Onvolmaakte Grondwet

Een gastbijdrage van Bert van den Braak van het Montesquieu Instituut, alwaar het stuk ook te lezen is. Het is waar dat onze Grondwet niet de betekenis heeft die zij verdient, zoals J.Th.J. van den Berg onlangs stelde. Daarvoor zijn uiteraard wel enkele redenen aan te wijzen. Het is bepaald niet zo dat de Grondwet dé spelregels bevat voor ons staatkundig bestel. Over de verhouding tussen parlement en kabinet wordt niets gemeld, de positie en betekenis van politieke partijen komt in de Grondwet niet aan de orde en over hoe een kabinet moet worden samengesteld is niets te vinden. Belangrijke fundamentele burger- en mensenrechten worden evenzeer gewaarborgd door internationale verdragen. De Grondwet regelt wel erg goed hoe onze koning eventueel tijdelijk kan worden vervangen en moet worden opgevolgd en ook hoe een regent moet worden benoemd. Verder waarborgt de Grondwet bijvoorbeeld dat niet lichtzinnig kan worden besloten ons toch al kleine parlement nog kleiner te maken. Maar daarvan zal de gemiddelde burger niet echt wakker liggen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rutte en het Huis van Thorbecke

, door

De kranten waren verheugd met Rutte en de Algemene Beschouwingen. Rutte was monter, helder en minzaam. En verstaanbaar ook nog. Allemaal winst. Schaduwpremier Wilders was verkouden, knorrig en bij wijlen stijlloos in optreden en woordkeus, maar wel prikkelend. Allemaal geen nieuws.

Toch valt er nog wel iets op te merken. Rutte zei: “Het geluk van mensen komt niet uit Haagse kantoren”. Ideologisch is dat wel te plaatsen: de liberaal heeft geen geloof in de statelijke bureaucratie. Het is een beetje Cameron: ‘we gaan Engeland teruggeven aan het volk’. Ik hoorde ook een andere boodschap, aan de rijksambtenaren waarmee hij beleid moet maken: ”jullie zijn met veel te veel”. Later deed hij er nog een schepje bij: “de geluksmachine wordt uit gezet”. Op de vraag van Roemer gaf hij aan geen geloof te hebben in de zorgende overheid: het ging er om mensen te activeren en “in hun kracht te zetten”.

Dat is ideologisch vrij rechts, maar er is nog niet eens zoveel op tegen: alleen wel als je de stukken analyseert en goed naar de cijfers kijkt, want dan zie je de werkelijkheid. (werkgelegenheid sociale werkvoorziening, blauw op straat)

“We beginnen bij ons zelf, zeven bewindslieden minder”, zei Rutte ook. Dat is op zich aardig en de besparing komt niet jaren later, maar meteen. Maar hoe doordacht is het geschuif met departementale taken en directies precies?
Wat betekent de combinatie veiligheid en justitie? Zou het kunnen dat die combinatie de veiligheid bevoordeelt ten opzichte van onversneden democratische grondrechten, zoals de president van de Hoge Raad opperde? Opstelten beviel het wel, als strenge ordebewaarder in Rotterdam.
Wat betekent het onderbrengen van Wonen,Wijken en Integratie bij BZK? Er was ooit een directie Grote Stedenbeleid, maar dat bleef altijd een wat geisoleerde directie binnen het bestuurlijke BZK. Het wonen heeft altijd veel te maken met ruimte, infrastructuur en milieu. Door het wonen nu bij BZK onder te brengen, gaan deze verbanden met de technische en ruimtelijke dimensies wellicht verloren. Er is meer dan integratie en leefbaarheid.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.