In de langzame serie vooruitblikken kwam enige maanden geleden het onderwerp bevolking voorbij. In de reacties werd de mogelijke rol van techniek genoemd, vooral in de context van de vergrijzing. Maar de technologische ontwikkelingen kunnen natuurlijk op alle aspecten van onze maatschappij effect hebben zo leert ons de geschiedenis. Het tempo van ontwikkelingen gaat volgens enkelen nog steeds omhoog. Daarom kunnen ook op de relatieve korte termijn van 15 jaar stevige veranderingen plaatsvinden. Denk maar eens 15 jaar terug, een tijd waarin bijna niemand van internet gehoord had, laat staan tot zijn beschikking had. De vraag is dan ook welke technologische ontwikkelingen waarschijnlijk zijn en op welke wijze daarop ingespeeld moet worden. Hier een reeks kreten die mogelijk in het rijtje thuis horen: Domotica, Nanotechnologie, robots, Augmented Reality, biotechnologie en genetica. De aspecten waar dan bijvoorbeeld naar gekeken kan worden: - Hoe verandert het ons persoonlijk leven - Hoe verandert het onze interactie - Hoe verandert het de machtsverhoudingen - Hoe verandert het de economische verhoudingen - Hoe verandert het de maatschappelijke verhoudingen En u weet er vast nog wel een paar.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Het is moeilijk te twijfelen aan de kunde en de oprechtheid van defensieminister Robert Gates. Na jaren werkzaam te zijn geweest binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten diende hij onder Bush Sr. als Director of Central Intelligence en werd hij in 2006 door Bush Jr. tot zijn huidige functie benoemd. Obama hield hem aan minister om het simpele feit dat hij zijn baan goed doet. Dus wanneer Gates na maanden van gepeins besluit dat de luchtmacht precies 187 F-22 Raptors nodig heeft, kunnen we ervan uitgaan dat dat zo is.
Dat weerhoudt het Congres er niet van bijna 370 miljoen extra uit te trekken voor het programma. Vorig jaar al eiste het meer vliegtuigen dan Gates bereid was te geven. De minister probeert namelijk af te komen van de Koude Oorlogsstrategieën die het denken van de wetgever blijft bepalen. Dat betekent in de praktijk: meer onbemande vliegtuigen voor onconventionele oorlogsvoering, als vandaag de dag in Afghanistan en Pakistan plaatsvindt. Maar de afgevaardigden in het Congres voelen de hete adem van Lockheed Martin, de bouwer van de Raptors, in hun nek en weten dat meer vliegtuigen meer banen betekenen. In tijden van economische tegenspoed en met volgend jaar alweer verkiezingen kiezen zij eieren voor hun geld, Gates zijn inspanningen om de luchtmacht klaar te stomen voor de éénentwintigste eeuw ten spijt.
Afgelopen zomer pleitte GroenLinks voor het uit voorzorg stopzetten van de verkoop van alle producten waar nanotechnologie aan te pas was gekomen zolang niet honderd procent vast staat dat ze ook op lange termijn onschadelijk zijn voor de gezondheid. Dat is natuurlijk één manier waarop de politiek met nieuwe technologische fenomenen om kan gaan. Het andere uiterste is alles maar laten gebeuren of zelfs signalen dat er iets mis zou kunnen zijn negeren vanwege bijvoorbeeld een economisch belang. Die houding heeft in het verleden tot menig milieuschandaal geleid.
Om tussen die twee uitersten door te laveren heeft Nederland een uitgebreid stelsel van adviesraden, overlegplatforms, delibererende politici, actiegroepen en wat dies meer zij. Toch bestaat er vaak nog onvrede over de gang van zaken. De democratie van ‘iedere belanghebbende mag zijn zegje doen’ leidt niet altijd tot de beste afweging. Daarom moet de technologische samenleving op een andere manier tegen democratie aankijken, betoogt de Amsterdamse filosoof dr. Huub Dijstelbloem in zijn boek ‘Politiek vernieuwen’.
Aan het begin van het boek introduceert Dijstelbloem de term Unidentified Political Object (UPO) om iets te omschrijven waar de wetenschap nog onvoldoende van weet, maar de politiek wel iets mee moet. Als voorbeeld geeft hij de opkomst van BSE in Groot-Brittannië. Terwijl de wetenschap uitzocht wat BSE precies was en hoe het zich verspreidde, moest de regering beslissen wat te doen met die gekke koeien die door hun hoeven zakten. Vanwege het economische belang werd besloten vol te houden dat er niets aan de hand was. Toen er wel degelijk iets aan de hand bleek te zijn, kwam er regelgeving, maar veehandelaren en slachters lichtten daar op grote schaal de hand mee, zodat de ziekte zich toch nog verder kon verspreiden. Achteraf was het verstandig geweest hier wel het voorzorgsprincipe toe te passen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
In de psychologie wordt de reductie van onzekerheid, ofwel het krijgen en houden van controle over de omgeving vaak genoemd als belangrijke motivatie voor menselijk gedrag. Om controle te krijgen kun je rituelen uitvoeren, zoals regendansen, bezweringen of het brengen van offers. De Westerse samenlevingen hebben gekozen voor een andere aanpak: controle is hier het resultaat van de tweepoot technologie en organisatie. Nederland is bij uitstek een land dat technologie omarmt (deltawerken) en organisatie tot in de puntjes beheerst (poldermodel).
Het is dan ook een unieke ervaring om zoveel zand in die soepel lopende machinerie te zien als nu…
Op organisatorisch vlak blijkt een van de meest stabiele instituties, het bankwezen, opeens tragisch kwetsbaar. Een paar jaar terug keken we zorgeloos toe hoe het bankensysteem in bijvoorbeeld Argentinië omviel (2001), of dat in Letland (1995). Zelf toen veel dichterbij in Engeland Northern Rock in een duikvlucht raakte gingen er geen alarmbellen af. Nu 2008 over de helft is zien we een van de vier grootste bankinstellingen in ons land in de touwen hangen.
Op technologisch vlak gaat het Nederland ook al niet voor de wind. Pogingen om een metrolijn in de blubber onder een van de belangrijkste historische stadscentra van Europa aan te leggen lopen uit op een nachtmerrie. Ooit zal de lijn wel rijden, maar met jaren vertraging en absurde budgetoverschrijdingen. En de vraag is dan of de reizigers gebruik maken van een ouderwetse strippenkaart of van een handige, veilige magneetkaart, want ook dat technologisch innovatieve project staat op springen.
Brrrr, sommige technologische ontwikkelingen jagen me behoorlijk de stuipen op het lijf. In de Verenigde Staten hebben ze het eerste geslaagde experiment gedaan met een soort gedachtenscanner, of eigenlijk meer een intentiescanner. Deze scanner kan signalen oppikken van mensen die iets slechts in de zin hebben. Ze zweten dan meer, ze zijn onrustig en nog wat meer van dat soort verschijnselen.
En dan zouden ze toch zomaar hele enge dingen kunnen gaan doen. Die kan je dan maar beter gelijk oppakken en voor de zekerheid levenslang opsluiten.
Belangrijke ontwerp vereiste voor de scanner is dat hij mobiel is. Binnenkort dus ook te vinden in de Kalverstraat. Dat betekent dus dat u maar beter niet kunt gaan winkelen als u toevallig in een scheiding ligt, de boosheid wordt vast gezien als voornemen tot een terroristische aanslag.
Misschien moeten we nu al de discussie starten over dit soort ontwikkelingen en de wenselijkheid daarvan. Anders laten we ons overrompelen en is er straks geen weg meer terug.
Update: Check het filmpje gelinkt in dit artikel (via)
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.