Terreur in perspectief

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

“We zijn in verwarring. Het Westen weet niet hoe het om moet gaan met terrorisme. Onze beschaving staat op het spel”.

Grote woorden die we een paar keer per week voorbij horen komen, maar hoe realistisch zijn dit soort uitspraken wanneer je kijkt naar het verleden? Terrorisme is geen nieuwigheid en de kans om door geweld om het leven te komen is een rode draad in de menselijke geschiedenis, maar op een gewelddadige dood is nog nooit zo klein geweest als tegenwoordig. In het Westen dan. Maar is onze ‘way of life’ echt in gevaar?

Terrorisme is nog nooit in staat gebleken om staten omver te werpen. Daarvoor is een gewapende strijd nodig die daadwerkelijk resulteert in landbezit en controle van de inwoners. En gewapende strijd is in het huidige dichtbevolkte en toch behoorlijk goed samenwerkende Europa vrijwel onmogelijk. Waar moet een rebellengroep zich verschuilen in Nederland? Toch niet op de Veluwe he?
Aanslagen zijn echter wel mogelijk maar die leiden weer niet tot concrete resultaten. Wanneer er groepen terroristen, als waren het Vandalen, op je grondgebied rondwaren die naar hartelust moorden, lappen grond beheersen en niet efficient meer kunnen worden aangepakt door leger en politie, dan pas kun je spreken van een ineenstorting van de staat en een echte bedreiging. Niet wanneer een idioot zich wenst op te blazen in een metro, hoe vervelend dat ook is.

Het aantasten van burgerlijke vrijheden dient geen doel zolang je bepaalde andere zaken niet onmogelijk maakt. Ik doel bijvoorbeeld op de beschikbaarheid van terreurhandleidingen op internet. We hebben met z’n allen -internationaal- besloten dat kinderporno niet mag, en ondanks dat het nooit volledig is uit te roeien kun je het wel zo moeilijk mogelijk maken voor mensen om er bij te komen. En het stelt je in staat om het in bezit hebben van dat soort zaken strafbaar te stellen. De staat heeft het geweldsmonopolie, en burgers hebben daar niets te zoeken.

Voordat u allemaal bezwaren over de practische haalbaarheid van dit soort zaken -ik weet dat het lastig zal zijn- op begint te sommen wil ik er op wijzen dat bovenstaande een principiele zaak is, en dat we dit soort gedrag wel aanpakken als het gaat om illegale software of films. Vrijheid van meningsuiting is wat anders dan de vrijheid om bom-instructies te publiceren of in bezit te hebben. Wat dat betreft is er wel een trendbreuk met het verleden zichtbaar: Geen enkele zichzelf respecterende staat uit het verleden heeft getolereerd dat er onbeperkt kon worden opgeroepen tot de vernietiging van diezelfde staat, en heeft toegestaan dat de methoden en middelen daartoe vrijelijk konden worden verspreid. Vrijheid van meningsuiting is iets moois, maar als ik bij jou in huis maar hard genoeg roep dat je slecht bent en dat je huis in de fik moet, kan ik ook redelijkerwijs niet verwachten dat je eeuwig gastvrij blijft.

Hard optreden is belangrijk, maar een heldere -en vooral eerlijke- evaluatie van de oorzaken van terrorisme ook, en het is niet verstandig om beleid voort te zetten dat zorgt voor een voedingsbodem voor terrorisme. Want een groot deel van de problemen in derde wereldlanden wordt veroorzaakt door het westen, of oplossingen ervoor worden geblokkeerd. Een koerswijziging om zulke gronden weg te nemen zou onder andere armoedebestrijding inhouden, maar ook een minder dominante houding van de grote landen waar het om eigenbelang gaat. Dat zo’n hervorming veel geld zal kosten staat buiten kijf, maar misschien moet men zich realiseren dat vrede en veiligheid een prijs hebben. Maar ook dat die prijs niet in apache’s en clusterbommen kan worden betaald.

0

Reacties (17)

#1 Ruud

Dus terroristen zijn pubers die niet weten wat ’the quest for gezellig’ is?

  • Volgende discussie
#2 mescaline

Met onze vrede en veilgheid staat het niet zo slecht zoals je al zegt. En de bedreiging ervan door anderen valt ook wel mee. De koerswijziging (armoedebestrijding etc.) is goed in zichzelf en ook voor de betrokken niet-Westerse landen. Maar ik kan dat niet zien als een prijs die wij voor onze vrede en veiligheid betalen.

Ik ben pessimist. Als je bedoelt dat de koerswijziging daar tot meer vrede en veiligheid leidt, dan ben ik daar niet zo zeker van…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Verbal Jam

“Terrorisme is nog nooit in staat gebleken om staten omver te werpen.”
Tja, dan kom je wél weer op de kwestie van de definitie voor terrorisme. Want wanneer de ’terroristen’ erin wel in slagen om de staat omver te werpen, zijn het ineens vrijheidsstrijders. Voorbeelden hoef ik jou niet te vertellen.
Goed stukje overigens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Jordi

Grobbo, je richt je op de vraag of onze way of life echt in gevaar is, hiermee focus je echter op de verkeerde vraag.

Het is een denkfout te veronderstellen dat de aanslagen erop gericht zijn onze staat, beschaving of manier van leven te veranderen. Hiermee benader je de kwestie vanuit het verkeerde perspectief.
Hoewel al-qaida cs.vast geen af te vinken doelenlijstje heeft, zal als er al zo’n lijst bestond onze manier van leven hierop ergens onderaan bungelen.
De verschillende terroristische organisaties proberen juist HUN staat omver te werpen en de manier van leven daar (Talibanstijl) te veranderen, ze zijn dus juist bezig met hun EIGEN regio, niet met ons. Slechts omdat de regimes waartegen ze zich verzetten door het westen (met name VS) gesteund worden, komen wij om de hoek kijken. Door het plegen van aanslagen wordt de prijs voor het westen om in te grijpen in de regio, zo hoog mogelijk gemaakt. Landen als Spanje passen onder invloed van deze dreiging hun beleid al aan en trekken zich terug uit bijv Irak. Voor de regio als geheel zal dit natuurlijk niet zo snel gebeuren.

Overigens, je stelt:”Terrorisme is nog nooit in staat gebleken om staten omver te werpen (…) Aanslagen zijn echter wel mogelijk maar die leiden weer niet tot concrete resultaten.”
De dreiging van terrorisme voor de staat op zich is inderdaad zeer beperkt, het is lastig de macht over te nemen door ‘slechts’ her en der bommen te laten ontploffen. De dreiging voor het door de staat gevoerde beleid is echter veel groter. Als de prijs van het terrorisme hoger wordt, zal de neiging om concessies te doen groeien (bijvoorbeeld autonomie voor Baskenland).
Van de aanslagen in Madrid door Al-qaida kun je veel zeggen, maar dus niet dat ze niet tot concrete resultaten hebben geleid. Dat in het beleid ten aanzien van het midden-oosten de eigen westerse veiligheid nu wordt meegenomen is vanuit al-qaida ed. ook al een resultaat.
Hierbij komen nog andere mogelijke resultaten zoals rekrutering voor de zaak en aanzien bij sympathisanten als gevolg van ‘aansprekende acties’ zoals die van 11 september.

Dan toch nog even over onze “way of life, want het feit dat de aanslagen hierop niet gericht zijn, betekent nog niet dat deze er niet door beïnvloed wordt. Hoewel de effecten voor de direct betrokken en slachtoffers maar al te ernstig zijn, worden de effecten van de dreiging op de maatschappij als geheel eigenlijk alleen veroorzaakt door onze eigen reactie hierop. Het lijkt psychologisch gezien vrijwel onmogelijk om aanslagen als een risico zoals anderen te aanvaarden. Dat is natuurlijk ook juist de kracht van terrorisme, het werkt via psychologische druk.
Grobbe zelf lijkt hier ook onder te zwichten, want hoewel je het gevaar van terrorisme voor onze way of life gering inschat, zijn het juist maatregelen zoals jij die beneomt die hieraan raken. Laten we het nu alstublieft niet zoeken in nog meer symbolische zoals de legitimatieplicht en het verbieden van handleidingen op internet. Deze maatregelen zullen erg weinig uithalen . De acties van Molukse terroristen dateren van ruim voor het digitale tijdperk en de onlangs gestopte IRA haalde de handleidingen vast ook niet van het internet. Repressie is geen afdoende oplossing, we kunnen hoogstens proberen zo goed mogelijk op te sporen (AIVD) en te accepteren dat het niet altijd zal lukken.

We zullen nog wel een flink aantal jaren in deze situatie blijven zitten vrees ik. Voor Nederland is met name de “home grown terrorist” een factor van belang Deze richten zich op de maatschappij om zich heen, waar ze zelf zijn opgegroeid en onderdeel van uitmaken. Of ze nu teleurgesteld, vervreemd, gefrustreerd of gewoon gek zijn weet ik niet. Voor de langere termijn is het belangrijk daar inzicht in proberen te krijgen en er iets aan te doen.
Verder zou ik het een verademing vinden als JP tijdens een vragenuurtje eens opstond en zou zeggen, ja het is heel erg die terroristische dreiging, we speuren ons gek en verder doen we er even niets aan. Net als aan die honderden kilometers onbevangrailde provinciale weg waar we iedere dag overheen rijden.

Zie voor een goed artikel over terrorisme: Terrorism as a Strategy of Insurgency door ARIEL MERARI

http://www.st-andrews.ac.uk/academic/intrel/research/cstpv/pdffiles/Terrorism%20as%20a%20Strategy.pdf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Grobbo

@Mescaline: Ik denk dat we niet moeten proberen om overal maar democratie te brengen maar dat een stukje welvaart al een slok op een borrel scheelt.

Het zal niet zaligmakend zijn, maar iemand met een aangenaam leven zal minder geneigd zijn om dat op het spel te zetten dan iemand die niets te verliezen heeft.

@VJ: Wanneer is terrorisme vrijheidsstrijd en vice versa? Goede vraag, ikzelf vind dat mensen er maar door overleg en verkiezingen uit moeten proberen te komen – is vaak het eindpunt van revolutionaire bewegingen. En als je dan zonodig gewelddadig verzet moet plegen doe dat dan tegen het leger of de overheid. En niet tegen burgers die je willekeurig treft.

“Niks mis met revoluties, maar doe het zo beschaafd mogelijk”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Grobbo

@Jordi: Natuurlijk raakt deze hele situatie me ook, maar ik probeer het wel in perspectief te blijven zien. Het is inderdaad nou eenmaal zoals het is, en daar zullen we mee moeten leren leven, maar tegelijkertijd die homegrown terroristen zo veel mogelijk bij de bomhandleidingen weghouden. Het is nu gewoon te makkelijk vind ik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Jordi

@Verbal Jam
Hoewel over het over definities lastig discuseren is, toch iets over terrorisme vs vrijheidstrijd

Terrorisme is een strijdwijze, een manier van oorlogsvoering door aanslagen, liquidaties etc. Een andere strijdwijze is bijv. de geurilla.
Terrorisme is dus eigenlijk alleen een aanduiding van de gehanteerde methode, die op zich niets zegt over het doel ervan (vrijheidsstrijd, revolutie etc.)

Vrijheidsstrijd en terrorisme zijn dus niet elkaar uitsluitende begrippen, je kan het beide tegelijkertijd zijn.

De gehanteerde methode zal afhangen van de omstandigheden en mogelijkheden.
Veel terroristen zouden wellicht liever geurillastrijders zijn. Maar zoals Grobbo stelt: het is wat lastig vechten vanaf de Hoge veluwe…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Hagel

Grobbo, je hebt het wezen van het terrorisme verkeerd. Deze Oorlog tegen het Terrorisme, zoals we die zijn gaan noemen, is in feite een oorlog tegen het geweldadig islamisme. Terreur is hierbij het middel. De bedoeling: het kalifaat terug, hele of halve wereldheerschappij van de islam (*ja, hun islam). Natuurlijk is de kans gering dat hier een insurgency op de hei ontstaat, maar er zijn wel degelijk scenario’s te bedenken waarin islamisten erin slagen ons daadwerkelijk fysiek te bedreigen. Stel je voor dat in een Noord-Afrikaans land (Marokko, Tunesie, Libie, Algerije of Egypte) een staatsgreep plaatsvind waardoor er een soort Talibanregime aan de macht komt, de Middellandse zee oversteekt en Sicilie bezet. Of beter: de straat van Gibraltar oversteekt en het laatste stukje verloren kalifaat (Andalusie) herovert? Sure, raar scenario, maar toekomstverspellen is nooit ons beste punt geweest.

Veel meer dan hun methode is hun ideologie het grootste gevaar. Alsof het een combinatie is van alle destructieve ideologien van de afgelopen honderd jaar:

Revanchisme, net als Nazi-Duitsland (voor kolonialisme en imperialsme)
Een Glorieus Verleden, net als Nazi-Duitsland (het grote kalifaat, islam als wereldmacht)
De Enige Heilige Waarheid, als de Japanse keizer-god (hun versie van de Islam)
Een Grote Belofte, net als het marxisme-leninisme (iedereen zal welvarend worden, gerechtigheid overal)
De overtuiging om te winnen en een extreem vijandsbeeld, zoals allemaal (want het westen is slap en decadent en vies).

Terreur is ’t probleem niet, het is de ideologie, en wat er gebeurt als die ideologie het voor het zeggen krijgt in delen van de wereld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Jordi

@hagel

De conventionele strijdkracht van welk arabisch land vormt geen enkele bedreiging voor Europa en zal dat ook niet worden. Dat is een puur technogisch verhaal. Geen goede eigen industrie dus ze kunnen alleen afdankertjes uit westen kopen.
Een land inrichten naar talibanvoorbeeld en het tegelijkertijd opbouwen van een strijdkracht lijken me overigens elkaar wederzijds uitsluitende omstandigheden.

En de middelandse zee overzwemmen lijkt me zelfs voor een door de jihad geinspireerde strijder wat ver…

De bedreiging bestaat dus wel degelijk ‘alleen’ uit terrorisme, verder wel een dreiging voor de buurlanden en het ergst voor de bevolking aldaar

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bismarck

Begrijp ik dat Grobbo alle natuurkunde en scheikundeboeken wil verbieden? Daar kun je immers uit leren hoe bommen te maken en dat moet verboden worden begrijp ikk uit de tekst.

Goed idee! Weet je wat laten we ook nederlands boeken verbieden. In het nederlands kun je immers boodschappen mbt. terrorisme verspreiden. Doe daar dan ook maar alle buitenlandse talen bij. Uit de geschiedenis kunnen ze ook terrorisme leren, doe ook maar weg! Bij aardrijkskunde leren mensen de zwakke plekken van ons land kenne, ook maar afschaffen! Weet je wat, stop maar met onderwijs, want je wordt gewoon tot terrorist opgeleid!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Michel

@grobbo (15.21) oke een stukje welvaart , eens, maar hoe zit dat dan met de “home grown” terroristen, die genieten toch gemiddeld genomen, een heel behoorlijk stukje welvaart. (vergeleken met de niet “home grown” boys).

Verder (imho) is een terrorist per definitie, altijd een vrijheidsstrijder voor de een, en een terrorist voor de ander. Licht er maar aan aan welke kant van de streep je staat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Grobbo

@Bismarck: Nee, dat zie je verkeerd, ik bedoel publicaties als het Explosives Cookbook en video handleidingen over hoe je bomgordels kunt maken. Dat is met een simpele zoekopdracht te vinden en dat mag je best tegengaan.

Met alle respect, stap voor stap handleidingen verbieden is toch wat anders dan kennis verbieden, en ik zie het meerendeel van de maatschappelijk teleurgestelde potentiele homegrowers nog geen scheikundeboek doorworstelen. Ik heb het over drempels verhogen, en in mijn stukje stel ik ook al dat totaal uitbannen een illusie is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Larie

@Grobbo: Dit is een erg goede post vol prikkels en kan er na ampele overwegingen niets aan toevoegen, wellicht later. Vanavond zal ik enigszins jaloers op deze zwoele zomeravond op u toasten…:)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Chimère

Onze globalisering is met zichzelf in conflict geraakt; God kan zichzelf nooit de oorlog verklaren, dachten wij ooit, maar de zelfontkenning van een systeem wordt nu eenmaal sterker naarmate het de perfectie en almacht benadert. Zo noemen wij de aanslagen in NY, London en Madrid aanslagen, terwijl andersom geopolitieke inmenging noodzakelijk zijn ter verdediging van onze (liberale)vrijheid.

Lees de woorden van Baudrillard, een week na de aanslagen in NY: ”De Eerste en Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog hebben elk bijgedragen aan de groei van een eenvormige wereldorde. Nu blijkt die bijna voltooide wereldorde in strijd gewikkeld met tegenkrachten die overal in de wereld werkzaam zijn, in alle actuele conflicten. Alle cellen raken met elkaar in strijd, alles wat afwijkt ontpopt zich als antilichaam. De tweestrijd is zo ongrijpbaar dat we nu en dan de suggestie van een klassieke oorlog nodig hebben, spectaculair geënsceneerd zoals de Golfoorlog of vandaag Afghanistan. Maar de Vierde Wereldoorlog vindt elders plaats. Zij ondergraaft elke wereldorde, elke hegemonistische aanspraak — als de islam de wereld beheerste, zou het terrorisme zich tegen de islam richten. De wereld zelf komt in opstand tegen de globalisering.”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Verbal Jam

@Grobbo & Jordi:
Ja, ik kan me wel vinden in het onderscheid dat jullie maken. Misschien moet de grens tussen terrorisme of guerilla (als vrijheidsstrijd) wel worden gelegd bij het al of niet geweld plegen tegen onschuldige burgers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Simon

Mijn vrouw, Zuid-Afrikaanse, spreekt met zeer veel respect over Nelson Mandela. En zijn is niet de enige volgens mij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Bismarck

@Grobbo: Hoe ga je onderscheid maken? Uiteindelijk kun je mbv. een scheikundeboek ook bommen maken. Het probleem is dus dat jouw verbod zinloos is, want als je niet de andere (scheikundige) bronnen verbiedt, kan iemand met enig verstand nog altijd opzoeken hoe een bom te maken.

De “drempelverhoging” is wel zeer marginaal. Mensen die zichzelf willen opblazen voor een bepaald doel zullen door geen drempel opgehouden worden en echt geen probleem hebben met het “doorworstelen” (2 avonden is voldoende voor de kennis tot het ontwikkelen van bommen) van boeken. Het is een zeer kleine extra moeite ten opzichte van het gehele proces (de middelen verkrijgen, de bom maken, de aanslag plannen en vooral uitvoeren).
Sterker nog: De aanslagplegers van 11-09 hadden jaren aan voorbereiding achter de rug, inclusief universitaire opleidingen en vliegcursussen. Waarschijnlijk hadden die niet eens een scheikundeboek nodig om een bom te kunnen ontwikkelen.

Derhalve denk ik dat jouw idee net zo zinvol is als het binnenvallen van een land aan de andere kant van de wereld, los van het feit dat je nog meer mensen ondergronds drijft (elke verdere inkorting van de vrijheid van meningsuiting maakt mij ook meer vijand van de staat). Het nemen van dit soort maatregelen zou uiteindelijk zelfs tot averechtse effecten kunnen leiden!

  • Vorige discussie