De kruidnotenreep van Bolletje lijkt op het eerste gezicht een onschuldige seizoensgril. Een reepvorm, tien aan elkaar geplakte kruidnoten en negen van die repen in een zakje. Briljant, maar ik zie toch vooral een symptoom van hoe de markt is uitgegroeid tot een laboratorium voor overbodige innovaties die vooral het klimaat en de portemonnee raken. Niet omdat de ingrediënten anders zijn, maar omdat de vorm dat wel is. En die vorm kost grondstoffen, energie en transport. De kruidnoot wordt steeds vierkanter, de wereld erachter steeds krommer.
Het begint al bij het prijsverschil. De kleine zak kruidnoten van Bolletje kost bij Albert Heijn 1,19 voor 200 gram. De kruidnotenreep kost 1,99 voor 155 gram. Je betaalt dus ruim het dubbele per gram. De productie zal niet veel duurder zijn, maar de reepvorm heeft marketingwaarde. Althans dat denken ze bij Bolletje vermoed ik. Dat je de pepernoten niet meer hoeft te tellen, bijvoorbeeld. De consument moet geloven dat hij iets handigs koopt, iets bijzonders, pepernoten die zich gedragen als een reep en dus automatisch een soort functioneel aura krijgen, en daarmee kunnen concurreren met andere repen zoals Mars en Twix, waar de nietige pepernoot dat op zichzelf niet kan.
Dat prijsverschil heeft ook een milieukant. Losse kruidnoten hebben één verpakking. De kruidnotenreep heeft negen individuele wikkels plus een buitenzak. Extra folie, extra verwerking, extra transportvolume. Allemaal materiaal dat na een paar seconden scheuren eindigt in de afvalstroom. De industrie noemt het gemak, de realiteit is dat dit soort producten de hoeveelheid verpakkingsafval jaar na jaar laat stijgen. Het is moeilijk uit te leggen waarom we ons druk maken over plastic rietjes en tasjes, terwijl we tegelijkertijd accepteren dat een seizoenssnack per hap wordt ingepakt.
En dan is er nog de klimaatschaduw die achter elk “handig verpakt reepje” hangt. Elke extra verpakking vraagt energie. Elke nieuwe productvariant vraagt nieuwe productielijnen, nieuwe transportstromen en een constante stroom aan marketing om het bestaan ervan te rechtvaardigen. De klimaatimpact van één zak kruidnotenrepen is natuurlijk niet rampzalig op zichzelf, maar de optelsom van duizenden van dit soort marginale innovaties is dat wel. We schuiven als consument steeds verder op in de richting van producten die vooral verkoopbaar zijn, niet noodzakelijk. Dat wordt ons gepresenteerd als keuzevrijheid, terwijl het in feite een vernauwing van de opties is: steeds meer verpakt, steeds meer add-ons, steeds minder eenvoud.
Het grappige is dat de reep inspeelt op een traditie die draait om delen, om handjes kruidnoten, om iets dat losjes en zonder fratsen werd gegeten. Nu krijgen we portiecontrole. De industrie zegt dat het handig is voor onderweg, maar eigenlijk is het vooral handig voor de omzet. Wie kruidnoten wil, koopt een zak. Wie kruidnotenrepen koopt, koopt het idee dat snacken een vorm van efficiëntie moet zijn.
Je mag het eten. Je mag het lekker vinden. Maar laten we ophouden te doen alsof deze reep onschuldig is. Het is geen innovatie. Het is geen modern gemak. Het is een kleine, perfect leefbare absurditeit die iets groters verraadt: onze bereidheid om meer te betalen voor meer afval en minder product. Dat is misschien wel de nieuwste Nederlandse traditie. Naast klagen over dit soort producten natuurlijk.
Reacties (10)
Er zijn dus intelligente, goed opgeleide mensen bezig met het bedenken van zoiets. En met het instellen van de fabriek om het te kunnen maken. Met het ontwerpen van de verpakking, en met het bedenken van de marketing. Terwijl er zoveel nuttige dingen te doen zijn in de wereld. Dat is ook verspilling.
Je hebt mensen die bedenken een oplossing voor een probleem of iets dat het leven gemakkelijker maakt.
Bijvoorbeeld mensen die een betere verwarmingsapparaat ontwerpen, maken en door middel van reclame verkopen.
Je hebt ook mensen die proberen meer geld uit bestaande klanten te persen, bijvoorbeeld pepernoten, daar gaat de klant namelijk niet zo snel veel meer van consumeren. Die mensen bedenken bijvoorbeeld een heel dure variant van pepernoten in een extra vervuilende verpakking en die gaan dat maken en door middel van reclame/marketing verkopen.
Die mensen zijn uitsluitend bezig met geld verdienen, het product of de koper of het klimaat interesseert ze niets, ze lossen ook geen enkel probleem op en verbeteren niets.
Ik denk overigens dat in beide groepen mensen een groot deel gewoon met de stroom mee drijft zonder te beseffen hoe goed of hoe zinloos en slecht ze bezig zijn.
Ik denk ook dat er steeds meer mensen uitsluitend bezig zijn met geld verdienen.
In de ideale wereld is het niet verkeerd om geld te verdienen, want in de ideale wereld verdienen mensen geld door iets te doen waar anderen iets aan hebben.
Maar wel zitten nu in de situatie dat veel mensen iets willen hebben waarvan ze niet gelukkiger worden (luxe pepernoten, mode, statusproducten).
En erger: het is voor veel mensen makkelijker om geld te verdienen door anderen armer te maken, dan door iets te produceren.
De schade door pepernootrepen is waarschijnlijk kruimels vergeleken met de schade door bijvoorbeeld belastingontwijking en de gokindustrie.
In de categorie ‘mensen die door hun werk de wereld slechter maken ipv mooier’: https://sargasso.nl/de-copyrightmaffia/
Ja, veel te veel van dat volk. En inderdaad zullen veel mensen daar überhaupt niet mee bezig zijn, wat hun werk bijdraagt of afbreekt, helaas.
Toch denk ik dat veel mensen graag het idee hebben dat ze iets doen dat nuttig is voor de maatschappij. Misschien draagt dat wel bij aan de populariteit van sommige dogma’s over de economie. Het idee van economische groei als doel op zich, bijvoorbeeld. Ofwel, van het idee dat we op aarde zijn om de economie te dienen. Als je daarin gelooft ben je nuttig bezig als je je baas helpt om winst te maken, ongeacht hoe dat gebeurt.
Veel mensen… maar nog veel te weinig.
En met al die influencers en dropshippers lijkt het wel hand over hand toe te nemen.
Uiteraard is de cursus “Hoe wordt ik een succesvolle influencer/dropshipper” het meest lucratief.
Ik denk dat veel gepensioneerden die vrijwilligerswerk gaan doen opeens merken hoe bevredigend en nuttig dat voelt ten opzichte van lucht verkopen bij de parfumwinkel. Ook al zijn de klanten nog zo blij met hun lucchie of smeersel.
Het idee “om de economie te dienen” geloof ik niet zo, mij lijkt het meer “go with the flow”. vanuit school wil je eerst een inkomen hebben en als dat eenmaal is gebeurd, zit je in het stramien.
We zijn heel goed in ons aanpassen aan de realiteit, ook mentaal. Maar daar hebben we verschillende mechanismes voor. Voor sommigen zal “go with the flow” goed werken, voor anderen een rationalisatie van het type “ik draag bij aan de economie”. Het bestaat naast elkaar, omdat we nou eenmaal niet allemaal hetzelfde zijn.
Ikzelf heb nog nooit iemand horen zeggend dat zijn werk bijdraagt aan de economie, maar goed, ik zit misschien in de verkeerde bubbel. Maar ook zo’n instelling is onschuldig vergeleken met de copyright-advocaten uit #1.2.
Niet de bedoeling uiteraard maar na het lezen van dit artikel krijg ik opeens heel veel zin in een kruidnotenreep.
Ik voorzie ook allerlei varianten, met chocolade, toefje honing, besprenkeld met vanille confetti, een ondeugende pinda surprise enz.
De troep die deze kapitalistische maatschappij op de markt brengt, keuzes uit 20.000 varianten spaarvarkentjes tot design kaasschaaf en nu die kruidnotenreep.
Veegpiet mag wel uitkijken dat die kinderen geen hersenletsel bezorgd met het gooien.
Het is aan ons, de consument om dit soort shit te mijden, alleen zou het wel fijn zijn als wij iets van supermarkt hulp zouden krijgen, een fata morgana illusie uiteraard.
Liefst niet kankerverwekkend, of verpakt in plastic, niet uit Israël, of met het dna van kindervingerarbeid, niet 10 dubbel verpakt, de boer een eerlijke prijs, geen dierenleed, zou prettig zijn als er geen 20 illegale gifsoorten op gespoten zijn, en zo kan ik wel doorgaan maar het magische woord is consuminderen en bewust kopen, of zo bewust mogelijk.
En dit artikel maakt me dan ook weer wat bewuster en gemotiveerd, dat ik niet de enige ben die oplet op details.
Bedankt voor dit artikel 👍🏼
Supermarkten en hun leveranciers zijn zeer bedreven in omzet- en winstmaximalisatie. Zie dit prima voorbeeld hierboven. Daarom is een btw tarief van 0% op groente onverstandig en zinloos. Dat voordeel wordt ingepikt door de supermarkt keten.