De discussie over Funcaps, een site die 'afgeleiden' van populaire drugs en slaapmiddelen verkocht, wordt nu gevoerd alsof de webshop het probleem zelf was. Alsof één clubje opportunisten een soort farmaceutisch kwaad introduceerde dat uit het niets tientallen levens kostte. Dat verhaal werkt blijkbaar prima, want dan kun je een boosdoener aanwijzen, het OM laten binnenvallen en vervolgens doen alsof daarmee een hoop ellende is opgelost. Maar Funcaps is geen oorzaak. Funcaps is een symptoom. De manifestatie van een beleid dat liever alles verbiedt dan iets begrijpt.
Wat je ziet in de markt voor nieuwe psychoactieve stoffen is een simpel mechanisme. Als de overheid alles verbiedt wat populair is, verschuift de vraag vanzelf naar stoffen die nog niet op de lijst staan. Net iets anders, net iets onbekender, net iets gevaarlijker. Een chemisch kat-en-muisspel waarbij de consument telkens verder van wat veilig is wordt losgeweekt. Niet omdat mensen per se op zoek zijn naar hardcore middelen, maar omdat het beleid ze daarheen duwt.
Zodra een middel wordt verboden, verdwijnt niet het gebruik maar de kwaliteit en de controle. Veiligheid wordt een toevalligheid. In die schaduwzone floreren webshops zoals Funcaps. Niet omdat de wereld vol roekeloze gebruikers zit, maar omdat beleid weigert te erkennen dat vraag een constante is. Als je alles onder de Opiumwet schuift, creëer je vanzelf een markt die zich eronderuit graven moet. En wat daaruit komt is zelden milder of veiliger.
Het tragische is dat precies de middelen die wel te reguleren zouden zijn, door het verbodsregime worden geduwd richting steeds schadelijker varianten. MDMA is uit den treure onderzocht en vrij veilig, 2-MMC is dat niet. Mensen stappen niet vrijwillig over van een bekend kalmeringsmiddel of drug naar een obscure analoog met onduidelijke dosering. Ze doen dat omdat de bekende varianten verdwenen zijn, of alleen nog te krijgen zijn via routes die nog onvoorspelbaarder zijn dan de middelen zelf. Funcaps werd populair doordat de alternatieven systematisch waren afgesloten. De webshop vulde de gaten die het beleid zelf had gegraven.
Het ironische is dat beleidsmakers vervolgens wijzen naar die schadelijke middelen als bewijs dat streng reguleren nodig is. De logica wordt omgedraaid: omdat de middelen zo gevaarlijk zijn, moet alles verboden blijven. Terwijl de gevaarlijkheid juist is ontstaan door dat verbod. Als je wil dat mensen minder risico lopen, dan moet je het aanbod minder riskant maken. Niet door het kapot te slaan, maar door het te reguleren. Door ervoor te zorgen dat er informatie, kwaliteitscontrole en toezicht bestaat. Door te accepteren dat gebruik niet ophoudt als je je ogen sluit. Zolang dat niet gebeurt, zullen Funcaps-achtige webshops blijven opduiken. Niet onder die naam, en niet met dezelfde stoffen, maar altijd in dezelfde gaten die gebrekkige wetgeving achterlaat.
Funcaps is een symptoom. Een waarschuwing, geen vijand. Wie de oorzaak zoekt, moet niet kijken naar de gebruiker of de leverancier, maar naar het beleid dat telkens schadelijkere middelen produceert door de veilige varianten te verbannen. Pas dan kan de cyclus doorbroken worden.
