Politiek leiders kiezen elk een andere vorm voor het verhaal van hun partij. Door er een persoonlijke toon aan te geven, kunnen ze het wel en wee van hun partij beïnvloeden. Diederik Samsom laat zien hoe het moet.
Toen Job Cohen vertrok als leider van de PvdA, zwaaide iedereen hem uit met de troost dat het niet lag aan zijn ‘verhaal’. Maar volgens mij lag het daar juist wel aan. Zijn opvolger Diederik Samsom lijkt het verrassend goed te doen. Dat heeft te maken met de vorm en inhoud van het verhaal.
De vorm van het PvdA-verhaal is veranderd: Cohen was de bestuurder, de leider met de beperkte kennis van de details, maar wel met de verbindende kracht. Samsom is de jonge slimmerik, de activist met een beetje ADHD, die hij met moeite bedwingt. Je ziet hoe hij zich concentreert op traag spreken, simpele zinsconstructies, het overbrengen en suggereren van comfort. Als hem dat lukt komt hij prima over: alleen de stijve boord boven het nieuwe pak oogt nog een tikje ongemakkelijk.
De oude mannen van de Muppets (Wiegel en Marijnissen) vinden die verandering maar niks: je moet je karakter niet willen veranderen. Het legt de PvdA geen windeieren, dus afgunst lijkt de bron van dit oordeel.
Maar ook de inhoud van het PvdA-verhaal lijkt beter over te komen. “Over my dead body”, zei Roemer, toen hij werd bevraagd over de boete, die de EU Nederland zou opleggen als de 3% norm van het verdrag van Maastricht zou worden overschreden. Dat was minder handig. Maar zegt Samsom niet ongeveer hetzelfde? SP en PvdA geloven in Keynes’ recept: zorg bij recessie dat de vraag op peil blijft, zodat de economie zich kan herstellen en zorg daarna voor orde in de begroting.
Maar Samsom voegt er iets wezenlijks aan toe: de rekening voor de recessie komt nogal hard aan in de zuidelijke lidstaten, dus een aanpak van de crisis en het vermijden van een recessie kan alleen als we onze strategie afstemmen met andere lidstaten, die er ongeveer zo over denken als wij.
Dat is een nuancering van belang. Het CPB heeft al een prognose voor het tekort afgegeven van minder dan 3%, dus waarom voeren we die discussie nog? Ik ben bang dat het gaat om het echte benul. Rutte is geenszins achterlijk, maar historicus. Zijn versjes over ‘ons land uit de crisis halen’ en ‘het huishoudboekje op orde krijgen’ zitten stevig in zijn hoofd, maar hij geeft toch niet de indruk echt te begrijpen wat er de komende jaren moet gebeuren. Behalve dat hij achter Merkel wil blijven staan.
Samsom lijkt beter te weten wat er moet gebeuren. Zijn verhaal staat niet stil: hij debiteert niet de slogans van zijn campagneteam, maar heeft daarop subtiele toevoegingen. Dat werkt: hij is kernfysicus en dus evenmin econoom, maar de boodschap die de kiezer opvangt is: “Ik ken het probleem en ik zie de route naar een oplossing ervan.”
Hij brengt tussen neus en lippen door ook het besef dat het Duitse beleid gemaakt wordt in een coalitie van politieke toppen en specialisten. Rutte vindt het volgen van die Duitse lijn onontkoombaar, en onze economische souvereiniteit is inderdaad beperkt, maar Samsom neemt daar toch een beetje ruimte. Dat is wat een staatsman past.
Het krachtenveld rond Merkel is niet stabiel en ook gevoelig voor politieke verschuivingen. Wolfgang Schäuble is Merkel nog trouw, wil ook geen nieuwe steun aan de Grieken. Maar de president van de Duitse Bank, Jens Weidmann brengt storende boodschappen. Onlangs heeft Mario Draghi, de president van de ECB, verklaard dat hij alles zal doen om de euro te redden: een weinig rustgevend dreigement met de ‘big bazooka’. In Der Spiegel van 27 augustus kiest Weidmann voor een openlijke kritiek en spreekt van “het verlies aan vertrouwen in de architectuur van de munt-unie”. Hij vindt dat geldpolitiek en fiscaal beleid niet verknoopt mogen worden. Als Der Spiegel vraagt of hij de weg van Axel Weber en Jurgen Starck zal volgen (collega’s van de DBD, die ontslag namen) zegt hij dat hij zijn taak het beste kan vervullen door te blijven. “Ich will dafur arbeiten, dass der Euro genauso hart bleibt, wie die Mark es war.”
Dat is de Duitse Angst. De inflatie in de Weimar Republik leidde tot de komst van Hitler. Dat is geen economisch inzicht, maar een politieke psychose, waar de Duitsers aan lijden. Daar worden ze wel sympathiek van. Maar het is een krampachtigheid, waar in de euro-discussie heel voorzichtig aan wordt gemorreld. Dat lijkt mij, gezien de problemen, wel noodzakelijk.
Samsom schilderde in Buitenhof een perspectief waarin Nederland in de EU een coalitie zou bouwen, om uit die krampachtigheid te geraken. Moeten we schulden gemeenschappelijk maken? Moeten we eurobonds hebben? Moet de ECB schatkistpapier dat waardeloos is opkopen? Moet de euro-pers worden aangezet, waardoor inflatie ontstaat? Het zijn voor lieden als Weidmann ketterse vragen. Maar heel geleidelijk ontstaan er barsten in de coalitie rond Merkel, die de euro vooral waardevast wil houden. Als er gekozen moet worden voor een beetje inflatie en behoud van de euro, is het wel aannemelijk dat Merkel daarvoor kiest en de orthodoxe lijn van Weidmann verliest. Paul Krugman heeft al voor een gecontroleerde inflatie als uitweg uit de eurocrisis gepleit.
De eerste politieke leider die bij ons zinspeelt op dit debat is Samsom. Het valt hem te prijzen. Vooral Europa heeft leiders en verhalen nodig. In de hijgerigheid van de verkiezingsdebatten is daarvoor veel te weinig ruimte. Daartoe uitgedaagd ging Rutte in Carré er toe over Griekenland voor het laatst te waarschuwen: geen geld meer, geen ruimte in tijd. Schäuble deed dat vandaag: toevallig? Bolkestein vond het niet erg, want Griekenland is een zwakke staat en de euro hangt niet van de Grieken af. Maar hoe zijn we dan aan die Grieken gekomen?
Een helder verhaal van de PvdA over crisis en recessie ken ik ook nog niet. Maar de PvdA zit er gemakkelijker en beweeglijker in dan de VVD, de SP en de meeste andere partijen. Het lijkt er op dat de kiezer die lijn opvangt en daar vertrouwen in begint te krijgen; dat vertaalt zich in winst voor de PvdA in de peilingen. Ik bedoel maar: de leider geeft vorm, maar de inhoud is belangrijk.
Foto: Flickr / Partij van de Arbeid
Reacties (9)
Het is alleen allemaal zo nep, zo geforceerd, zo gespeeld, zo ingestudeerd.
Samsom speelt een rol, en dat is zo overduidelijk, dat het pijn doet.
Zijn lachen is nep, zijn “opwinding” is nep, alles is nep.
Als dit een “premierskandidaat” moet voorstellen, doe mij dan maar Roemer, die is tenminste wel naturel.
Laat Samson maar eens een voorkeur uitspreken (een voorkeur is niet per se een uitsluiting van anderen):
Ligt zijn voorkeur links of rechts? Of maakt het hem niet uit met of bij wie hij zijn gat op het pluche drukt.
Het zou toch wel verrekte zuur voor zijn kiezers zijn, als hij gaat bewijzen dat de laatste druppels sociaal bloed uit de aderen van de top van de PvdA zijn geperst.
@1: smaak verschilt, dat blijkt. Maar ik heb het over zijn inhoud, niet over zijn lach. Die inhoud is op straat ontwikkeld, in een eindeloze campagne, maar ook met slimme mensen in zijn partij. Goed voorbereid, ja, maar ingestudeerd nee.
@2: een slaapverwekkende vraag. Als je niet ziet dat Samsom een oude activist is, die echt iets sociaals wil, dan zal een magische formule voor een coalitie daar ook niets aan veranderen. Maar ik snap het: alle interviewers willen die keuze horen. Ik niet.
“smaak verschilt, dat blijkt. Maar ik heb het over zijn inhoud, niet over zijn lach. Die inhoud is op straat ontwikkeld, in een eindeloze campagne, maar ook met slimme mensen in zijn partij. Goed voorbereid, ja, maar ingestudeerd nee.”
Ach, houd toch op. “Op straat ontwikkeld?”. Denk je nou echt dat Jan Modaal net zoveel waarde hecht aan die straatcoach weken als jij? Denk je nou echt dat hem dat “street-cred” geeft? En als jij niet ziet dat die antwoorden, maniertjes en alles er omheen natuurlijk wel overduidelijk ingestudeerd worden afgeraffeld, dan heb je een roze (rode) bril op.
Het is uitermate verkrampt, en als je dat niet ziet, heb je niet veel mensenkennis.
Wat dat betreft hadden Wiegel en Marijnissen in DWDD heel erg gelijk.
Kok was vroeger ook activist.
Toen die ongeveer aan de macht kwam zijn de laatste socialisten langzamerhand uit de partij weggegaan.
We zullen wel zien wat het wordt.
Vooralsnog…..:
Praatjes vullen geen gaatjes.
De inhoud is niet verandert sinds Job Cohen begon, feitelijk grijpt de inhoud zelfs terug naar de jaren ’70 van de partij. In weze was de inhoud een beetje slappe kopie van het SP programma en de meest kiezers kozen daarom voor het orgineel. De stijging van de PvdA (ook al is dat allen nog maar op papier) komt van de laatste 3 weken, daarvoor deden ze het abominabel, het lijkt me zeer sterk dat de kiezers opeeens bewust worden van een programma wat al 40 jaar rondslingert.
Blijft over de vorm. Samsom is veel agressiever dan Cohen en bovendien een veel betere debater. De arme Roemer is totaal niet tegen het verkiezingsgeweld opgewassen en wordt aan de ene kant gevloerd door Rutte en aan de andere kant door Samsom. Soms met goedkope trucjes soms met inhoudelijke argumenten, maar Roemer straalt niet uit dat hij opgewassen is tegen de Merkels en Hollande’s van deze wereld. De linkse kiezer kiest als een haas eieren voor zijn geld en stemt toch maar weer strategisch PvdA.
Tenzij er iets drastisch gebeurt eindigen PvdA en SP op deze manier ongeveer gelijk, de inhaalslag is te laat begonnen. Rutte wordt hiervan de lachende 3e, Samsom heeft hem gratis Roemer uit het torentje gehouden.
Logisch denken valt me niet erg op. Ik heb het over een verhaal dat op straat is geleerd, in campagnes. Als je dan de waardering voor een paar weken straatcoach er bij haalt, dan snap ik de schakeling niet.
Je kunt verkramptheid zien, maar ik zie ontspanning. Misschien mag dat ook? Tenslotte hebben de oude mopperkonten ook volop de ruimte.
Ik zeg ook niet dat de kiezers zich bewust worden van een programma dat al veertig jaar rondslingert, dat ook nog een slappe kopie is van het SP programma. Ooit een letter gelezen over de geschiedenis van partijen en hun programmatische ontwikkeling? De sociaal-democratie in ons land is decennia ouder dan de SP.
Ik zeg dat de kiezers begrijpen en horen dat er juist geen lesjes worden opgezegd en dat die kwaliteit trekt en overtuigt. Daar is geen kennis voor nodig, maar een “instinctief gehoor”.
Iedereen mag het verloop van de verkiezingen weerzinwekkend vinden, het maakt mij niet uit. Maar ik probeerde antwoord te geven op al diegenen die verbaasd zijn over de groei van de PvdA in populariteit. Als je daar geen oog voor hebt, ben ik door mijn tekst heen.
Diederik een jonge slimmerik.
Ik heb zelden zo’n dom iemand meegemaakt.
Gister lanceerde deze Diederik het idee dat de laatste klanten van een zzp’er bij ziekte van die zzp’er hem of haar zes maanden moeten doorbetalen.
De interviewers konden hun verbijstering over dit soort waanideeën, ook toen ze Diederik probeerden duidelijk te maken dat dan niemand meer een zzp’er zal inhuren, niet onderdrukken.
Gisteravond waren er twee dingen:
– reportage uit Duitsland dat de gewone Duitsers er genoeg van hebben dat de democratische EU meerderheid van schuldenlanden besluiten dat Duitsland hen mag ondersteunen
– en een KRO reportage over wat PVV’ers aan het Brusselse Hof uitvreten
Dat die PVV’ers daar niets doen verbaast mij niet, wat we wel verbijsterde welke aantallen ‘volksvertegenwoordigers’ daar rondhangen, en fantastische bedragen toucheren.
4000 euro per maand voor bureaukosten, wat dat zijn weet ik niet, en als ik goed heb onthouden 1500 per maand voor een hapje en de drankje.
De terrassen tegenover het paleis zijn dan ook druk bezet.
Verder blijkt het mogelijk dat een dronken PVV’er 24.000 euro door de EU laat betalen voor een luxe ontwenningskuur.
Deze hofhouding heft zichzelf natuurlijk nooit op.
Waar het nu naar toegaat weet ik niet.
Ergens op een internationale zender bepleitte iemand dat de euro waarde gelijk moet worden an die van de dollar, dat zou de euro problemen oplossen.
Draghi heeft nu de euro creatie machine aangezet, dus die kantgaan we op.
Dat onze importen dan veel duurden worden, en diesel en benzine onbetaalbaar, het lijkt er niet toe te doen.
De eerste politieke partij in Duitsland die openlijk uitspreekt dat het zo niet verder kan is er al.
Maar de schuldenlanden kunnen niet verder zonder Duits geld.
Het doet denken aan 1918 Versailles, toen werd ook de rekening bij Duitsland neergelegd.
Het resultaat was Hitler, en een wereldoorlog.
Gaat het weer die kant op ?
@8:in Duitsland is dat het sentiment, ja: de Duitsers hebben eerst Europa volledig vernield in een zinloze oorlog, maar nu is er wel genoeg betaald voor de integratie; dat is een sentiment dat wel te begrijpen is.
Dat er een zakkenvullende hofhouding is, die geen waarde toevoegt maar parasiteert, wil ik ook nog wel volgen. Dat slimme mensen soms een minder goed idee debiteren ook.
Het probleem is dat de wereld zo in elkaar steekt. Wat wij doen is er commentaar op geven en zoeken naar verbetering. Ik zoek dus naar verhalen, die van visie getuigen. Wijs me die a.u.b. aan. Dat je last hebt van nachtmerries zal wel, maar daar kan ik niets mee.