Islamitisch terrorisme begon niet met ISIS. Het begon zelfs niet met Bin Laden en Al Qaeda. Robert Worth beschreef al even na 9/11 de intellectuele wortels van het jihadisme.
Early salafi reformers believed they could reconcile Islam with modern Western political ideas. Some argued that Western-style democracy was perfectly compatible with Islam, and had even been prefigured by the Islamic concept of shura, a consultation between ruler and ruled.
That optimism began to fade after World War I, when the Western powers carved up the remains of the Ottoman empire into nation-states. A crucial step came in the 1930’s, when some radicals began to argue that Islam was in real danger of being extinguished through Western influence, said Emmanuel Sivan, a professor at Hebrew University in Jerusalem, who has written extensively on modern Islam. It was then that Rashid Rida and Maulana Maudoodi developed the notion that modern Western culture was equivalent to jahiliyya (the word is the Arabic term for the barbarism that existed before Islam).
But if one man deserves the title of intellectual grandfather to Osama bin Laden and his fellow terrorists, it is probably the Egyptian writer and activist Sayyid Qutb (…)
Wie nog verder terug wil graven in de islamitische ideeëngeschiedenis en de evolutie van (de soennitische variant van) het radicaal-islamitisch gedachtegoed na wil trekken, vindt een beknopt en leesbaar overzicht in de inaugurele rede van Hans Jansen uit 2004.
Uit de tijd dat Jansen nog een respectabel wetenschapper genoemd kon worden, zeg ik er maar even bij.
h/t: gbh
Reacties (10)
Inderdaad, de geschiedenis begon niet gisteren, een paar weken geleden, rond 1000, rond 600 of zelfs rond 400.
Het probleem is dat geschiedenis niet gaat over de problematiek die ons nu bedreigt. En dat komt dan weer omdat het handelen van mensen in principe a-moreel is. Geschiedenis vanuit de morele standpunten beschrijft dus nooit goed hoe het nu zal gaan.
NB: gerelateerd en heel aardig is ook het BBC programma The power of nightmares dat kort na WOII de geschiedenis laat beginnen.
Uit de tijd dat Jansen nog een respectabel wetenschapper genoemd kon worden
Dat was in de tijd dat Pasen en Pinksteren nog op een dag vielen?
@2:
Ik vond Jansen in de jaren ’90 al bagger in de collegezaal. Waar ik hem wel dankbaar voor ben: dat hij me geïntroduceerd heeft tot het werk van Edward Said. Die moesten we mijden omdat het onzin was en uit zijn mond was dat natuurlijk een prima motivatie om Orientalism wel te gaan lezen.
Wat zeg je dat toch vriendelijk:
Voor het zelfde geld kan vermeld worden,
“Uit de tijd dat we nog niet wisten wat Jansen voor een drop-..eh….staaf van een wetenschapper was” ;-)
Het kalifaat van de abbasiden, de bewierrookte gouden tijd van de Islam met z,n wetenschappers, reusachtige bibliotheken, kunst, muziek en luisterrijke wijnhuizen langs de Tigris.
Alles wat een rechtgeaarde Soenniet verwerpt.
Maar intussen er wel heel hypocriet mee dwepen,
zo kennen we de religieuze kwezels weer.
Tsja … Hans Jansen. Bij een stuk in zijn inaugurele rede plaats ik wat aantekeningen, althans wat geciteerde teksten:
= Al-Afghani’s ideologie was in feite een min of meer normale anti-koloniale ideologie die zich richtte tegen de vreemde overheersing door de niet-moslimse buitenlanders die het in de islamitische wereld voor het zeggen hadden gekregen. Moderne mensen, welke ideologie ze zelf ook aanhangen, zullen er weinig moeite mee hebben sympathie op te brengen voor een anti-koloniale ideologie =
re: = In 1885, exactly one hundred years before officials of the Reagan administration made a secret initiative towards Ayatollah Khomeini’s Iran, a century before the US spent billions of dollars in support of the anti-Soviet jihad in Afghanistan led by Islamist fundamentalist mujahideen, a peripatetic Persian-Afghan activist met in London with British Intelligence and foreign policy officials to put forward a controversial idea: would Britain, he wondered, be interested in organizing a pan-Islamic alliance amongst Egypt, Turkey, Persia, Afghanistan against czarist Russia? […]
The man […] was Jamal Eddine al Afghani. From the 1870’s to the 1890’s, Afghani was supported by the UK, and at least once, the record shows – in 1882, in India – according to the secret file of the Indian goverment’s intelligence service – Afghani officially offered to go to Egypt as an agent of the British intelligence. […] Were we to construct a biblical (ideological – A.F.) genealogy of right-wing Islamism, it would read like this: Afghani (1838-1897), the founder of pan-Islam, begat Mohammed Abdu (1849-1905), an Egyptian pan-Islamist and Afghani’s chief discipline […] who begat Mohammed Rishad Rida (1865-1939), a Syrian discipline of Abduh’s who moved to Egypt and founded a magazine, The Lighthouse, to spread Abu’s ideas. […] Rishad Rida begat Hassan al-Banna (1906-1949), who learnded Islamism from Rishad Rida’s ‘The Lighthouse’ and who founded the Moslim Brotherhood in Egypt in 1928. Hassan al-Banna […] begat son-in-law, Said Ramadan, the Moslim Brotherhood’s international organizer, whose headquarters were in Switzerland and Abul-Aba Mawdudi, the founder of the Islamic Group in Pakistan, the first Islamist political party. Banna’s other heirs set up branches in every Muslim state, in Europe and in the US. […]
In the half century between 1875 and 1925, the building blocks of the Islamic right were cemented in place by the British empire. Afghani created the intellectual foundation for a pan-Islamic movement – with British patronage and the support of English leading Orientalist E.G.Browne, Abduh, Afghani’s chief disciple, founded with the help of London’s Egyptian proconsul, Evelyn Baring Lord Cromer, the Salafyya movement, the right-to-right, back to basic’s fundamentalist current that still exists today. To understand the proper role of Afghani and Abduh, it is important to see them as experiments in a century long British effort to organize a pro-British pan-Islamic movement. =
Tot zover p.19,20,21 van het zeer onderhoudende, met zo’n 700 voetnoten voorzien boek van Robert Dreyfuss: “Devil’s game – How the US helped unleash Fundamentalist Islam.”
Als Dreyfuss zijn werk goed heeft gedaan en daar twijfel ik niet aan na veel speurwerk via voetnoten, dan zie ik geen anti-kolonialisme en zeker geen wortels van de Islamitische terreur. Het werk of uitspraken van Hans Jansen zijn voor mij nooit een betrouwbare bron geweest. Verder laat ik – gezien ook andere teksten in zijn inaugurele rede – het oordeel over het doen en laten van Hans Jansen, inmiddels Europarlementariër, graag over aan zijn peers, de politiek en mogelijk rechters en advocaten c.q. anderen betrokken bij het proces tegen de heer Geert Wilders van een paar jaar geleden.
@4 – Het is zonder meer waar dat Hans Jansen zich de afgelopen jaren steeds meer is gaan manifesteren als een anti-islampropagandist.
Dat neemt echter niet weg dat hij door zijn ervaringen in Egypte en bij de gijzelingszaak in de Scheveningse gevangenis in 1974 goed zag dat het jihadisme en islamitisch extremisme een heropleving doormaakte.
Ik denk niet dat je The Neglected Duty (1986) en The Dual Nature of Islamic Fundamentalism (1997) zo eenvoudig kunt torpederen als zijn populariserende anti-islamboekjes van de laatste jaren.
En met dat overzicht van Ibn Tajmijja (1263 – 1328) tot Osama bin Laden in zijn inaugurele rede lijkt me ook niet zoveel mis.
@6 – Je zou er goed aan doen eens iets lezen van Jamal ad-Din al-Afghani, Arjan. Dan kom je er wellicht achter wat de beste man zelf te melden had.
Vooral het tweede essay in dit tweeluik geeft een aardig inkijkje hoe hij werkelijk over de Britten dacht. Spoiler alert: het zijn vreemde overheersers die de bevolking uitzuigen en proberen te hersenspoelen, en als dat niet lukt via bekering tot het christendom, dan wel tot het materialistisch naturalisme.
Klinkt dat als een pro-Britse propagandamaker, of als een anti-imperialistisch ideoloog?
Dat sluit natuurlijk niet uit dat hij de Britten op enig moment voor zijn karretje heeft gespannen door hen voor te houden dat hij wel propaganda kon maken tegen de Russen in ruil voor financiële steun. Je moet je fondsen ergens werven, en waarom dan niet bij de vijand?
Osama bin Laden hield zijn meningen over de Amerikanen ook wijselijk voor zich toen dat nog niet opportuun was.
Wij zijn wel steeds geneigd te denken dat de informanten en dubbelagenten van de geheime diensten louter hún agenda uitvoeren, maar dat spelletje werkt twee kanten op.
@7
Het is zonder meer waar dat Hans Jansen zich de afgelopen jaren steeds meer is gaan manifesteren als een anti-islampropagandist.
Ter aanvulling: Hans Jansen, het complottertje.
https://i.imgur.com/zVj0MZ9.jpg
@9 – Ik denk dat ik wel mag zeggen dat ik een van de felste critici ben van Hans Jansen in zijn rol als charlatan, anti-islampropagandist en samenzweringstheoreticus.
Ik heb op Frontaal Naakt en op Sargasso menig stuk geschreven waarin ik de beweringen van Jansen over taqiyya en Eurabië en wat dies meer zij heb ontleedt als haatpropaganda en samenzweringsdenken.
Maar dat neemt niet weg dat Hans Jansen in zijn hoedanigheid als wetenschapper wel degelijk studies heeft geschreven over stromingen van politiek fundamentalisme binnen de islam die wél academisch verantwoord zijn en gewoon hout snijden.
Ik vind dat je dat onderscheid wel moet kunnen blijven maken. Iets is niet per definitie intellectuele rommel omdat er J.J.G. Jansen boven staat.