Van Mierlo’s mijmeringen

Eerder liet Boele Staal, D66-commissaris van de Koningin in Utrecht, al weten mordicus tegen het paasakkoord te zijn, inmiddels hebben ook Els Borst en Hans van Mierlo laten horen ernstige twijfels te hebben bij dat akkoord. De laatste deed dat in de vorm van een ingezonden brief in de Volkskrant en Trouw.

Feitelijk richt Van Mierlo’s betoog zich geheel op het voornemen om nog in deze kabinetsperiode een voorstel in te dienen om de rechtstreeks gekozen burgemeester in de Grondwet op te nemen.

Als eerste overweging noemt Van Mierlo dat D66 de opvatting verlaat die vorige week de basis vormde voor het wetsvoorstel voor de deconstitutionalisering van de burgemeestersbenoeming, namelijk dat de procedure – benoeming of kiezen in welke variant dan ook – niet in de Grondwet thuishoort. Met andere woorden: als compensatie krijgt D66 een kansloos voorstel cadeau dat volstrekt tegen de eigen opvatting van een week eerder ingaat.

Van Mierlo’s tweede punt is dat het aangekondigde onderzoek naar brede consensus over machtsvorming en legitimatie van de macht meteen wordt ondergraven door het voorstel om de gekozen burgemeester in de grondwet op te nemen. Dit onderdeel is immers direct uit het onderzoek gehaald en het voorstel bovendien zeer omstreden. (SGP-fractievoorzitter Bas van der Vlies kwam overigens onverwacht grappig uit de hoek in het debat van gisteren met zijn vraag of de baan van Minister van Bestuurlijke Vernieuwing na de uitholling van taken in het paasakkoord een parttime baan geworden was.)
Als derde punt noemt Van Mierlo dat door het betreffende voorstel nog deze kabinetsperiode te behandelen de rechtstreeks gekozen burgemeester onderdeel gaat worden van de volgende verkiezingscampagne en dat D66 zich er dan aan verbonden heeft een verkiezingsstrijd te voeren met als inzet een CDA/VVD-D66-coalitie, omdat dat de enige coalitie is waarin de rechtstreeks gekozen burgemeester een kans maakt.

Van Mierlo zegt het niet hardop, maar al met al mag je concluderen dat CDA en VVD na het paasakkoord waarschijnlijk over de grond hebben liggen rollen van het lachen over de manier waarop ze Boris Dittrich het bos ingestuurd hebben: hij heeft zich in laten pakken met een kansloos voorstel waarvoor hij de coalitie tot in lengte van jaren moet blijven steunen en en passant zijn partij dwingt 180 graden te draaien op een principieel punt.

Van Mierlo komt overigens ook nog met een favoriet argument van D66’ers op dit moment om nieuwe verkiezingen af te wijzen: de PvdA zou daarmee beloond worden voor zijn opstelling in de Eerste Kamer. Het mag opmerkelijk heten dat een dergelijke opvatting juist in de kampioenspartij van de inhoudelijkheid zo’n opgeld doet. Ze zouden juist dolblij moeten zijn met een mogelijkheid hun opvattingen te laten belonen door de kiezer.

Van Mierlo eindigt met een overweging die laat zien dat hij een echte D66’er blijft: “(Ik zal) overwegen tenminste niet voor het akkoord te stemmen.” Daar zitten maar liefst twee slagen om de arm in, in niet meer dan 10 woorden. Voorwaar een prestatie van formaat!

De D66’ers zullen zaterdag ongetwijfeld voor het akkoord gaan stemmen. Tegen stemmen gaat nu eenmaal in tegen de aard van de D66’er, die blijft hopen dat de ander te overtuigen is op basis van argumenten. Het gesjoemel met argumenten door Dittrich en consorten van de afgelopen week maakt dat echter niet geloofwaardiger. Het is niet eens onmogelijk dat de partij D66 de invoering van de gekozen burgemeester niet meer zal meemaken…