De belasting van de mens op de aardse ecosystemen wereldwijd in kaart gevat. Landgebruikskaarten gecombineerd met de in veerkracht varieërende ecosystemen geven een patroon van verstoring wereldwijd. Duidelijk te zien is hoe rivieren en wegen de wildernis ontsluiten en rondom verstoren.
• Wereldkaart: menselijke verstoring
• Wereldkaart: overgebleven wildernis
• The Human Footprint (Earth Observatory)
• Sargasso 05-12-02: “46% aarde nog wildernis”
Maar als u van mediterrane olijfboomgaarden en javaanse sawa’s houdt is verstoring een relatief begrip.
Reacties (8)
Hey, the most “untochable” place sounds Amazon… for wile! :(
“Duidelijk te zien is hoe rivieren en wegen de wildernis ontsluiten en rondom verstoren.”
het lijkt me toch wat te ver gaan om rivieren de verstoring van de wildernis aan te rekenen.
BTW is het niet een beetje bizar om wildernis slechts op te vatten als een ‘natuurlijke staat’ zonder mensen? En mensen dus per definitie als verstorende factor te zien?
Rivieren hebben uiteraard geen schuld, voor zover ze die al zouden kunnen hebben. Maar rivieren worden wel gebruikt om ongerepte gebieden te betreden. Zeker in de tropen is de verstoring rondom rivieren en wegen duidelijk waarneembaar.
De mens komt zelf voort uit de natuur en ik vind ook dat ze recht heeft op een plaats hierin (tsja wat zou ik anders moeten zeggen?). Maar de verstoring die de mens aanricht in ecosystemen is velen malen groter dan die van dieren (denk aan slopende olifanten, insectenplagen en algengroei) of abiotische natuur zoals modderstromen, vulkaanuitbarstingen en alles verpletterend schuivend landijs.
Niet voor niks schrijf ik cursief onder het berichtje dat verstoring een relatief begrip is, als je houdt van een cultuurlandschap zoals de authentieke hollandse polder of nederlands indische sawa’s.
Ik denk dat het een goede definitie is om wildernis op te vattten als een ecosysteem zonder menselijke invloed, waar blijf je anders als je wel 5% invloed toe laat of wat voor criteria hanteer je om invloed van mensen als verstoring te zien? Duurzaam landgebruik zou zo’n criterium kunnen zijn, maar stel dat dat zo zou zijn, zou je een landschap met huisjes, hekjes, akkertjes en koetjes dan nog wildernis willen noemen?
Ik begrijp een ding niet: Waarom is Nederland op de “human influence” -kaart niet helemaal zwart. Niets in Nederland is wildernis. Alles is gemaakt door mensen. Niet dat daardoor de polders bij Schermerhorn lelijker worden of zo…
@ Carlos, ik ben het op zich wel met je eens dat de mens in deze tijd een zeer verstorende invloed heeft op vele kwetsbare ecosystemen. Mijn opmerking is dus niet gebaseerd op de invloed van de mens op het ecosysteem maar meer op de culturele betekenis van wildernis.
Vanuit de westerse cultuur wordt regelmatig verwezen naar natuur of wildernis in bijvoorbeeld Afrika als “the real Africa” en “the true wilderness”. Daarbij wordt uitgegaan van een soort authentiek natuurbegrip waarin de mens geen plaats heeft.
Deze opvatting over wat natuur is en wat daar niet bijhoort, heeft een forse invloed op standpunten in de beleidsarena omtrent “nature conservation”.
Grote organisaties als het WNF, Conservation International en National Geographic hebben met hun donateurdollars (honderden miljoenen) een zeer grote invloed in de manier waarop met land wordt omgegaan in Afrikaanse landen. Dit lijkt op het eerste gezicht goed, maar het gebeurt vaak erg éénzijdig.
Bij het inrichten van nationale parken en andere conservancies wordt de plaatselijke bevolking verwijderd en zij leven vaak in armoede. Het is hen verboden om bijvoorbeeld kleinschalig te jagen etc. Anyway, het voert te ver om dit verhaal hier geheel uiteen te zetten. Kijk voor een interessant artikel wat onder andere gaat over de invloed van denkbeelden op nature conservation maar eens hier:
http://asc.leidenuniv.nl/pdf/paper12112002-draperwels.pdf
Ik wil dus niet de soms destructieve invloed van de mens op ecosystemen veronachtzamen. (overigens ben ik ben het niet geheel eens met je standpunt dat mensen een veel grotere en schadelijkere invloed hebben op het ecosysteem dan bijvoorbeeld abiotische natuur. Bijvoorbeeld de ijstijd of een potentiele meteoriet-inslag kan een nog veel grotere invloed hebben.)
Mijn punt is, dat ik wel enige kanttekingen wil plaatsen bij het al te makkelijk gebruiken van Europese cultuur-begrippen over natuur, die vaak hun oorsprong hebben in onze koloniale periode. Zoals je al terecht zei, is de mens onderdeel van de natuur, en volgens mij kan zij dus ook in een wildernis haar plaats hebben. Juist dit standpunt zou ons wellicht beter doen realiseren dat we verantwoord om moeten gaan met onze invloed op het ecosysteem waarin we leven en waarvan we onderdeel zijn. Juist cultuur-begrippen die een kunstmatig onderscheid aanbrengen tussen wat natuur is en wat menselijk (of cultuur) is, staan dat volgens mij in de weg.
Beste TbosS, bedankt voor het interessante artikel, als ik binnenkort weer naar m’n werk ga print ik het beslist uit en lees het helemaal.
Het begrip “wildernis” is wat mij betreft ook een ongelukkig gekozen woord. Er zit te veel (valse) romantiek aan vast. Je hebt gelijk dat sommige abiotische factoren zoals ijstijden een nog veel grotere invloed op ecosystemen hebben dan de mens. Dat verkondig ik hier meestal ook, nu stond het er in een verkeerde context.
Dat plaatselijke bevolking wordt verjaagd door de aanleg van wildparken is zeker niet fraai. Het zijn uiteraard altijd de armen die hier de dupe van worden. Toch ben ik wel voor harde maatregelen om de natuur te beschermen, een symbiose van mens en natuur is mooi maar soms niet haalbaar.
@Michiel, in Nederland is inderdaad geen wildernis meer te vinden (misschien de Boschplaat op Terschelling?). Maar de index komt tot stand door meerdere factoren, ik heb het idee dat de resolutie van de kaart nogal verschilt per land en het vooral op de VS gericht is (althans daar kwamen de gedetaileerdste kaarten vandaan).
Volgens de toelichting op Earth Observatory haalde alleen Brownsville in Texas de ‘100’. Nederland is misschien nog te groen, want aangelegde natuur en landbouw drukken blijkbaar de score. Brownsville is een industrie-/ havenstad aan de grens met Mexico.
Brownsville, Texas, was the only area to reach the maximum score for human influence on the environment, though most of the world’s largest cities fell within the top 10 percent.
doet u mij maar deze kaart, zojuist mogen ontvangen uit de us of a, echt helemaal goed is die …
http://www.freemap.com/WorldTerraNovaMedUpsideDownLL.htm