COLUMN - We maken ons –terecht– nogal druk over mannetjesputter Erdogan, die meent zijn gekrenkte ego juridisch te moeten helen door journalisten, criticasters en satirici systematisch voor de rechter te dagen, zelfs wanneer ze niet onder zijn jurisdictie vallen. Vrijheid van meningsuiting? Lap aan je laars. Ander land, andere wetten? Dondert niet. Erdogan duldt geen tegenspraak, ook niet van buitenlanders. Kan hij je niet oppakken, simpelweg omdat je je elders bevindt: dan vervolgt hij je in je eigen land en tracht je eigen rechtssysteem naar zijn hand in te zetten.
Gelukkig trappen niet alle rechters erin, maar Erdogan is helaas niet de enige machthebber die deze nieuwe strategie beproeft. Buitenlandse critici de mond snoeren via hun lokale rechter lijkt opgang te maken.
The Economist publiceerde afgelopen weekend een stuitend overzicht van moderne methodes tot mondsnoering. In Rusland, China en veel Arabische landen zijn de wetten strenger dan ooit, vaak na een korte opleving van vrijheid: na de Glasnost en de Arabische Lente zijn de nieuwe bewindvoerders dusdanig gespitst op het promoten van hun eigen glorieuze reputatie dat ze volkomen onbehouwen te werk gaan.
Sommige heersers, zo memoreert The Economist, gaan zelfs zover dat critici botweg worden vermoord. Poetin heeft al een aantal journalisten op zijn kerfstok staan, maar ook in Mexico vallen kritische journalisten bij bosjes, en in Bangladesh worden onafhankelijke bloggers geregeld letterlijk in stukken gesneden.
In Westerse landen is de censuur subtieler, maar niet minder perfide. Het vermeende recht om niet te worden gekwetst wordt daar als smeermiddel ingezet. ‘Uw opinie discrimineert mijn gevoelens’ is het motto, maar de praktijk wijst uit dat dit neerkomt op: uw opinie schaadt mijn belangen, uw opinie behaagt mij niet – en dus mag u hem niet uiten.
De fatwa die over Salmon Rusdie werd uitgesproken, zette deze trend in het Westen in, maar inmiddels is hij wijd verbreid. Kwetsen moet juridisch worden verboden.
En nu zitten we in de situatie dat mensen die pleiten voor een boycot van Israël, wegens derlui abjecte beleid jegens Palestijnen en de bezette gebieden, in steeds meer landen bloot staan aan juridische vervolging. The Economist heeft een schandalig lijstje van landen en instanties die mensen criminaliseren die zo’n boycot promoten. De vlag waaronder dat gebeurt? Antisemitisme. Alsof het beleid van een natie bekritiseren gelijk staat aan discriminatie.
Erdogan bekritiseren is geen vertoon van moslimhaat, Netanyahu’s beleid bekritiseren geen jodenhaat. En verwijten van blasfemie horen al helemaal niet thuis in zo’n debat: elke god mag te allen tijde worden ondervraagd, elk geloof mag worden betwijfeld.
Niets is heilig, behalve het debat zelf. Al wie dat in de kiem wil smoren, is verdacht. Al helemaal wanneer hij daarvoor een rechter inzet., in plaats van argumenten.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (14)
Er is een gerede kans dat we de Verenigde Staten straks aan het rijtje mogen toevoegen, als je-weet-wel-wie president wordt.
Soms vraag je je af of iets als satire is bedoeld.
Ok, daar ben ik het mee eens.
De westerse ‘censuur’ is dus net zo vals en verraderlijk als in Turkije en Rusland?
Ik ben daar maar gestopt met lezen….. Het is dat ik een riem heb, anders zakte mijn broek er van af;-)
@2: Vraag anders eens aan Lennart Feijen
@JANC: Feijen heeft één voordeel en dat is dat hij nog leeft. Bij de targets van Poetin ligt dat anders met zijn dubieuze KGB-methoden.
Ook TvG (vzmh) kreeg zo nu en dan een proces aan zijn broek. Soms is dat niet leuk, maar het ook geen ramp. Het werd pas erg met zijn moord.
Bij gasten zoals Erdogan kun je prima wraak nemen. Dat kun je doen door voor zo’n genocide-wet te stemmen zoals de Duitsers hebben gedaan.
Die Erdogan is overigens wel totaal lijp: http://www.hln.be/hln/nl/960/Buitenland/article/detail/2725703/2016/06/06/Erdogan-wil-bloedtesten-bij-Duitse-parlementsleden-van-Turkse-afkomst.dhtml
En dan te bedenken dat een groot deel van de Turken in Nederland Erdogan stemt.
@3
Ik neem aan dat dat slaat op zijn voorwaardelijke straf van het noemen van racist van Hilbrand Nawijn? Als je zoiets wilt vergelijken met wat er gebeurd in het land van Poetin en Erdogan, dan ben je niet goed bij je hoofd.
Mijn mening is dat Nawijn een (bewuste) racist is. Maar de beste man uitschelden voor racist is voorbij de grenzen van fatsoen. Dat heeft niks te maken met censuur. Ergo: Lennart Feijen is een loser dat hij in hoger beroep gaat tegen deze milde straf. Ik hoop dat het voorwaardelijk omgezet wordt in onvoorwaardelijk.
Bij de SP zitten wel meer mensen die graag over de grens van het fatsoenlijke heen gaan. (v Bommel)
@5 en @4: Kijk en dat maakt het zo lastig met jullie. #0:
en inderdaad wat met Feijnen gebeurde is perfide en subtieler dan iemand vermoorden.
@6
In sommige kringen is schelden de gewoonste zaak van de wereld.
Wees dan een vent en accepteer een voorwaardelijke straf.
Een vergelijking met Rusland is ronduit ridicuul
@7: Zucht. Sommige mensen willen het niet begrijpen. Nee, de vergelijking is niet dezelfde. Maar dat er censuur plaats vind in Nederland op een perfide manier en in Rusland op een brutale manier zorgt voor hetzelfde resultaat: Censuur. De vergelijking is dus juist niet ridicuul.
@8
Ik begrijp dat idd niet. Er wordt een scheldpartij vergeleken met landen waar kritiek je op de dood komt te staan. Ronduit lachwekkend. Censuur is nergens aan de orde in Nederland. Alleen wat dreinende figuren zien dat anders.
@9: Censuur is zeker aan de orde. Er is nu weer een bericht opgedoken over de NFI: http://www.telegraaf.nl/binnenland/25974822/___Doofpot_bij_justitie___.html Of is een van de vele doofpotaffaires voor jou geen censuur?
@3: Of Joke Kaviaar bijvoorbeeld.
@JANC: Er gaat best wel vaak wat mis in Nederland, maar toch scoort Nederland goed op de lijstjes van Persvrijheid. We lopen mijlen voor op een land als Rusland.
https://rsf.org/en/ranking
Dat vonnis tegen Fijen vind ik wel een raar vonnis. Ik vermoed een gerechtelijk dwalinkje. Ik denk ook dat de advocaat van Feijen heeft zitten slapen, anders kan ik het niet verklaren.
http://nos.nl/artikel/2102685-sp-raadslid-gestraft-voor-belediging-nawijn.html
Deze Joke Kaviaar?
http://13-september.nl/opruiende-teksten-old/opruien/
Soms kan een beetje (zelf)censuur idd geen kwaad;-)
Je vraagt je af wie deze persoon tegen zichzelf in bescherming neemt.
“In Westerse landen is de censuur subtieler (…): De fatwa die over Salmon Rusdie werd uitgesproken, zette deze trend in het Westen in”.
Dat ligt een beetje anders. Die fatwa werd uitgesproken door een vooraanstaande moslim in Iran die meende ook in het verre buitenland de vrijheid van meningsuiting te kunnen beperken. Niet “subtiel” maar met doodsbedreigingen. En hij kreeg zijn zin.
Dit is de trend die in het Westen ontstond: we censureren onszelf om gedoe met moslims te voorkomen. We maken ons daarbij wijs dat we dat doen om hen niet te “kwetsen” of te “beledigen”. Perfide daaraan is dat wie aan deze rationalisering niet meedoet wordt versleten voor islamofoob, ultrarechts of racist, alsof het benoemen van de problemen met de islam hetzelfde is als het opstoken van de nazi-crematoria.