Links-Populisme in Latijns Amerika

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Als heuse Zuid Amerika kenner zal ik even mijn mening geven over het postje van Carlos. Eigenlijk wilde ik alleen maar een antwoord geven maar gezien de lengte van dit stuk (en de schrijffouten, excuses daarvoor, ben mijn taalchecker kwijt) post ik het maar. Ik kan misschien wat licht in de duisternis brengen voor jullie onwetende daar. Want ik weet nog goed dat info over Zuid Amerika (en Afrika en Azië, behalve Indonesië dan, Suriname tel ik even niet mee want die tellen niet mee in Zuid Amerika, niemand weet dat het bestaat) spaarzaam is in de Nederlandse pers.

Haïti
Over Haïti kan ik kort wezen. Dat land is een waanzinnige puinhoop en zover ik me kan herinneren hebben de VS daar alleen wat crisis management gedaan in een geslaagde poging om massaal bloedvergieten te verkomen. Je zou haast denken dat daar een langdurige VN macht gelegerd moet worden om rust en stabiliteit te kweken en van daaruit proberen een functionerende staat op te bouwen. Haiti heeft bewezen dat niet zelf te kunnen. Vraag is natuurlijk of daar behoefte aan is vanuit Haïti zelf. Zoniet, dan niet, anders is het toch maar tot mislukken gedoemd. En aangezien Haïti over weinig natuurlijke rijkdommen beschikt is het ook nog eens de vraag of de VN (lees de VS, Frankrijk, Rusland) daar veel brood in ziet. Waarschijnlijk zal het weer pappen en nat houden worden met een volgende coup over een paar jaar.
Ik ben er nooit geweest maar ik stel me een Afrika in de Cariben voor. Ergens waar de macht onaantastbaar en oncontroleerbaar is en over de ruggen van velen mensen geregeerd (of beter bestuurd) wordt zonder enige interesse het land vooruit te helpen maar slechts met aandacht voor eigen portemonnee.

Venezuela
Die Chavez is een lastig verhaal. Hij is een ex-coup leider die een socialistische-populistische toon heeft aangeslagen en flink anti Yanki is. Hij zou de armoede en corruptie bestrijden en de heersende rijke families eens flink aanpakken. Mooie beloften voor de armen die hem dan ook massaal gesteund hebben tijdens de verkiezing (nu alweer 5 jaar? geleden). Eenmaal aan de macht begon hij echter dictatoriale neigingen te krijgen en heeft hij de kieswet veranderd en het justitiële apparaat aangepakt. Hij heeft al deze veranderingen via referenda laten bekrachtigen maar al deze veranderingen waren allen in zijn eigen (presidentiele) voordeel. Dus hij heeft via democratische wegen de democratie ingeperkt.

In de rest van zijn ambtsperiode heeft hij voornamelijk verdeeldheid gezaaid in Venezuela en het land naar de rand van de afgrond gebracht. Hij heeft alle investeerders weggejaagd, de pers en de kritische middenklasse zijn van hem afgekeerd, hij heeft de financiële wereld het werken onmogelijk gemaakt (dollars zijn bijna verboden in Venezuela), hij heeft het land volledig geïsoleerd van de rest van de wereld. Alleen met Cuba en Bolivia heeft hij goede banden omdat hij beide landen steunt in hun strijd tegen respectievelijk de VS en Chili. Het enige wat hij bereikt heeft is een gloednieuwe grondwet die zo ongeveer de liberaalste ter wereld is. Maar je moet je afvragen wat voor nut dat heeft om corruptie en armoede te bestrijden. Tijdens anti-Chavez protesten worden er altijd makkelijk een paar betogers neergeknald en de uitkomst van het referendum van de anti-Chavisten (betreffende nieuwe verkiezingen uitroepen) laat wel heel erg lang op zich wachten. En dat er brand uitgebroken was in het gebouw waar de referendum papiertjes lagen is natuurlijk ook zeer twijfelachtig.

Het grote voordeel voor Chavez is, is dat de armen hem nog altijd steunen en dat de oppositie nog altijd geen grote vuist kan maken wegens verdeeldheid. Ze doen hun best en hebben zelfs al een ad-hoc leider aangewezen maar iedereen verwacht dat de coalitie uit elkaar zal vallen zodra er nieuwe verkiezingen komen. Met als gevolg dat Chavez opnieuw zal winnen. Of dit gunstig voor Venezuela is, ik weet het niet. De oude macht (oppositie) heeft decennia lang bewezen een rijk olie land als Venezuela niet naar behoren te kunnen regeren. De corruptie en armoede zijn daar het overduidelijke bewijs van. Chavez heeft weinig klaar gespeelt de afgelopen 5? jaar en hij heeft zich meer bemoeid met politieke spelletjes dan daadwerkelijke armoede en corruptie bestrijding. Zijn argument is dat hij meer tijd nodig heeft en hij vanaf nul moest beginnen. Toch denk ik niet dat Venezuela gebaat is bij nog meer Chavez want af en toe lijkt het erop dat ze op het puntje staan van een burgeroorlog.

Argentinië
Kirchner van Argentinië is een heel ander verhaal. Die is na een periode van grote onzekerheid en economische crisis verkozen tot president. Voor hem zijn 3 of 4 presidenten in een tijdsbestek van een aantal maanden de laan uit gestuurd. Kirchner geniet momenteel het vertrouwen van de bevolking en doet zijn stinkende best om Argentinië weer op de rails te krijgen hetgeen hem aardig lukt. Zijn methodes zijn onorthodox omdat hij simpelweg niet meer alle financiële afspraken met de wereldbank nakomt. Hij is bezig om te onderhandelen over de aflossing van de schuld met als doel die te verzachten zodat zijn land wat meer ademruimte krijgt om er boven op te komen. Dit is een doorn in het oog van de VS gezien hun grote financiële belangen in Argentinië maar Kirchner heeft al duidelijk laten weten hier geen boodschap aan te hebben.
Wat dat betreft een typische Argentijn, koppig, trots en arrogant.

0

Reacties (22)

#1 Carlos

hey geweldig, ga je nog alinea’s aanbrengen?
of zijn je ecuadoriaanse belminuten op?
dan doe ik het wel even.

  • Volgende discussie
#2 boludo

Hey Carlos, sneller dan speedy Gonzales. Por favor, fix dit even netjes. Alvast bedankt.
Zie dit als een discussiestuk. Commentaar graag van de lezers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Carlos

geef me even 15 minuten, eerst even wat anders regelen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 boludo

’ta bien, tranquilo.
Luier verschonen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 caprio

Ha precies wat ik nodig had. Denk je dat een en ander onder het bezielende ‘succes’ van Lula Da Silva tot stand is gekomen?? Brazil is een supermacht in de America’s en heeft in het afgelopen jaar met succes een enti-westerse coalitie gesmeed, mag het ineenstorten van menig vrijhandelsakkoord. Dit onder de schaduw van de afgelopen ‘corruptie’ schandalen. Ik zet ‘corruptie’ tussen ” omdat ik er niet zeker van ben of ze een alternatief hadden. Je moet in een democratie campagne gelden hebben, en met een monopolie op de financieen van oude elites is het moeilijk campagne voeren. Dezelfde ‘corrupte’ alternatieve financieringsbronnen zie je nog in Bergie en Italie, allemaal semi-illegaal uiteraard, maar politiek-historisch noodzakelijk misschien. Hoe zie je Brazil, companero??

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Carlos

@boludo: ja een poepluier, hoe raad je het!?
(ik heb het gefixt, ga nu nadenken over een antwoord)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Grobbo

Ik heb de vrijheid genomen om iig een paar witregels toe te voegen, dat is een stuk rustiger voor het oog.

Laat ik het hak en chop werk over aan Carlos, die is daar trouwens toch veel beter in ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 boludo

aardig punt compadre maar niet helemaal relevant. Chavez leeft al langer dan Lula dus het is omgekeerd. Verder is Brazilie een daadwerkelijke economische supermacht in Zuid Amerika aan wie alleen Argentinie kon (en misschien snel weer kan) tippen. De vergelijking gaat dus stuk. Brazilie met Belgie en Italie vergelijken is zo wie zo niet mogelijk omdat de eerste de facto een derde wereld land is en de laatste twee tot de rijke westerse wereld behoren met een behoorlijk lange democratische geschiedenis die vanuit zichzelf onstaan is. Niemand heeft ooit Europa bevolen om democratie als staatsvorm aan te nemen. Dat hebben de afzonderlijke landen zelf gedaan, met vallen en opstaan. Als daar corruptie in sluipt, dan kan dat via de pers en justitie en andere organisaties geverifieerd en gecontroleerd worden en kunnen er maatregelen genomen worden. Niet dat dat altijd gebeurt maar de macht en mogelijkheid bestaan wel. In Zuid Amerika bestaat die onafhankelijkheid nog niet. En gezien de gigantische rijkdom die er heerst in Zuid Amerika geloof in niet dat er snel een oplossing gevonden zal worden om corruptie in te dammen. Er zijn teveel machtige mensen bij betrokken die nooit zullen toestaan dat hun inkomstenbron zal opdrogen.
Het hele politieke apparaat in Zuid Amerika (en voor de tropen in het algemeen) heeft een veel grotere macht dan in Europa vanwege de overal aanwezigheid van Corruptie. Ja Corruptie met hoofdletters want zij is bijna net zo heilig als de maagd Maria. Iedereen profiteert ervan. Mijzelf incluis.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 caprio

van de maagden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 boludo

Ja, heiligheid verering is een groot goed.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 caprio

Bestaat er in Zuid-Amerika iets van een links-populistisch momentum, of keert het tij? Is misschien alles hopeloos verdeelt in 50% fanatieke fascisten en 50% fanatieke socialisten?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 boludo

Nee tuurlijk niet. Zuid Amerika bestaat net zo min als Europa of de VS. Zover ik weet heb je alleen in Chili een duideljk scheiding tussen extreem rechts/neo-fascisten (Pinochet aanhangers) en socialisten (Allende aanhangers).
Brazilie, Ecuador, Venezuela, Argentinie, Chile hebben op dit moment links (populistische) regeringen. Bolivia is onzeker, ik heb niets nieuws gelezen over de nieuwe tijdelijke president. Uruguay weet ik helemaal niets van, Paraguay gaat verder in de Stroessner shit (de Colorado partij) en is net zo labiel als Bolivia en Ecuador.
Dus er is geen Zuid Amerikaanse revelatie. Ieder land heeft zijn eigen meug en historie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 caprio

Lijkt je che-guevara baardje al een beetje, voor zover ik weet ben je daar de afgelopen 13 jaar al je baard voor aan het laten staan, toch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 MMaas

Hee leuk, weer eens een diepgaande discussie op Sargasso. Ik ben zo vrij een epistel toe te voegen. Leest u even mee?

Het grote probleem van Latijns-Amerika is de betrekkelijkheid van “waarheid”. Twintig jaar geleden werden de meeste landen in de regio nog bestuurd door legerofficieren met exotische militaire hoofddeksels (voor een goede persiflage leest men “Kuifje en de Picaro’s”).
Inmiddels worden de meeste van deze republieken door min of meer democratisch gekozen presidenten geleid.

Een ding hebben bijna alle landen in Latijns-amerika gemeen: een overmatige bemoeienis door de Verenigde Staten. Leest u voor de grap eens
A hemisphere to itself
. Toegegeven, een wat “linkse” interpretatie van de geschiedenis, maar de feiten kloppen. Daaruit blijkt dat de VS al sinds de Spaans-Amerikaanse oorlog (eind 19e eeuw) zich actief bemoeit met de politiek in alle landen, uitgezonderd de verschillende Antillen en Gyana’s (inclusief Suriname). De VS hebben vuile handen gemaakt in hun “achtertuin”, zoals Groot-Brittanië, Frankrijk, Duitsland, Portugal, Italië, België en natuurlijk Nederland dat deden in Afrika en Azië.

Sommige van de ingrepen van de VS in Lat-am landen zijn positief geweest, maar minstens evenzovele absoluut negatief. Bovendien waren de meeste bemoeienissen niet bepaald humanitair gemotiveerd, maar soms eenvoudige handelsbelangen. In sommige landen richtten Amerikaanse bananengiganten eigen legertjes op om de boeren eronder te houden. Gemiddeld genomen is de vrijheid van de Latijns-amerikaan groter geworden, maar waarschijnlijk is dat ondanks dan dankzij de Verenigde Staten.

Anti-amerikanisme, hoe onterecht het soms ook is, vind nog steeds een goede voedingsbodem. Immers, voorbeelden van Amerikaanse wanbeleid is er genoeg, en de CIA staat altijd te popelen om weer een nieuw land aan het palmares toe te voegen.

De documentaire die Carlos noemde heb ik ook gezien. Een iewat ééndimensionaal verslag van de mislukte staatsgreep op Chavez als je het mij vraagt, maar veel ervan is waar. Chavez is een gevaarlijke man, maar de rijke elite die hem graag ziet vertrekken (of erger), is veel gevaarlijker. Het zijn dezelfde soort mensen die verantwoordelijk waren voor de terreur in Argentinië of Chili. Onder die laatsten weten de armen in ieder geval dat ze altijd arm zullen blijven. Onder Chavez weten ze het niet.

De VS zijn natuurlijk tegen een figuur als Chavez. Hij lijkt teveel op Castro, waar hij ook nog dikke maatjes mee is. Dat kan dus nooit wat worden. Maar het steunen van de oppositie kan gevaarlijker blijken.
Een redelijke vergelijking is misschien Libië. Een land met oliereserves, een groot potentieel, en een megalomane leider. De Amerikaanse aanpak van Libië (bombarderen van Tripoli, etc)heeft geresulteerd in een grote toename van het terrorisme in de jaren 80 en 90, en Europa, het Midden-Oosten en de VS zelf een stuk onveiliger gemaakt.
Ook Venezuela heeft de potentie van een tijdbom.

Haïti tenslotte. Een land dat in de jaren twintig en dertig door de VS werd gebruikt als testplaats voor het dollar-imperialisme. De arme bevolking werd nog armer door de zware afdracht aan goederen aan de VS. Nadat de VS zich in de jaren dertig pardoes terugtrok, onstond er een machtsvacuum waar de meest gruwelijk soort dictators (de gezellige Duvalier-kliek) gebruik van maakten.
Met het terugbrengen van Aristide leek de VS eindelijk een positieve rol te kunnen spelen in Haiti, maar Aristide is door de huidige Amerikaanse regering hoogstwaarschijnlijk bewust ondermijnt. Ik geloof niet dat welk alternatief ook het voor de Haitianen beter gaat maken. Dictators zijn niet meer zo in tegenwoordig, dus een uit Afrika geimporteerd alternatief lijkt me voor de hand liggen: Een land verscheurd door warlords, iedereen schietend vanuit zijn eigen versterkte gepanserde trucks op een totaal berooide bevolking. Zoals in Somalië, Ivoorkust of Liberia.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Carlos

Ha! Leuk!
Dank voor de boekentip MMaas, maar ik heb al Open Veins of Latin America: Five Centuries of the Pillage of a Continent
gelezen en ik vermoed dat deze boeken redelijk overeenkomen. Zeer beschuldigend richting de VS, maar ook weer niet geheel ongegrond.

Chavez is mijns inziens ook wel een domme lul. Maar de vraag is ook of: politieke experimenten in Zuid Amerika wel kans van slagen hebben als de VS het er niet mee eens zijn? En het is niet om het een of ander (of om Balkenende-Bush-Seedorf) maar het socialistische experiment op Cuba is mede mislukt door de VS afgedwongen politieke isolatie van Cuba. Zo werd het eiland veels te afhankelijk van de Sovjet-Unie en ging het mis. Deze procedure van subversion and destruction wordt mijn inziens wel vaker onzichtbaar door de VS ingezet om onwillige regimes in Zuid-Amerika te tackelen.

Links-populisme, ik begon er zelf over, maar zijn eigenlijk alle Zuid-Amerikaanse politici niet populistisch? Ik begrijp boludo’s nuance dat ieder land zijn eigen geschiedenis heeft. Maar wil je het in Zuid-Amerika tot president schoppen moet toch ook echt wel een hele stoere macho-pik zijn, in ieder geval de suggestie wekken dat je veel verschillende wijven neukt en niet te beroerd zijn om als verkiezingsstunt uit een helicopter te bungy-jumpen.

Ik schaar me achter MMaas wat betreft Chavez en zijn ideeen over de oppositie. Chavez lukt het niet de middenstand en andere klein-burgelijke kapitalisten voor zich te winnen. Zij zijn de groep die dan ook aanzienlijke protesten organiseren. Maar deze groep streeft ook herstel van de oude maatschappelijke orde na: autoritair gezag, een kleine (op de VS georienteerde) happy few en een grote kansloze onderlaag. Die kansloze armen hebben inderdaad nu nog de hoop dat Chavez ooit nog iets aan hun lot zal doen. Maar wellicht zal hij daar nooit aan toekomen zolang de poten onder zijn stoel worden weggezaagd…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 boludo

Prima commentaar MMaas. Dank daarvoor, precies wat ik wilde genereren. Enige opmerkingen. Zoals ik al zei, Zuid Amerika an sich bestaat niet. Ecuador bijvoorbeeld heeft alleen maar linkse coupplegers gekent. Colombia is zo gecompliceerd dat zelfs Einstein er nog een extra paar hersens voor nodig had gehad om het kunnen te bevatten.
Anti Amerikanisme is geen goede voedingsbodem, het neigt ernaar de eigen problemen te vergeten en makkelijk alles op het westen te schuiven. Het beperkt eigen kritisch nadenken. Ik ga de VS en EU niet vrijpleiten maar weiger de schuld van alle ellende aan hun te geven. Castro gebruikt al jaren het excuus van de blokkade om de langzame ontwikkeling van Cuba goed te praten.
Zuid Amerika met Noord Afrika vergelijken is absurd. Ook al heeft zowel Venezuela als Libie olie. De cultuur en historie is zo compleet anders dat elke vergelijking de plank mis slaat.
Gadafi is een dictator die actief terrorisme gesteunt heeft, en ook al kwam Carlos uit Venezuela, gelukkig heeft hij nu een blogje gevonden waar hij zijn ergenissen en ontevredenheid over de wereld op een pacifistische manier kan uiten.
Venezuela is een potentiele tijdbom vanwege het gevaar van een burgeroorlog, niet vanwege terrorisme. Daar zijn ze simpelweg niet fanatiek genoeg voor. Binnenkort staan de miss universe of miss world verkiezingen op stapel (die in Ecuador gehouden worden) en dat is tien maal belangrijker dan wat dan ook. Elk jaar zonder miss verkozen is een verloren jaar voor Venezuela. Er heersen daar andere prioriteiten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Carlos

“..en ook al kwam Carlos uit Venezuela, gelukkig heeft hij nu een blogje gevonden…”
Puta! ik ben ontmaskerd!

Miss verkiezingen?! Herinnerd mij opeens aan de prangende vraag: zijn de Vendimia Missen van Mendoza al gekozen?!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 boludo

Ay, heeft net die boludo van een terrorist mijn antwoord gekruist.
Nee, Chavez zaait verdeeldheid, hij helpt het land niet vooruit. Ik werk samen met mensen uit Venezuela en zelfs in de academische kringen zijn er mensen voor en tegen. Maar niet zoals in Nederland: Iedereen zijn eigen mening en vrij erover praten. Nee, hard tegen hard, knallen indien mogelijk.
Chavez begon zeer hoopvol om de ongelijkheid eens recht te zetten maar heeft zich verloren in radicalisme (om tenminste nog de armen aan zich te binden). En dat is doodzonde.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 MMaas

Maar niet zoals in Nederland: Iedereen zijn eigen mening en vrij erover praten. Nee, hard tegen hard, knallen indien mogelijk.

Hoe lang bent u niet in Nederland geweest boludo? ;-)

Over dat anti-Amerikanisme: ik ben het helemaal met u eens. Het VS-bashing in veel Lat-am landen zorgt juist voor dat afschuiven van eigen verantwoordelijkheid. Maar wat ik bedoel is dat Amerika de problemen vaak doelbewust verergert heeft, door in te grijpen waar dat niet moest, en aan de zijlijn te staan waar een actieve politiek nodig was.

In die geest bedoel ik ook die vergelijking met Libië. Amerika bemoeit zich op de verkeerde manier met Venezuela, en vergroot de kans op escalatie. Op lange termijn is een werkbare relatie met Chavez, of een opvolger veel vruchtbaarder. Een minder dogmatischer opstelling had het Libië-probleem, en -zoals Carlos terecht opmerkte- zelfs het Cuba-probleem kunnen voorkomen. Het gaat er niet om of die landen te vergelijken zijn, maar de politiek die de VS voert.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 boludo

Fuck it, vanwege een internetstoring mijn hele antwoord naar de klote.
Dus nogmaals maar dan korter. VS politiek gaat heel ver en zit volgens mij super ingewikkeld in elkaar en is zeer afhankelijk van de president (belangen e.d.). Elke president heeft zijn eigen ideologie (ooit ergens gelezen dat ze in 5 categorieen vallen) en dat bepaalt zijn handelen, ook op internationaal niveau. Dat is de macht van de president van de VS en dat verandert dus makkelijk elke 4 jaar. De ene doet domme dingen, de andere doet wat slimmere dingen. De EU daarentegen is iets lijnvaster vanwege de consensus die ze moeten bereiken. Ook zij zwalken af en toe (zie Yoegoslavie, Irak) maar hebben toch een duidelijkere lijn (zij het goed of kwaad, ik refereer uiteraard naar het oportunisme).
Wat Venezuela betreft, Chavez wil geen ene reet met de VS te maken hebben. Hij heeft laatst zelfs gedreigd de olie toevoer te staken. Dat zou betekenen dat het land de helft van zijn inkomsten verliest. Daar help je volgens mij niet de lokale bevolking mee.
De VS heeft zijn achtertuin in Latijns Amerika maar misbruikt voornamelijk de arme landen (Ecuador, Peru, Bolivia en in mindere mate Colombia (maar dat is weer een heel ander verhaal)). De EU heeft zijn achtertuin over de hele wereld en maakt daar schandalig misbruik van.
Ik zit pas 9 maanden buiten NL en op die ene veganist na zijn Nederlanders normaal gesproken geen hakkers. Als antwoord op u vraag.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Carlos

Wow, 09.25 in Amsterdam is toch 03.35 in Quito? Overwerken wederom?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 margarita

Ik heb vorig week vernomen hoe het in chile op dit moment aan toe is. Ik bedoel hiermee hoe ze met mensen omgaan in chile. Ik schrok ontzettend. Ik dacht na de staatsgreep was alles toch wat beter geworden. Maar ik heb mij hierin erg vergist. Mensen worden in ziekenhuizen mishandeld en in verzorgings tehuizen ook. Wat ik niet begrijp is dat niemand hier iets aan doet. Is er ergens waar je geholpen wordt als je vanwege de politiek bent gevlucht en nu terug bent gegaan en ernstig ziek bent geworden in chile. Er moet toch iets voor deze mensen zijn die eigenlijk zoveel voor het land betekend hebben?

  • Vorige discussie