De goden hebben de aarde voor alle mensen gemaakt. Maar toen de koningen kwamen met hun kronen en stalen zwaarden eisten ze haar voor zichzelf alleen op.
Mijn bomen, zeiden ze. Jullie mogen die appels niet eten. Mijn rivier, jullie mogen daar niet in vissen. Mijn bos, jullie mogen daar niet in jagen. Mijn grond, mijn water, mijn kasteel, mijn dochter, blijf er met je handen van af of ik hak ze af, maar als jullie voor me knielen, mogen jullie er ook een ietsjepietsje van hebben.
Jullie noemen ons dieven, maar een dief moet tenminste dapper, slim en snel zijn. Een knieler hoeft alleen maar te knielen.
– George R.R. Martin, Een Storm van Zwaarden, deel 1: Staal en Sneeuw
De wildling Ygritte echoot in dit citaat de analyse van de Franse anarchistische denker Pierre-Joseph Proudhon, die het eigendomsrecht op land, productiemiddelen en natuurlijke hulpbronnen kenmerkte als ‘diefstal’ en ‘roof’.
Grappig genoegt maakt de rover Ygritte best een goed punt: want hoe kun je nu een eigendomsclaim leggen op een lap grond of een rivier, of het erts in de grond? De wereld is tenslotte van niemand en iedereen.
Reacties (21)
Prachtig.
Waar woon je? En onder welke bloempot ligt je sleutel?
@2 – Ik geloof niet dat Proudhons punt was dat je geen huisje mocht bezitten.
Zijn punt lijkt veeleer dat de vruchten van de arbeid middels eigendomsrecht op land, productiemiddelen en natuurlijke hulpbronnen structureel in handen vloeit van enkelingen, terwijl de meeste inspanning geleverd wordt door een menigte arbeiders die bar weinig meegeniet van de vruchten van al die inspanning.
Gelukkig is er niet naar hem geluisterd. Had hij het niet kunnen schrijven, was het nooit uitgegeven. Zonder eigendom geen ontwikkeling.
@4: Dat is onzin, want zelfs al bestond de mens niet dan ontwikkelt het land zich nog. Een appel blijft groeien, een dier ervan eten, zijn zaden poept hij uit en daar groeit weer een nieuwe appelboom. Klaar om bevrucht te worden door een andere boom met hulp van de Cupido’s der Natuur de Bij.
Jammer genoeg sterven de Cupidos langzaam uit omdat er boeren zijn met “Eigendom ontwikkeling” en pesticiden die toevallig ook hun aanvalt. En maar lobbyen bij het CDA dat ze het mogen gebruiken.
IN dit geval wat ik hier omschrijf houdt deze boer dus de ontwikkeling tegen.
@3 “eigendomsrecht op land, productiemiddelen en natuurlijke hulpbronnen kenmerkte als ‘diefstal’ en ‘roof’.”
Voor je huisje heb je echt een afspraak over de grond nodig.
Eigendom is een praktische afspraak om zekerheid te verschaffen: jouw huis, jouw worteltjes, jouw waterbron.
Een samenleving werkt beter wanneer er zekerheid is (dus eigendomsafspraken) over gezamenlijke belangen. Bijvoorbeeld door staatseigendom voor dijken, gedeeld eigendom (bv coöperatie) voor energie of landbouw of gereguleerd privé-eigendom voor communicatie. En als beloning voor je vroege opstaan eigendom over je eigen spulletjes.
Het romantische beeld van een maatschappij waar eigendom diefstal of roof is en alle mensen broeders, wordt in de praktijk met bloed en propaganda in stand gehouden door een klein clubje roofridders. De voorbeelden kun je er zelf wel bij bedenken.
@5
De mens had een beetje kunnen jagen, vruchten plukken.
Maar een pen en papier om een boek mee te schrijven, waarin je eigendom diefstal noemt, waren er zonder eigendom nooit gekomen.
@7: Vandaar dat cooperaties niet werken (gezamelijke inkoop, delen van dure investeringen)…
@8
Eigendom is eigendom. Of het nu in handen is van een particulier, coöperatie, bedrijf, gemeenschap, overheid. Allemaal diefstal volgens deze “denker”.
@8 – Ik neem aan dat je dat ironisch bedoelt, aangezien coöperaties prima werken.
Maar Bookie zal dan tegenwerpen dat boeren in een landbouwcoöperatie over het algemeen wel hun eigen boerderij hebben.
En dat dit ook de garantie biedt voor de inzet: men heeft nogal wat te verliezen als de coöperatie faalt, en iedere deelnemer betaalt zijn deel aan die gezamenlijke investeringen uit eigen zak.
@9: Wat ik ermee wil zeggen is dat eigendom geen voorwaarde is voor “schepping”. Als ik denk dat die schrijver iets van waarde heeft kan ik hem rustig ene pen geven en papier. In een wereld zonder eigendom kan ik me voorstellen dat mensen samenwerken en precies dat maken wat ze nodig hebben en gezamelijk zich verantwoordelijk voelen voor wat ze nodig hebben en produceren. Het zou een zekere vrijheid geven voor veel mensen die nu gebonden zijn (denk aan financiele verplichtingen)
Vergeten we niet even de andere uitspraken die als drie-eenheid bij deze stelling horen:
* Property is Liberty
* Property is Impossible
http://anarchywithoutbombs.com/2010/03/07/is-property-theft/
Eigendom maakt meer kapot dan je lief is.
“het eigendomsrecht op land, productiemiddelen en natuurlijke hulpbronnen kenmerkte als ‘diefstal’ en ‘roof’”
@7: wat heeft dat met pen en papier te maken?
@6:
Wat een onzin. Voor de land enclosure act en de grote boerenoorlogen in de middeleeuwen woonden mensen al lang in huizen, en was er helemaal geen eigendomsrecht op land. Maar goed ook toen waren er wel afspraken onder elkaar. Alleen was er niemand die een stuk land zijn prive eigendom kon noemen.
Het romantisch beeld dat eigendom en de vrije markt, die daar op is gebaseerd, als enige mogelijke maatschappijvorm tot welvaart en ontwikkeling leidt, is een sprookje dat door een groepje roofridders in stand wordt gehouden, en waar de derde wereld in de eerste plaats de dupe van is. Dat sprookje is in de werkelijkheid niet gebaseerd op eigendom en vrije markt, maar op macchiavellistische verdeel en heers principes.
In dat kader de andere grote denker ook maar even quoten dan :
“The first person who, having enclosed a plot of land, took it into his head to say this is mine and found people simple enough to believe him was the true founder of civil society. What crimes, wars, murders, what miseries and horrors would the human race have been spared, had some one pulled up the stakes or filled in the ditch and cried out to his fellow men: “Do not listen to this imposter. You are lost if you forget that the fruits of the earth belong to all and the earth to no one!”
( JJ Rousseau )
@14
Waar heb je dat vandaan? De Romeinen hadden al formeel grondbezit (hadden ze contracten voor) en het concept van grondbezit gaat terug tot de tijd dat mensen op een vaste plek gingen wonen (was vaak gemeenschappelijk bezit van een familie of clan maar het was bezit). Je kon 5000 jaar geleden in Egypte echt niet zomaar een graanveld in lopen en er een huis voor jezelf bouwen.
@16: ”het concept van grondbezit gaat terug tot de tijd dat mensen op een vaste plek gingen wonen (was vaak gemeenschappelijk bezit van een familie of clan maar het was bezit)”
Ik zeg niet dat je ongelijk hebt, maar houd in de gaten dat ‘bezit’ en ‘eigendom’ niet hetzelfde zijn. Als ik een boek aan jou uitleen, bijvoorbeeld, heb jij het weliswaar in bezit, maar is het niet jouw eigendom.
Bezit staat min of meer gelijk aan gebruik. Eigendom is het wettelijke, absolute, eeuwige en overdraagbare ‘bezit’ dat los staat van gebruik.
Bezit van land, en het recht daarop, wordt inderdaad al heel lang erkend. Er is zelfs wel eens verondersteld dat dit de oorspronkelijke functie van begraafplaatsen is, een uithangbord van een gemeenschap dat andere gemeenschappen iets moeten zeggen als: “Kijk, wij bewonen dit land al generaties lang, dus wij hebben meer recht om hier te vertoeven dan jullie.” En ook mensen die tegen eigendomsrechten over land zijn, zijn uiteraard ook niet tegen bezit van land of het recht daarop. Het gaat om die absoluutheid, die eeuwigheid, en die overdraagbaarheid en het feit dat het losstaat van gebruik dat zo dwarszit aan ‘eigendomsrechten’ over land.
En deze eigendomsrechten zijn relatief nieuw. Het is een Sumerische uitvinding om precies te zijn. Of om nog preciezer te zijn, het is een uitvinding van een koning (‘ensi’) van Lagash genaamd Enentarzid (ca. 2500 v.C.). Feitelijk is hij degene over wie Rousseau het had in #15 dus. (Al bedoelde hij het uiteraard meer normatief dan historisch.)
Overigens stuitte ik niet helemaal toevallig vandaag op nog veel meer bekende denkers over het thema “owning the earth”: http://www.progress.org/classic-articles/101-famous-thinkers-on-owning-earth/
In het boek “Wat is eigendom?” pleit Proudhon voor de vervanging van het eigendomsrecht door vruchtgebruiksrecht. Dus het huis waarin je woont of de productiemiddelen waarmee je werkt blijft van jezelf. Pas als je het jarenlang ongebruikt laat liggen, dan vervalt het vruchtgebruiksrecht. Ook bestaat er dan geen loonarbeid meer, want als meerdere mensen werken met dezelfde productiemiddelen (bijvoorbeeld in een fabriek) dan hebben allen gelijke zeggenschap over het bedrijf en over de verdeling van de geproduceerde goederen of omzet.
Later veranderde Proudhon van mening en beweerde dat geldt “eigendom is diefstal” en “eigendom is vrijheid”. Om het “diefstalgedeelte” te verwijderen moest volgens hem loonarbeid verdwijnen. In beide gevallen was zijn doel een staatloze samenleving bestaande uit zelfstandige ambachtslieden en coöperaties.
Zijn boek bewijst dat de argumenten van John Locke, Rousseau en anderen ter rechtvaardiging van eigendom onzinnig zijn. Naar mijn mening zijn Proudhon’s utopische plannen ook onzinnig, maar hij heeft wel bewezen dat eigendom geen “natuurrecht” is zoals John Locke en veel hedendaagse liberalen nog geloven. Zie hier:
http://www.anarchiel.com/display/eigendom_is_diefstal
In tegenstelling tot radicale liberalen vind ik dat de overheid in bepaalde mate het recht heeft om het eigendomsrecht enigszins in te perken door het eisen van gezondheidsregels, arbeidsrechten en beperkte geldherverdeling.
@17
Ik zou 2500 v.chr. niet “nieuw” noemen (het is slechts enkele eeuwen na de uitvinding van het schrift dus het is niet raar dat we geen oudere geschreven bronnen over eigendom hebben kunnen vinden, het is trouwens ook duizenden jaren voor de gebeurtenissen waar @14 het over had), maar zelfs dat klopt niet als startpunt. Al in de allereerste nederzettingen erfden kinderen land, huizen en vee van hun ouders. Er was eerst nog geen schrift om contracten op te stellen maar zegels (opgesloten in keramieken omhulsels) die overdraagbaar, permanent eigendom representeren waren er al voor het schrift. Gebruiksrechten bestonden al voor de landbouw werd uitgevonden (dus voor mensen op een vaste plaats gingen wonen) maar waren niet overdraagbaar of permanent, dat veranderde echter met de komst van de landbouw, nederzettingen en adel.
@19: Wat gebeurde er dan als er geen erfgenamen waren? In een tijd dat de levensverwachting minder hoog was en kindersterfte hoger is dit een niet zeldzame gebeurtenis. Dat werd vast herverdeeld. M.a.w. het waren dus middelen die in algemeen gebruik waren en niet een eigendom.
@19:
Zoals je gewoon had kunnen lezen noemde ik het ook “relatief nieuw”, dus in relatie tot het het veel oudere bezit van land.
Zoals je ook had kunnen lezen gaf ik je helemaal geen ongelijk in wat je tot dan toe zei, maar gaf ik je het advies niet over het hoofd te zien dat bezit en eigendom niet hetzelfde zijn. En dat bedoelde ik niet relatief. Dus ook niet in relatie tot #14 of wat dan ook.
Wie, wat, waar en wanneer?