COLUMN - Niemand hoeft medelijden met Facebook te hebben: het bedrijf wist precies wat er gaande was – erger: het had zijn software erop ingericht – maar deed tegenover de buitenwereld of zijn neus bloedde. In 2015 bleek al dat via apps die derden op Facebook konden laten circuleren, niet alleen gegevens van de gebruikers van die apps konden worden geoogst, maar ook die van al hun contacten.
Facebook waarschuwde gedupeerden niet, noch stelde het toezichthouders op de hoogte van dit datalek – nee, Facebook ontkende. Het veranderde stilletjes iets aan zijn software, en dat was dat.
Dat maakte Zuckerbergs excuses van afgelopen week uiterst goedkoop: ‘vertrouwen beschaamd… fouten gemaakt … ervan geleerd … nooit meer doen’, zo’n soort riedel.
Inmiddels had Cambridge Analytica al een paar jaar vrijelijk kunnen stunten met de hoogst gevoelige gegevens die ze aan 50 miljoen Amerikanen hadden ontfutseld, en had het die benut voor gerichte online campagnes ten bate van presidentskandidaat Donald Trump.
Vorig jaar moest Facebook ook al bakzeil halen. Het was onbestaanbaar dat hun netwerk was gebruikt voor de massale verspreiding van nepnieuws, betoogde het bedrijf nog in september: het ging hooguit om 3000 valse berichten. In november 2017 gaf het toe dat er inderdaad op grote schaal neppagina’s en nepberichten op Facebook waren rondgepompt, meestal door Russische bronnen. In totaal zijn die berichten door circa 126 miljoen Amerikanen gezien, moest het bedrijf bekennen. En weer waren de excuses goedkoop: ze zouden een tooltje bouwen dat mensen zou waarschuwen – anderhalf jaar na dato – als zij nepnieuws hadden geliked. (Dat tooltje is er overigens nooit gekomen.)
Overheden zijn traag, internationale beteugeling is lastig, toezichthouders secuur en hun werk tijdrovend. Als wetten en sancties uitblijven, is het enige dat nog helpt: stemmen met de voeten.
Nu helpt het niet bijster veel als individuele gebruikers hun account wissen, maar het is een teken aan de wand dat #DeleteFacebook de afgelopen week zo’n opgang maakte. Ook zijn veel gebruikers eindelijk eens gaan opvragen welke gegevens Facebook allemaal van ze heeft opgeslagen, en dus: verkocht (kijk onder ‘Settings’, ga naar ‘General’, kies ‘Download a copy of your Facebook data’, lees en huiver.)
Maar interessanter is dat andere bedrijven er nu de buik van vol krijgen. Unilever dreigde in februari te stoppen met advertenties op Facebook en YouTube als die bedrijven niet snel iets tegen nepnieuws zouden ondernemen. Multimiljardair Elon Musk verwijderde woedend zijn bedrijfspagina’s voor zowel SpaceX als Tesla van Facebook, elk met een paar miljoen fans; en investeerders verkochten zoveel aandelen in het bedrijf dat de koers van Facebook met vijf miljard dollar kelderde.
Boycot, divest and sanctions: wellicht werkt die strategie. Maar inmiddels heeft Facebook het vertrouwen in de democratie een ongekende klap toegebracht.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (10)
Klik en huiver, een mooi artikel in The Guardian over hoe je alle informatie die Google en Facebook van je heeft, kunt inzien:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/mar/28/all-the-data-facebook-google-has-on-you-privacy
Ik ga er maar eens een oude tegeltjeswijsheid tegen aan pleuren: “Als iets gratis is, ben jij het product waarmee verdiend wordt”
Ik vind de verbazing over het gedrag van Facebook moeilijk voor te stellen. Wat dacht men dan, dat het een charitatieve instelling was? Het is een commerciele organisatie, die als doel heeft zoveel mogelijk winst te maken, voor de aandeelhouders en oprichters. Data van gebruikers is gewoon geld waard.
Je kunt ook prima leven zonder Facebook en al die andere social media meuk.
De icoontjes zijn me nooit zo opgevallen als nu
Hahahaha, mensen hebben facebook.
The public gets the music that no public could deserve…
Sites als Facebook zijn een gewoon een openbaar podium. Als jij je vakantiefoto’s uit Frankrijk er op zet en aanvinkt dat je in en bepaald Frans hotel zit, dan weet heel de wereld dat. Ja niet alleen je vrienden ook adverteerders, je collega’s, overheden en andere organisaties die ook maar een heel klein beetje handig zijn op internet. Hoe naïef moet je zijn om te denken dat dat niet zo is?
Omdat het een openbaar podium is kan iedereen er ook op zetten wat hij wil. Als jij in Frankrijk zit en je schrijft dat je in Spanje bent, is het dan de verantwoordelijkheid van Facebook om te controleren of je liegt? Is het überhaupt mogelijk om al die miljoenen berichten te controleren op juistheid en zo ja is het dan niet een nog diepere inbreuk op je privacy? Als jij schrijft dat je in Frankrijk bent zou dat namelijk betekenen dat Facebook naar gegevens moet zoeken of je dat ook werkelijk bent. En als ze je bericht dan aanpassen of verwijderen is dat dan niet een inbreuk op vrijheid van meningsuiting?
Dit soort sites moet je gewoon met enige wijsheid gebruiken, dan is er niets aan de hand. Niet er op zetten wat je niet kwijt wilt en alles wat je leest met een korrel zout nemen. Dat geld niet alleen voor Facebook maar ook voor alle andere media trouwens, nepnieuws werd al verspreid in hiërogliefen.
@2 Facebook kan gewoon gebruikersdata gebruiken om een zeer nauwkeurig platform te bieden voor reclames, dat is een gebruikelijk business model, zoals die van Google. Het doorverkopen aan derden kan dan ook nog transparant onder voorwaarden gebeuren, prima, maar hierbij mag een bedrijf enige zorg betrachten dat dit niet wordt gebruikt voor bijvoorbeeld het ontwrichten van verkiezingen e.d.
Dat facebook aandeelhouders momenteel miljarden zien verdampen laat zien dat een commerciele organisatie om een winstdoelstelling te behalen zo af en toe ook enig normbesef moet laten zien, wel zo fijn dat je schandalen voor bent i.p.v. lullige advertenties moet plaatsen in grote kranten.
@5 Laten we mensen niet al te onderschatten aub. Het gaat o.a. over het feit dat een oude facebook app zonder dat men er erg in had metadata verzamelde over telefoongebruik e.d., dát was niet voorzien.
Niemand die stelt dat Facebook elke post moest controleren, maar enige redactionele besluitvorming rond het wel of niet toelaten van reclame bijvoorbeeld is toch doodnormaal? (Lekker actueel ook nog eens met het RD gedoe..)
Dit is een manier om geld aan Facebook te verdienen ;-)
https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/mar/28/all-the-data-facebook-google-has-on-you-privacy
Is bij @1 al op gewezen. Sorry voor de herhaling.
@2: Ja. Er zijn parlementariërs geweest die dingen als Facebook een mensenrecht hebben genoemd. Kennelijk werkt dat gewoon zo, in bepaalde breinen.