MEDEDELING - In het tweede deel van het drieluik Kunst op Zondag tentoonstellingstips vervolgen we onze museale reis door ons eigen land. Van Amsterdam naar het Brabants Deurne en van Leiden naar het Gelderse Veenendaal. Alle steden zijn met de trein bereikbaar, de geselecteerde musea zijn gratis te bezoeken met de Museumkaart. De tuinen van het Rijkmuseum zijn gratis voor iedereen.
Richard Long Grassculpturen in de tuinen van het Rijks © foto Wilma Lankhorst.
Richard Long in tuinen van het Rijks
De Britse kunstenaar Richard Long (Bristol, 1945) is de zomergast in de tuinen van het Rijksmuseum in Amsterdam. Dit is de tiende editie van het gratis beeldenfestival in de tuinen rondom het Rijkmuseum. Long is een beeldend kunstenaar. Hij werkt met verschillende materialen en dan het liefst met natuurlijke materialen als stenen, gras en hout. Long wordt vaak ingedeeld bij de land-art kunstenaars, maar daar wil hij beslist niet bij horen. “Dat zijn mensen die met grote machines door het landschap razen”, aldus Long. Long werkt subtieler en gebruikt bij voorkeur zijn handen. Ik noem hem daarom liever een natuurkunstenaar. In de tuinen van het museum liggen zes werken van hem en binnen nog een twee. Van deze acht zijn er zes nieuw en twee opnieuw opgebouwd. Long maakt sculpturen die vergankelijk zijn: voetsporen, cirkels en lijnen van verzamelde stenen. Voor het Rijks maakte hij steen- en grassculpturen.
Richard Long in de tuinen van het Rijks © foto Wilma Lankhorst.
Gras en keien
Ik begin de wandeling in de tuin die grenst aan het Museumplein. Voor het waterpaviljoen (Hide & Seek 2013) van Jeppe Hein ligt in het gras de Life Line van Long. In de vijver, iets verderop in de tuin ontdek ik Long’s Snake in the water (2023). Door het lichtspel tussen het water en de zon lijkt de slang langzaam over de bodem te sluipen. Aan de voorzijde ontdek ik in het gras From space to earth (2023). Ik maak er een foto van die ik naar huis app om manlief inspiratie te geven voor de maaibeurt van ons gazon. Doorlopend kom ik bij de cirkel met Maas rivierstenen (2023). Als deze stenen konden praten, zouden ze ons vertellen over hun reis van Noord-Frankrijk, door België en ons land naar de monding van de rivier in de Noordzee.
Rivier van stenen
Binnen ontdek ik nog twee werken van Long. In de hal voor de Eregalerij ligt een rivier van rode stenen uit India. Deze rivier is een variatie op Long’s eerste versie in 2021 in Jaipur. Kijk eens hoe mooi de rivier meandert over het vloermozaïek van Cuypers. In de centrale entreehal (het atrium) van het museum ligt een cirkel van stenen, black white blue purple circle (2023). Als je de trap op loopt, krijg je een beter zicht op deze cirkel en dat geldt voor meer werken van Long. Als je even afstand neemt zie je meer.
Richard Long in de Rijksmuseumtuinen is nog tot en met 29 oktober 2023 te zien.
Bloemkracht! Alida Withoos © collage Wilma Lankhorst.
Genieten van Bloemkracht!
In het Brabantse Deurne kun je in Museum de Wieger deze zomer genieten van bloemkracht. Het is alsof je een weelderige bloementuin betreedt. Soms zijn het weelderige boeketten, dan een vaas met een enkele bloem of gestileerde stukken. Museum De Wieger heeft in haar eigen collectie talrijke schilderijen waarin de boem centraal staat. In Bloemkracht zetten ze deze zomer de bloemetjes voor ons buiten met zestig werken van onder andere Jan Sluijters, Vilmos Huszar, Leo Gestel, Marc Mulders, Jeanne Bieruma-Oosting en Margriet Smulders. Bloemen zijn al sinds de 17e eeuw een geliefd onderwerp voor schilders. Alida Withoos (1661/62-1730) is een voorbeeld van een schilder die bloemen in allerlei soorten en stadia heeft geschilderd.
SummersLease (2013) © Margriet Smulders © foto Margriet Smulders@ Collectie Museum Flehite Amersfoort.
Summer’s Lease
Je ziet hier dat bloemstillevens niet alleen mooi zijn om naar te kijken, maar ook een verhaal vertellen. Ze herinneren ons aan de vergankelijkheid van het leven. Of een bloem uitgebloeid is of juist nog in de knop zit, maakt een verschil voor het verhaal dat de schilder ons wil vertellen. Veel bloemen hebben ook een symbolische betekenis. Wie de taal van de bloemen beheerst kan er boodschappen uithalen over onder meer liefde, rouw, trouw of haat. Naast historisch werk laat het museumteam ons ook kennis maken met moderne bloemcomposities. Mijn favoriete bloemenfotograaf Margriet Smulders deelt hier haar Summer’s Lease (2012). Het is een werk uit de serie Sonnet 18 van Shakespeare. “Dit beroemdste sonnet van Shakespeare kende mijn vader uit zijn hoofd en hij droeg dat voor aan mijn moeder, aldus Smulders. Ze heeft het werk gemaakt nadat haar beide ouders gestorven waren.
Bloemkracht! is tot een met 19 november 2023 te zien In Museum De Wieger in Deurne. Dit museum is gratis toegankelijk met de Museumkaart.
Siebolds Dreams in de Lakenhal © foto Wilma Lankhorst.
Siebold’s Dreams in Leiden
De Duitse arts Philip Franz von Siebold (1797-1866) heeft in dienst van de Nederlandse regering op het Japanse eiland Deshima gewoond en gewerkt. 8 augustus 2023 is het 200 jaar geelden dat Siebold in Japan aankwam. Deshima is een eiland in de baai van Nagasaki. In die dagen was Nagasaki de enige handelspost met de westerse wereld. Al snel ontdekte Siebold dat hij weinig vrijheden had, hij mocht niet van Deshima af om zelfstandig Japan te verkennen. Zijn grote kans kwam tijdens een grote verkenningsreis met Nederlandse gezanten. Siebold trok 5 maanden met het gezelschap door Japan en verzamelende onder andere planten, keramiek, kunst en boeken. Een grote deel van zijn collectie is te zien in het Japanmuseum Siebold Huis in Leiden. Deze zomer is er een extra expositie met als insteek Siebold’s Dreams.
Siebolds Dreams in de Lakenhal © foto Wilma Lankhorst.
Het kunstenaarspaar Marta Volkova en Slava Shevelenko heeft zich verdiept in het leven en de Japan ervaringen van Siebold. Zij hebben hun fascinatie voor Siebolds leven en werk vorm gegeven in een aantal wandtapijten en prints. Ze hebben droombeelden bedacht die aan het brein van deze arts en natuurkundige ontsproten hadden kunnen zijn. De fantasierijke droombeelden worden nog extra onderbouwd met droomduidingen van schrijfster Marente de Moor (Den Haag, 1972).
Wij hebben de droomreis in Museum de Lakenhal gemaakt en in de gang van het Siebold Huis.
De derde locatie in Museum de Schat van Simpelveld (Limburg) hebben we nog tegoed.
Siebolds Dreams kun je tot en met 24 september 2024 ontdekken in Museum de Lakenhal en het Japanmuseum Siebold Huis in Leiden. Beide locaties kun je gratis bezoeken met een Museumkaart. In Simpelveld zijn de dromen nog tot 1 oktober 2023 te ontdekken. Met de Museumkaart krijg je in Simpelveld 50% korting op de normale entreeprijs.
Wekelijks maakt Van Dokkum meerdere portretten © foto Wilma Lankhorst.
Marius van Dokkum in Veenendaal
In het centrum van Veenendaal staat de Cultuurfabriek. Sinds twee jaar heeft het Stadsmuseum daarin naast de bibliotheek en kunstuitleen een vaste plek gevonden. Naast de vaste collectie waarin je van alles leert over de geschiedenis van Veenendaal (Watersnood 1855, de wol- en sigarenindustrie en de Tweede Wereldoorlog) worden er tijdelijke exposities georganiseerd. Deze ruimte is nu ingericht voor schilder, illustrator, tekenaar en boetseerder Marius van Dokkum (1957). Van Dokkum is de enige Nederlands levende kunstenaar met een eigen erkend museum. In Harderwijk is zijn museum sinds 2018 een veel bezochte plek. Nu kun je ook werken van Marius van Dokkum zien in dit Stadsmuseum.
De volgende keer beter © Marius van Dokkum © foto Wilma Lankhorst.
De mens met veel humor
De mens staat centraal in het oeuvre van Van Dokkum. Hij laat ons een ouder echtpaar zien dat probeert zich de computer eigen te maken, Beppe die haar golf swing oefent op niveau en een schilder die met een verfemmer voor het canvas staat. Van Dokkum haalt zijn inspiratie uit het leven van alledag zoals de kerk, de maatschappij, sport en ouderenzorg. Zijn figuren kunnen soms lachwekkend over komen. Bedenk dan dat Marius van Dokkum nooit cynische bedoelingen heeft. Hij probeert met humor in zijn werk iets duidelijk te maken. Nieuw zijn de vier geboetseerde portretten die Van Dokkum tijdens de corona-periode heeft gemaakt. Hij kon toen niet naar het verpleeghuis en de zangrepetities om zijn wekelijkse portrettenserie voort te zetten. Door portretten in klei te maken, hield hij zijn vaardigheid bij.
Marius van Dokkum is tot 27 januari 2024 te zien in Stadsmuseum Veenendaal. Museumkaarthouders betalen in het Stadsmuseum Veenendaal een bijdrage van € 1,50.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van Stadsmuseum Veenendaal, Marius van Dokkum Museum Harderwijk, alle bruikleengevers en de genoemde kunstenaar.