goedkoper, vervuilen wordt duurder. Je trekt arbeidsintensieve bedrijvigheid aan, terwijl vervuilende bedrijven vertrekken.
gewoon wettelijke eisen invoeren dat iets milieu vriendelijk geproduceerd moet zijn
en ronald dat pensioen hebben mensen zelf betaald
@Edwin, gewoon…. Heb je enig idee hoe moeilijk dat vast te stellen is en te implementeren? Die DVD speler van 30 euro heeft mischien een keten achter zich van 300 verschillende bedrijven. Of wil je die allemaal samenvoegen tot een paar mega bedrijven?
@Brechtje
Misschien wel, maar zijn dan de tweedekamer verkiezingen wel het geijkte podium daarvoor. Zoiets moet je toch minstens op Europees niveau regelen.
@Oplawaai
En daarmee verlies je dus weer de belastingen. Waar ga je dan belasting op heffen? Arbeid?
@Brechtje, welnee, berdrijven wijken idd gewoon uit naar andere landen.
@Oplawaai, arbeidsintensieve werkgelegeheid en dat is?
Juist ja meestal industriele werkgelegenheid en die is…. juist ja meestal nogal vervuilend.
@Edwin, wettelijk invoeren dat iets milieuvriendelijk geproduceerd is? zou knap zijn dat Nederland dat aan China ka opleggen, ow boycot zeg je, ik denk dat wij daar slechter van worden dan de chinezen.
Pensioenen zelf betaald? misschien wel maar ja, waar denk je dat de pensioenfondsen in investeren om hun rendement te halen die ze nodig zijn om de pensioenen te indexeren en deels uit te betalen?
Anders gesteld, als shell failliet gaat dan zijn een hoop nederlanders hun pensioen kwijt hoor.
@ Chinaman: beetje simpele redenering lijkt me, zolang je niet in één keer alle belasting op arbeid afschaft en alle belastinggelden via milieuheffingen binnen wil halen. Het gaat om een verschuiving.
@ Ronald: arbeidsintensieve werkgelegenheid = industriële werkgelegenheid = vervuilend lijkt me erg kort door de bocht.
@oplawaai, noem eens een andere arbeidsintensieve werkgelegenheids tak dan?
En kom nu niet aan met dingen als assamblage werkzaamheden want de onderdelen daarvoor moeten nog steeds gemaakgt worden en dat is nog steeds vervuilend, mss niet meer in Nederland maar dan wel in andere landen.
De enige echte oplossing voor dat probleem is het stoppen met belasting heffen over de winst van dat soort bedrijven en hun verplichten dat geld dat ze normaal aan belasting betalen dat te investeren in het schoner produceren van die produkten.
Zo blijft werkgelegenheid behouden en de concurentiepositie van die bedrijven op peil, als je dat geld eerst naar de overheid haalt dan stroomt er nog geen 10% van dat geld terug naar het schoner maken van die produkten
Nou Ronald, bijvoorbeeld de hele dienstverleningssector.
Of kijk naar de lanbouw: biologische en andere milieuvriendelijke landbouwmethoden zijn vaak arbeidsintensiever dan de nu gebruikte grootschalige landbouw.
Ik snap overigens best dat je met zo’n belastingsysteem de milieuvervuiling in het buitenland niet aan kan pakken. Goed, dat probleem los je niet op, maar dat los je ook niet op door het niet in te voeren.
@Oplawaai, de dienstensector is leuk, maar daar kan niet heel nederland in werken, landbouw, dat zie je over 20 jaar alleen nog in het museum hier in Nederland.
De enige echte oplossing is er inderdaad niet, maar de oplossing van groenlinks zal er alleen maar voor zorgen dat de vervuilende industrie naar het buitenland vertrekt (inc werkgelegeheid) en dat we in Nederland met een hoop werklozen achterblijven die de vervuilde lucht uit andere landen mogen in ademen.’
Ik zeg: de waterschappen uitbreiden met regionale Brandweer-regie.
De water- en vuurschappen inderdaad.
Ronald: er werken nu al veel meer Nederlanders in de dienstverlening dan in de industrie. Zie jij Nederland in de toekomst dan als industrieland?
Bovendien: als er één sector is waar de automatisering ver doorgedreven is, is het wel de industrie. Ik denk dus dat jouw basisveronderstelling dat industrie arbeidsintensief is, niet klopt. En voor het deel dat dat wel het geval is, is die al lang verdwenen naar lage-lonen-landen.
Je moet ook niet vergeten dat milieubelasting kan dienen om de werkelijke kosten van milieuvervuiling te betalen. De milieuvervuiling in China draagt bijvoorbeeld bij aan een lagere levensverwachting en duurder drinkwater en die kosten worden niet door de vervuilers betaald. Probleem is wel dat dit soort kosten notoir lastig te berekenen is; iedereen die zich ermee bezighoudt krijgt er precies uit wat hij eruit wilde krijgen.
Wat ik erg mis in dit GL-programma is het elan waarmee de partij zich de laatste tijd heeft opgeworpen als beschermer van de liberale rechtstaat. Dat is voor mij nou net een onderscheidend punt van PvdA en SP.
@Scilnv
Eens. Toen ik vandaag hoorde dat D66 de id-plicht geheel wilde afschaffen, ben ik ook even op zoek gegaan bij Groenlinks en SP. Verbazend dat Groenlinks dit enkel wil tot 16 jaar en de SP in alle 80 pagina’s dit geen issue vindt.