Privacy van ambtenaren

Vorige week kreeg ik na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur eindelijk weer wat documenten binnen over de Haagse Pand Brigade – het ‘integrale handhavingteam’ dat bij een ‘gerede verdenking’ van velerlei aard een kijkje achter de voordeur komt nemen. Natuurlijk is weer een hoop zwart gemaakt, zoals namen van ambtenaren, bezochte adressen etc. Eén passage vond ik echter opvallend: het vastleggen van een huisbezoek op film of geluidsband. Een werkinstructie zegt hier het volgende over. ,,Het komt voor dat bijstandsklanten het huisbezoek willen vastleggen met behulp van een foto- of videocamera of geluidsapparatuur. Deze vastlegging kan tot gevolg hebben dat medewerkers tegen hun uitdrukkelijke wil gefilmd worden, of dat de ontstane opnames tegen hun wil in openbaar worden gemaakt op wat voor manier dan ook. Dit kan ingrijpende persoonlijke gevolgen hebben voor de medewerkers die het huisbezoek afleggen. Deze situatie kan dan ook niet worden geaccepteerd, en daarom geldt in dit soort situaties de volgende werkwijze:

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Black Box Brussel

, door

zwarte doosEr is goed en slecht privacynieuws uit Brussel. Hoewel, eigenlijk is er geen nieuws. Brussel is nooit een populair media-onderwerp geweest. Redacties halen er journalisten weg. De enige krant in Nederland die gestructureerd over de EU berichtte, NRC Handelsblad, heeft zijn Europapagina stilletjes uit de krant verdreven. En ook Joris Luyendijk steekt zijn verbazing over de Haagse drukte versus de Brusselse stilte niet onder stoelen of banken.En dat terwijl de afgelopen dagen weer een paar nieuwtjes boven tafel komen, die het belang van goede verslaggeving illustreren. Het nieuws gaat over privacy – en dus over burgerrechten.

Het eerste nieuws is gebracht door Webwereld (hier in de waanlink). In een uitstekend stuk doet Webwereld uit de doeken hoe Amerikaanse bedrijven en overheidsinstellingen een zeer belangrijke transatlantische privacyregeling, Safe Harbor, misbruiken of gewoon negeren. Safe Harbor is een serie afspraken waarbij Amerikaanse bedrijven zich aan Europese richtlijnen voor het gebruik van persoonsgegevens committeren.

Dat is hard nodig. De VS gelden als een ‘derde land’ waar persoonsgegevens onvoldoende beschermd worden. Dat komt mede door een andere opvatting over eigenaarschap van persoonsgegevens. In de EU blijven gegevens altijd van jou. In de VS zijn ze bezit van degene die ze verzameld. Amerikaanse bedrijven kunnen er dus zo’n beetje alles mee doen. Ook aan opsporings- en veiligheidsdiensten geven, zoals volgens Webwereld geregeld gebeurt. Als op basis daarvan een verdenking ontstaat jegens een Europese burger, komt die burger daar pas achter zodra hij op Amerikaanse bodem wordt aangehouden. Als non-citizen, hoef je overigens niet op dezelfde rechten te rekenen als Amerikanen hebben.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Paspoortwet: handen af van mijn lichaam!

, door

Op Sargasso bieden we regelmatig ruime voor gastbijdragen. Hier een uitgebreide analyse van de problematiek rondom het vastleggen van biometrische gegevens en privacy door mr Robin Caron. Hij voerde in 2009 samen met vereniging Vrijbit de juridische strijd tegen de door de Paspoortwet verplichte opslag van biometrische gegevens in paspoort, ID-kaart en digitale overheidsregisters.

Maandag 29 november start in Den Haag het proces van Stichting Privacy First en 22 mede-eisers tegen de Paspoortwet. De omstreden opslag van biometrische gegevens in Nederland dient om principiële en om veiligheidsredenen te worden stopgezet wegens strijd met hogere verdragen.
Het is de hoogste tijd dat, afgezien van de juridische slag tegen wet, alsnog een werkelijke maatschappelijke discussie gevoerd wordt over de wenselijkheid van opslag en toepassing van biometrie.
De Secretaris-Generaal van de Raad van Europa wordt dringend verzocht om Nederland snel ter verantwoording te roepen op grond van art. 52 EVRM.
In afwachting daarvan is een oproep aan alle Nederlandse gemeenten op z’n plaats om de huidige opslag per direct te schorsen.

Bescherming van de privacy is vanouds een afweerrecht tegen aantasting van de persoonlijke levenssfeer en met name de lichamelijke integriteit. Door de jaren heen beperkte dit zich tot onze fysieke leefwereld, zoals ons huis dat niet zomaar betreden mag worden en ons briefgeheim. Met het voortschrijden van de techniek (camera’s en computers) werd de bescherming ook tot buiten onze fysieke omgeving vergroot. Zónder onze toestemming is publicatie van foto’s en digitale opslag en verwerking van persoonsgegevens ongewenst en wettelijk niet toegestaan.
Met het opslaan van gedigitaliseerde lichaamskenmerken in RFID-chips en databanken is een nieuwe fase ingetreden en is de cirkel rond. We zijn weer terug bij het begin: de bescherming van het lichaam. De verplichte afgifte van biometrische gegevens, zoals de Paspoortwet vereist, en de opslag hiervan in documenten en databases is de ultieme aantasting van de lichamelijke integriteit van de burgers.
Dit is ernstig in strijd met hun fundamentele rechten die zijn vastgelegd in regelgeving van een hogere orde dan de Paspoortwet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mijn vingerafdrukken mag je hebben, maar niet als identificatiemiddel

, door

Vingerafdruk (Foto: Flickr/Jack Spades)

Utrechts brekebeenburgemeester Aleid Wolfsen heeft zichzelf weer eens in het nieuws gebracht. In een uitspraak met een lokaal huis-aan-huiskrantje zei hij: “Vingerafdrukken zeggen niets over iemand persoonlijkheid, dus zijn ze niet persoonlijk.” Nu is het gedeelte na ‘dus’ pertinent onwaar. Als vingerafdrukken niet persoonlijk zouden zijn, zouden ze ook niet geschikt zijn voor identificatie.

Het interessante is het gedeelte voor de komma. Wat Wolfsen daar zegt is namelijk feitelijk wel juist. Mijn vingerafdrukken zeggen niets over mij dan wat de vorm van de ribbels op de huid van mijn vingertoppen is. Als ik nadenk over hoe privacygevoelig ik bepaalde informatie vind op basis wat je er over me kunt afleiden, dan kom ik op deze lijst:

  • Dagboek
  • Medische dossier
  • Volledige DNA-sequentie
  • Financiële gegevens
  • Vakantiefoto’s
  • Pasfoto
  • Adresgegevens
  • Vingerafdrukken
  • Naam

    De volgorde heeft een persoonlijke component, maar vingerafdrukken zullen bij niemand hoog scoren. We laten ze immers de hele dag overal achter. Als we dat echt een probleem hadden gevonden, dan hadden handschoenen wel tot de standaard kleding behoord, net als de onderbroek.

    Teun gaf de volgende reactie op Wolfsens Quote van de Dag:

    De lengte van uw geslachtsdeel of de hoeveelheid haar op uw aars zegt niks over uw persoonlijkheid, meneer Wolfsen, dus laat maar zakken, die broek.

    Maar dat snijdt daarom ook geen hout. Wat privé wordt geacht en wat niet, is namelijk een kwestie van cultuur.

    Dat cultuuraspect verklaart waarschijnlijk ook de weerstand tegen de opslag van vingerafdrukken. Het nemen van vingerafdrukken was tot voor kort een handeling die uitsluitend bij criminelen werd uitgevoerd. Zelfs CPB-voorzitter Kohnstamm wijst op die culturele connotatie als hij zegt dat de Nederlander wordt behandeld als ‘een potentiële crimineel’ als de vingerafdrukken worden opgeslagen in een database. Terwijl als de keuze is tussen een pasfoto en een vingerafdruk in een database, eerstgenoemde toch duidelijk meer informatie bevat die privacygevoelig kan zijn. Huidskleur, geslacht en leeftijd zijn niet uit een vingerafdruk af te leiden, wel van een foto.

    Met privacygevoeligheid van de vingerafdruk an sich valt het dus wel mee. Toch is het een buitengewoon onverstandig idee ze op grote schaal voor identificatie te gebruiken, juist omdat we er zo gemakkelijk mee omgaan en ze overal achterlaten. Stel dat je kan betalen met je vingerafdruk. Dan is skimmen een kwestie geworden van een vettig plankje, plakband en siliconenrubber. Wie geeft om privacy is daarom tegen de opslag van vingerafdrukken, niet om de reden dat opslag van de vingerafdrukken zelf zo belastend is, maar omdat de wel privacygevoelige informatie die ermee beveiligd wordt dan wel eens heel gemakkelijk bereikbaar zou kunnen worden voor kwaadwillenden.

    • Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Mededeling

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Bewaarplicht als boegbeeld van onze bevrijding

    , door

    Deze gastbijdrage is van Axel Arnbak van Bits of Freedom. Het stuk is ook op de site van BOF te lezen.

    Stilaan openbaart zich de impact van deze massale controlemaatregel op de privacy en vrijheid op het internet. Deens onderzoek laat zien dat iedere burger door de bewaarplicht circa 225 keer per dag wordt gemonitord. Iedere zes minuten wordt vastgelegd met wie iemand belde, hoe lang, waar hij was. Inkomende en uitgaande e-mailtjes, sms’jes en mms-berichten vallen eveneens onder de bewaarplicht. ‘Wie zijn de anonieme bronnen van die kritische journalist?’, ‘was u op kerstavond van 17:01:12 tot 17:34:51 bij uw psycholoog?’ Door dataretentie ligt het antwoord op dit soort vragen voor het oprapen in de databanken van telefonie- en internetproviders.

    Voor het oprapen, omdat deze privé-informatie eenvoudig opgevraagd kan worden door instanties belast met de bestrijding van terrorisme en criminaliteit (‘opsporingsdiensten’). De bepalingen in het Wetboek van Strafvordering zijn zo ruim geformuleerd dat in theorie van vrijwel iedereen gegevens kunnen worden opgevraagd. Je hoeft niet ‘verdacht’ te zijn, de aanduiding ‘betrokkenheid’ is al voldoende voor een vordering, die niet getoetst wordt door een rechter-commissaris. Dus als uw collega verdacht wordt van de ‘heling van een goed’ (koopt een fiets op straat, bijvoorbeeld), kan de officier van justitie al uw bel-, sms- en internetverkeer van de afgelopen twaalf maanden inzien. Het wordt zelfs grappig, als we de wet goed bestuderen. Als uw zoon verdacht wordt van het ‘gebruiken van een hond als trekkracht’ kan de politie al uw telecomverkeer opvragen. Laat die hond voortaan zelf maar uit, u weet nooit wat kleine Max van plan is!

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Don’t mess with the dominant classes

    , door

    bodyscanner imageA good point (via), it’s funny how something gets outrageous only when it affects the white, middle/upper, professional classes:

    “Airport security theater does deserve some pushback, and I think it would be great if passengers simply refused to comply with gross violations of their privacy that do nothing to make air travel safer.  I doubt too many people will resist, though, since not flying is usually not a realistic option for people who have places to be and have already packed and schlepped everything to the airport.  TSA has us, literally and figuratively, by the balls.

    That said, this is not the great civil rights battle of our time.  Passengers are not being hauled out of their homes or tortured or placed in prison without access to legal counsel — things that actually have happened to American citizens in recent years in the name of security.  Nor are people being turned away from the polls or told they can’t unionize or being beaten by police officers — also things that have happened to real live Americans in recent years.  What’s going on in the airports is simply a form of government humiliation that has hit the professional class.“

    Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

    Mededeling

    Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

    Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

    Vorige Volgende