Recensie Zomergasten 2017 | Wim Opbrouck

Wim Opbrouck is een gulzigaard: een man van duizend liefhebberijen; zoals hij bourgondisch eet en de taal zuipt als een liefhebber van de sterke drank, zo is hij ook een gretig verteller.

En vertellen deed de Vlaamse acteur honderduit, maar het leek allemaal een spel waar hij vooral zelf schik in had. Aan het begin van het gesprek bracht Janine Abbring in herinnering hoe Opbrouck als enige had gestraald toen ze hem sprak ter voorbereiding van de avond.

Opbrouck onthulde hoe Zomergasten altijd al een van zijn favoriete programma’s en inspiratiebronnen was geweest: zijn eerste fragment was zelfs van Jan Wolkers in Zomergasten, ook al zo’n gulzig verteller, die smakelijk verhaalde hoe hij het graf van dichter Dylan Thomas had bezocht en zich uiteindelijk een kies had gebroken op een van de groene steentjes die zijn reisgenoten daar vanaf hadden geplukt.

Lekker voor zichzelf bezig

In het erop volgende fragment liet Opbrouck zien hoe dirigent Reinbert de Leeuw samen met de Poolse dirigent Henryk Górecki op twee piano’s zitten te rammen terwijl ze de kersverse partituur van de laatste doorspelen. Opbrouck kon geweldig genieten van het onbeschaamde spelplezier. Ik zag vooral twee opgetogen kinderen tingeltangelen dat het een lieve lust was. Leuk om te zien, maar mij kon het niet bekoren: die twee waren lekker voor zichzelf bezig.

Datzelfde gevoel wist Opbrouck me te bezorgen. Hij zat daar vooral voor zichzelf, bedacht ik me: monter als een kind, vertellend dat het een lieve lust was. Over zijn liefde voor de taal, zijn bewondering voor bepaalde acteurs, schrijvers, koks. ’t Is een levensgenieter, da’s wel duidelijk. Maar wat word ik daar wijzer van?

Sommige – herstel: véél – mensen vinden dat blijkbaar reuze inspirerend.

Ik betrapte me er al snel op dat ik de benen van Abbring zat te bewonderen. Ze heeft goede kuiten, er is een wielrenster aan ‘r verloren gegaan. Mijn vader en ik, wij hebben ook zulke kuiten. Overigens zijn wij geen wielrenners. Maar genoeg over mijzelf.

Kennelijk was ik niet de enige die zich had laten afleiden door de verschijning van Abbring, want anderen ontdekten gaande de avond geheime boodschappen in de opdruk van haar blauwe jurkje, welke in het licht van de gebeurtenissen in Charlottesville (Virginia, USA) een sinistere bijbetekenis kregen.

Pedofilie

Even werd het daadwerkelijk spannend, bij een fragment van de schrijver Ted van Lieshout, die openhartig vertelde over zijn misbruikverleden en het boek dat hij daarover aan het schrijven was. Heikel punt daaraan was dat Van Lieshout de seksuele relatie die hij als kind had gehad met een oudere man niet als misbruik ervoer.

Kijk, nu kwam er werkelijk wat op het spel te staan, en het dwong Opbrouck stelling te nemen, namelijk dat pedofilie niet enkel te beschouwen valt in termen van monsters en slachtoffers, dat de werkelijkheid oneindig gelaagd en complex is. En dat als we onze perverse hartstochten wat meer op tafel durfden te leggen, er misschien wat minder de katjes in het donker geknepen zouden worden.

Al gauw ging het alweer over Opbroucks volgende project – een aankomende verfilming van een boek van Jeroen Brouwers, ook over misbruik, maar dan in een katholiek jongensinternaat – en over de moeilijkheid om Brouwers fraai geladen en gestemde zinnen op beeld te vatten, en de technische of ethische moeilijkheid om bepaalde scènes op beeld te zetten.

Brouwer kan er met veel plezier over vertellen; maar het was zijn plezier, niet het mijne. Op Twitter waren de reacties laaiend enthousiast, dus het zal wel aan mij liggen. Volgende keer beter.