Door een foto van een verdachte in de stad op te hangen, nagel je ze natuurlijk niet aan de schandpaal. Je nodigt ze uit voor een goed gesprek om te achterhalen wat hun aandeel in een strafbaar feit was. Hier is geen sprake van een schandpaal, meneer Jensma, maar van strafrechtelijke zorgvuldigheid.
Politie met getrokken wapen – dat zijn in Nederland zeer nieuwswaardige beelden. Dat zegt wat over onze samenleving en cultuur. Blijkbaar zijn we het niet gewend als agenten hun wapen op anderen moeten richten. De rechtstaat is er door geschokt, we willen dat de daders ‘hangen’. Maar wie was er precies bij? Wie was op het moment supreme zo dreigend dat agenten naar hun pistool moesten grijpen? Een oproep om zich te melden bood weinig soelaas. Agressieve hooligans hielden zich verborgen. Dus dreigde Aboutaleb foto’s van verdachten in op grote beeldschermen in de stad te plaatsen. Een stap te ver, schrijft Folkert Jensma in het NRC (26 september):
Aboutaleb beoogt een schandpaaleffect dat preventief werkt. De hoofdofficier zou ermee instemmen. Daarmee gaat het openbaar bestuur een grens over.
Naadloos breit Jensma zijn argument uit (met excuses voor de lange quote):
Een schandpaal is een straf, en wel uit de Middeleeuwen. Een burgemeester is bovendien geen rechter. En een afgeslagen bestorming is ook geen terreurdaad waarbij doden vielen. Beeldschermen op straat is een uiterste middel, dat alleen denkbaar is als al het andere is mislukt.
Huh?
Een straf (de schandpaal) is toch wezenlijk iets anders dan de opsporing (voorwaarde om te kunnen straffen)? De foto’s zijn niet bedoeld als straf, maar zijn een middel om op te sporen. Zoals wekelijks foto’s van verdachten in Opsporing Verzocht of op de talloze politiesites worden geplaatst. Die praktijk overtuigt Jensma blijkbaar niet: in de casus ‘bestorming Maasbouw’ is het tonen van de foto in de stad volgens hem gelijk aan een straf. Een elektronisch bord met daarop een verdachte is volgens Jensma een middel waarmee iemand te schande wordt gezet. Dat is wel een hele grote sprong naar een heel verkeerde conclusie.
De elektronische afbeelding met daarop een verdachte is volgens mij niets meer (of minder) dan een elektronische afbeelding met daarop een verdachte. Soms is de werkelijkheid saaier dan we zouden willen zien, minder spannend, juridischer misschien (zonder te suggereren dat juridisch saai is, overigens). De afbeelding is in poëtischer termen (want daar lijkt Jensma vooral naar te zoeken in zijn vergelijking met de Middeleeuwse schandpaal) hooguit een uitnodiging om eens te komen praten over zijn aandeel in de rechtstaat schokkende bestorming van Feyenoords bestuurskamer. Het heeft natuurlijk niets met een straf te maken en alles met opsporing.
Logisch, want degene van wie een foto op de elektronische borden is geplaatst, kunnen daardoor helemaal niet gestraft worden. Om drie redenen: een schandpaal is wezenlijk wat anders dan het verspreiden van foto’s van verdachten; een schandpaal is geen straf in Nederland en, belangrijker nog, er is een juridische onmogelijkheid. Degenen op de foto’s zijn namelijk verdacht van een strafbaar feit, da’s wat anders dan het gedaan hebben. Want dat is nog niet vastgesteld. Daarvoor moeten ze zich eerst even melden. Dat doen ze niet. Dus spoort Aboutaleb ze daartoe aan. Met een foto op een elektronisch bord in de stad. En we zijn weer terug bij af.
Zo had Jensma moeten redeneren. Als hij de verdachte in bescherming had willen nemen of de rechtstaat een tik op de vingers had willen geven, was een heldere uitleg van deze premisse genoeg geweest en ruimte gelaten voor het middel dat Aboutaleb heeft ingezet. Dat hun beeltenis over de gehele stad hun gang richting politiebureau mogelijk versneld, lijkt mij mooi meegenomen. Want alleen dan kan sprake zijn van het begin van een zorgvuldige rechtsgang na een schokkende gebeurtenis. En de foto’s zijn voor die zorgvuldigheid een vereiste, geen gevaar.
Reacties (16)
“Zo had Jensma moeten redeneren.”
Hilarisch, ene Sebastiaan van der Lubben schrijft de jurist Folkert Jensma voor hoe hij moet redeneren.
Terwijl uit alles blijkt dat Sebastiaan de redenering van Jensen niet begrijpt. En die is als volgt:
“Een schandpaal is een straf, en wel uit de Middeleeuwen. Een burgemeester is bovendien geen rechter. En een afgeslagen bestorming is ook geen terreurdaad waarbij doden vielen. ”
Kortom, het middel is te zwaar voor het beoogde doel.
Sebastiaan schrijft:”Degenen op de foto’s zijn namelijk verdacht van een strafbaar feit, da’s wat anders dan het gedaan hebben. Want dat is nog niet vastgesteld. Daarvoor moeten ze zich eerst even melden. Dat doen ze niet. Dus spoort Aboutaleb ze daartoe aan. Met een foto op een elektronisch bord in de stad.”
Ja, zo eenvoudig is dat. Tenminste als je er aan voorbij gaat dat niemand verplicht is om mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Die “aansporing” van Aboutaleb heeft dus meer weg van chantage. Als je je rechten waarneemt, dan hebben we daar tegenwoordig wel middelen tegen in onze Big Brother matschappij. Je hebt die rechten nog wel, maar we geven je gewoon een middeleeuwse straf zonder dat het feit bewezen is, in het geval je die rechten waarneemt.
Dat middel, nogmaals, is te zwaar voor het beoogde doel.
@Harm: “Dat middel, nogmaals, is te zwaar voor het beoogde doel.”
Daar is moeilijk een objectief te bepalen. Sommigen zullen het inderdaad te zwaar vinden, anderen niet.
Ik denk dat het een groot probleem is dat de pakkans in Nederland nog steeds aan de lage kant is.
En als er teveel colleral damage onstaat doordat onschuldigen geschandpaald worden dan moet er ruimte zijn voor voortvarende rehabilitatie. Ook kan er consequent bij eventuele foto´s bijvermeld worden dat het gaat om betrokkenen die niet noodzakerlijkwijs de daders zijn.
Ik denk persoonlijk dat de criminaliteit heel erg gaat dalen, wanneer criminelen (en volk wat er omheen zweeft) minder privacy hebben.
Wat dacht je van het bijschrift:”Wij zijn incompetent, dus doen we het zo maar”?
Voor de schrijver voor de “opsporing” veel toegestaan. Waar is de grens bij “een zorgvuldige rechtsgang” Wanneer is van een onzorgvuldige rechtsgang sprake?
De schrijver zegt:
Kan de redactie er misschien voor zorgen dat een citaat/blockquote in de tekst er ook uitziet als een citaat? Cursief, ingesprongen of wat dan ook, als het maar duidelijk is dat het citaat geen deel is van de tekst van het artikel.
Zoals het er nu staat, lezende na de aankondiging van een lange quote waarvoor zelfs excuses werden aangeboden, vroeg ik me af: “waar houdt die lange quote nu op”. Ik moest iets meer CPU-cycles tussen mijn oren spenderen om me te beseffen dat de auteur loog. Het was helemaal geen lang citaat, het waren maar vier korte zinnetjes.
Verder wat Harm zegt.
Hoe langer een verdachte voor iedereen duidelijk zichtbaar in het verdachtenbankje zit, hoe meer mensen gaan denken dat het ook echt de dader is. Zo kunnen onschuldige mensen kapotgemaakt worden. Van een hooligan verwachten dat hij zelf naar de politie gaat om zijn onschuld te bewijzen of om zich te laten straffen is waanzin. ACAB zit in het hoofd van een hooligan. Niet dat ik het daarmee eens ben.
Een goed argument tegen juryrechtspraak, zeker in combinatie met dit soort “opsporingsmethoden”.
Juist! Alles voor de opsporing! Zoals het oppakken van een fotograaf en pas ná Kamervragen je persverklaring herroepen en excuses aanbieden: http://www.elgersma.info/weblog/2-uur-in-de-cel-vanwege-fotograferen-bij-utrecht-cs-en-niet-tonen-id/
Er wordt op steeds meer plaatsen informatie verzameld én informatie gedeeld. Het is wachten op de dag dat er bij alle overheidsgebouwen schermen staan waar beurtelings wildplassers, belastingontduikers en gewoon onbetrouwbaar uitziende types worden getoond. En omdat die bestanden ook lekker overal gekoppeld zijn, kom je bij een onjuiste vermelding ook nooit meer van het gedonder af. Per slot van rekening is een burger in de eerste plaats een potentiële wetsovertreder…
Om even in de middeleeuwen te blijven deze aanvulling:
De Feijenoord-aanhang is zelf op zoek naar de figuren die
“hun kluppie” te schande hebben gemaakt en schade hebben aangedaan.
Mijn zoon is nooit in de buurt geweest, maar het is te hopen dat
niemand hem “denkt te herkennen”, want dan is de kans groot dat
een “volksgerecht” zijn knieschijven offert voor hij kan worden
verhoord.
Ik heb begrip voor een goede opsporing en daarna vragen om publiekshulp, maar als nu alle opsporing al teveel werk is gaat het me allemaal een beetje te gemakkelijk.
Ik heb wel eens naar zo’n Amerikaanse politiefilm gekeken en daar lieten ze zien hoe dat werkt.
Maar dat was niet met billboards.
Van der Lubben mist volledig het punt van Jensma, dat weliswaar deze hooligans in de rechtstaat alleen verdachten zijn, maar dat Aboutaleb in zijn drang daadkrachtig over te komen ze al schuldig heeft verklaard en ze bestraft door ze aan de schandpaal te nagelen. Want ja, met je foto in het groot op billboards in de stad hangen met “gezocht” eronder is wel degelijk een straf.
“er is een juridische onmogelijkheid. Degenen op de foto’s zijn namelijk verdacht van een strafbaar feit, da’s wat anders dan het gedaan hebben. Want dat is nog niet vastgesteld. Daarvoor moeten ze zich eerst even melden. Dat doen ze niet. Dus spoort Aboutaleb ze daartoe aan. Met een foto op een elektronisch bord in de stad. En we zijn weer terug bij af.”
Mag Opsporing Verzocht dan ook niet?
De titel doet vermoeden dat “Opsporing Verzocht” niet bedoeld is als aansporing om je te melden.
http://www.refdag.nl/nieuws/binnenland/om_trekt_met_tonen_verdachten_op_billboards_blik_ellende_open_1_592782
yeah right, die billboards zijn een aansporing om je te melden. Dream on. In het door jou aangehaalde artikel staat overigens: “Op deze manier wordt het publiek steeds meer ingeschakeld bij de opsporing.” en “De foto’s van de verdachten zijn weliswaar ook bij Opsporing Verzocht vertoond, maar dat gebeurt toch in een andere inkadering, waarbij een presentator een toelichting geeft en meldt dat het om een verdachte gaat.”
Het lijkt al met al toch meer op de Engelse versie waar mensen “are currently helping the Police with their enquiries”.
En laat je vooral niet verleiden om je te laten “inschakelen bij de opsporing”, want je loopt het risico dat ze iemand dan oppakken “met de groeten van avanaa”.
Ook dat heb ik van dichtbij meegemaakt
Maar zo kan het ook: http://news.yahoo.com/blogs/abc-blogs/man-sentenced-life-forgot-jail-time-crime-203537148.html