Toestaan debat over uitgewezen tolk wijs besluit

OPINIE - Ahmadzai tolkte destijds onder andere voor Nederland in Afghanistan en zou daardoor gevaar lopen. Hij ontvluchtte het land en vroeg asiel aan in een ander land dan Nederland, namelijk Noorwegen. Dat verzoek werd afgewezen en onder de geldende regels dat landen elkaars asielbeslissingen overnemen werd hem ook asiel in Nederland ontzegd. (Een voorlopige voorziening werd afgewezen).

Daarna wilde de coalitie een debat daarover in de Tweede Kamer aanvankelijk het liefst voorkomen. Dat laatste met als argument dat de Kamer niet over individuele gevallen moet praten en geen hoger beroepsinstantie is. Gelukkig komt er nu toch een plenair debat op verzoek van Sjoerdsma (D’66). En gelukkig gaf de PvdA het verzet daartegen op.

De argumenten om aanvankelijk een discussie tegen te houden zijn niet erg sterk. De Kamer stelt regelmatig vragen en stelt kwesties aan de orde over en naar aanleiding van individuele gevallen. Destijds was er de zaak van Mauro. Ook afgelopen week hield de Kamer zich bezig met de vraag of Mohammed B. handlangers had en wordt een brief gevraagd aan de minister en een debat georganiseerd.

En die praktijk dat er in individuele casusposities wordt gesproken is niet uitzonderlijk. Het gaat er toch ook niet om of de Kamer een hoger beroepsinstantie is, maar om de bewindslieden te controleren op de toepassing van beleid. Controle is toch vaak naar aanleiding van individuele of groepen van individuele gevallen?

En parlementariërs zijn er om het electoraat en belangen en wensen van het electoraat te dienen. In tal van landen is het een van de belangrijkste taken van parlementariërs om de aan hun voorgelegde belangen van hun kiezers te dienen.

En de rechter kan een discretionair oordeel van een minister/staatssecretaris billijken, maar juist omdat het een oordeel is met een discretionair element, (zoals ook uit de uitspraak van de voorzieningenrechter blijkt) kan toch een minister uit eigener beweging, of daartoe bewogen door het parlement, de discretie anders invulling geven, dan wel uitleg geven en de Kamer overtuigen?

En er is natuurlijk nog iets. Eerst huren we een tolk in, in vijandig gebied, bij een missie. Daarmee ontstaat toch een vorm van verantwoordelijkheid voor zijn veiligheid? Nu had de tolk mogelijk beter meteen asiel in Nederland kunnen aanvragen. Maar is nu die omissie, waar hij vroeger voor Nederland in Afghanistan tolkte, hem aan te rekenen en dienen wij niet onze verantwoordelijkheid te nemen en onderzoek te doen of er inderdaad een groot gevaar is en of er een relatie is met zijn dienstbaarheid aan Nederland?

Het kan uiteraard zo zijn dat er andere omstandigheden zijn die maken dat hem geen asiel wordt verleend, ondanks de verantwoordelijkheid van Nederland, en het kan zijn dat het niet wenselijk is dat die omstandigheden publiekelijk in een debat worden besproken. Wel, organiseer dan een vertrouwelijke briefing aan de Kamer.

Volgens berichten in de NRC van 20 september 2014 zou minister Hennis in een eerder stadium hebben aangegeven dat tolken bijzondere aandacht moeten krijgen. Dat kan toch niet anders worden geduid dan dat er inhoudelijk naar het dossier wordt gekeken en de aanvraag niet wordt afgedaan alleen omdat er in een ander land een asielaanvraag is afgewezen? En dat andere land had, anders dan Nederland, geen bijzondere verantwoordelijkheid tegenover die tolk.

Gelukkig heeft de Tweede Kamer ingestemd met een debat. Misschien kan de Kamer aandringen op het formuleren van een specifiek asielbeleid voor tolken bij vijandige missies.

Dit artikel van Aalt Willem Heringa verscheen eerder op de website van het Montesquieu Instituut.