Kunst op Zondag | Noordoost-Groningen

VERSLAG - Sargasso’s kunstgalerie geeft ruimte aan kunstbloggers. Elke vierde zondag van de maand een bijdrage van Wilma takes a break.

Voor Kunst op Zondag ging ik op zoek naar kunst ‘boven Groningen’. De promotiespreuk van de VVV Groningen is ‘er gaat niets boven Groningen’, maar dat trek ik graag in twijfel. Onze tweede corona-vakantie-in-eigenland bracht me naar Noordoost-Groningen. Daar ontdekte ik een aantal mooie kleine musea die ik je graag aan je wil voorstellen. 

Henk Helmantel Thuis 2020 © foto Wilma Lankhorst..

Helmantel Thuis in Westeremden

Ooit van Westeremden gehoord? Ik niet, wel van het buurtdorp Loppersum. Naast de Andreaskerk uit de 13de-eeuw ligt De Weem, de voormalige pastorie, in Westeremden. In het schuurgedeelte van de volledig gerenoveerde pastorie is Museum Helmantel ondergebracht. Dit jaar viert dit museum haar 35ste verjaardag met de tentoonstelling Helmantel Thuis. In dit jubeljaar staat het werk van de meester-schilder des huizes zelf centraal. 

Henk Helmantel in zijn atelier © foto Wilma Lankhorst 2020.

Meester realist

Henk Helmantel is geboren en getogen in Westeremden (22 februari 1945). Hij wordt tot de groep van de Noordelijke Realisten gerekend. Helmantel schildert een ei zo levensecht dat je bang bent dat de schaal breekt als je er lang naar kijkt. Naast dieren, planten en stillevens is Helmantel gefascineerd door de stilte van kleine, oude parochiekerkjes. 

Helmantel Thuis is t/m 31 oktober 2020 te zien in Museum Helmantel. 

Kom met eieren (1999) © Henk Helmantel © foto Wilma Lankhorst

Je ontdekt hier 65 schilderijen van Henk Helmantel vanaf 1985 tot heden.
Museum Helmantel is een particulier museum in Westeremden. De entree is € 5,- en daarbij is een kopje koffie of thee in de museumtuin inbegrepen. Reserveer vooraf online je entreebewijs. Dit kan via de mail ([email protected]) of bel 0596-551415.

Beelden in tuin Museum Møhlmann © foto Wilma Lankhorst

Jan Mankes in Museum Møhlmann 

Vanuit Westeremden rijden we 15 kilometer zuidoostwaarts voor ons tweede bezoek. In Appingedam staat een ander particulier museum: Museum Møhlmann. Eigenaar en kunstschilder Rob Møhlmann (Hillegom, 1956) kocht in 2008 samen met zijn vrouw en muze Laura (1949-2010) een grote herenboerderij. Zij wilden op deze plek een herkenbaar platform creëren voor hedendaagse realistische- en figuratieve kunst. Møhlmann zelf is een groot liefhebber van het werk van de schilder Jan Mankes (1889-1920). Voor het Mankes-herdenkingsjaar blikt het museum met de expositie en het gelijknamige boek ‘In het spoor van Jan Mankes’ terug op het werk en het leven van deze schilder van tederheid. 

Beint Mankes, tekening door vader Jan Mankes.

In het spoor van Jan Mankes

Uniek in deze tentoonstelling zijn vier totaal onbekende werken die voor het eerst worden getoond: het zijn drie kleine aquarellen en (waarschijnlijk) de allerlaatste tekening van Mankes, van zijn zoon Beint. Daarnaast zijn er grafieken van Mankes, enkele tekeningen en 22 originele handgeschreven brieven te zien. 

De tentoonstelling In het spoor van Jan Mankes is nog t/m 28 september 2020 te zien in Museum Møhlmann in Appingedam.  Meld je komst hier vooraf online aan van het museum.
Het gelijknamige boek is een privé uitgave van Museum Møhlmann en is online te koop.

Sfeerbeeld in de tuin van Museum Stad Appingedam.

Museum Stad Appingedam

Voor wie meer wil leren over de geschiedenis van Appingedam en de omgeving is Museum Stad Appingedam het beste adres. De collectie van dit museum laat je nader kennismaken met de rijke geschiedenis van deze Groningse stad. Naast de stad Groningen is Appingedam de enige stad in deze provincie van middeleeuwse oorsprong. De geschiedenis van de stad begint in de kelder met de restanten van een 13de-eeuws stenenhuis. In elke museumkamer ontdek je een ander stukje geschiedenis. Door de sfeer in de stijlkamers, ervaar je hier het leven van de Gouden Eeuw tot 1800 in Noordoost-Groningen. 

Voorbeeld uit de rijke zilvercollectie. Museum Stad Appingedam.

Zilvercollectie

De geschiedenis komt tot leven in de nagebouwde werkruimte van koperslager Pieter Tei Houwerzijl. Naast koperslagers stond de welvarende stad Appingedam bekend om zijn zilverwerk. Binnen de stadsmuren woonden enkele zilversmeden. De bestuurders van de stad kenden een rijk bezit aan zilveren voorwerpen. Deze vormen de basis van de omvangrijke zilvercollectie in dit stadsmuseum. 

Stadsgezicht Appingedam ©Claes Hendericx foto© Museum Stad Appingedam

Nu (ook) te zien in Museum Stad Appingedam de tentoonstelling ‘Stadsgezichten van Appingedam‘ Nog t/m 13 september 2020.

Bezoek aan Museum Stad Appingedam vooraf per telefoon (0596-680168) doorgeven. Dit museum is tijdelijk van dinsdag t/m zondag vanaf 13.00 uur geopend. De Museumkaart is hier geldig. 

Sfeerbeeld uit MuZeeAquarium Delfzijl © foto MuZeeAquarium.

Het MuzeeAquarium in Delfzijl

Tijdens mijn eerste NS-Tienertour, in de zomer van 1974, heb ik het toenmalige zeeaquarium in Delfzijl bezocht. Helaas hebben we tijdens dit kunstrondje door Noordoost-Groningen geen tijd om het museum nog eens te bezoeken. Omdat de #kleinemusea onze aandacht echt verdienen, vermeld ik het hier toch. 

De vaste collectie is opgebouwd rondom drie thema’s: natuurhistorisch, cultuurhistorisch en het zeeaquarium. Het laatstgenoemde onderdeel is ondergebracht in een originele munitiebunker uit de Tweede Wereldoorlog.

Sfeerbeeld MuZeeAquarium Delfzijl © foto MuZeeAquarium.

Als je het MuzeeAquarium deze zomer wilt bezoeken, dien je je komst vooraf telefonisch vast te leggen. Dat kan via nummer 0596-632277. De Museumkaart is hier geldig.

Wall House #2 © foto Wilma Lankhorst

Wall House #2

Vorig jaar, tijdens het Bauhaus-eeuwfeest heb ik voor het eerst Wal House #2 in Groningen (stad) bezocht. Dit excentrieke woonhuis is ontworpen door de Amerikaanse architect John Quentin Hejduk (New York 1929 – 2000). Het is een uniek voorbeeld van de architectuur in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. In die dagen profileerde de stad Groningen zich als podium voor internationale postmoderne architectuur.  

Patty-de-Zwaan © Maria-Koijck, Wall House#2 © foto Linda Poortman

Alleen het gebouw is al een bezoek waard. Regelmatig worden er in de kamers en gangen kleine exposities georganiseerd. Deze zomer zijn dat de tentoonstelling The Art of Waste, met werk van ‘afvalkunstenaar’ Maria Koijck en vondsten van Nick Landman en werk van fotograaf Caroline Penris en beeldend kunstenaar Joukje Pees.

The Art of Waste is t/m 1 november 2020 te zien in WallHouse #2.
Je vindt Wall House #2 aan de A. J. Lutulistraat 17, 9728 WT in Groningen.

Groninger Museum viert 25 jaar

Groninger Museum © foto Erik en Petra Hesmerg.

Tot slot bezoeken we tijdens deze kunstronde door Groningen de grote zus van de kleine musea in Groningen: het jubilerende Groninger Museum. 

Ontstaan van het Groninger Museum

Het Groninger Museum werd in 1874 opgericht en kreeg in 1894 een eigen gebouw. Tot 1994 was dit het neogotische pand aan de Praediniussingel. Na een grote schenking in 1987 kreeg de organisatie de mogelijkheid om een nieuw gebouw te laten ontwerpen. Het Groninger Museum zoals wij dat nu kennen, is in 1994 door koningin Beatrix geopend. Het ontwerp is nog altijd ‘voer voor discussie’ over moderne museumarchitectuur.

Groninger Museum bij nacht © foto Erik en Petra Hesmerg.

Het ontwerp

De Italiaanse architect Alessandro Mendini keek over alle grenzen heen en ontkende traditionele rangordes. Zo vond hij het onzin dat schilderkunst verheven zou zijn boven toegepaste kunst. Een hiërarchie was er volgens hem niet. Alle kunsthistorische stijlen waren voor hem even belangrijk en konden met elkaar worden vermengd. Hierdoor ontstaat een nieuw en verrassend geheel. Het mengen van stijlen is een typisch kenmerk van het 20e-eeuwse postmodernisme.

Alessandro Mendini foto © Groninger Museum.

Ontdek Mondo Mendini in de kunstronde Groningen

De wereld van Mendini is de jubileumtentoonstelling waarmee het Groninger Museum haar 25ste verjaardag viert. Alessandro Mendini was een zeer veelzijdig en artistiek man. Hij wordt gezien als dé Godfather van het Italiaanse design, maar hij was ook architect, kunstenaar en ontwerper. Drie kernbegrippen die hem het beste omschrijven zijn: samenwerking, innovatief/revolutionair en fantasierijk.

Mondo Mendini is nog t/m zondag 30 augustus 2020 te zien in het Groninger Museum.

En tóch staat de Martini!

Met deze tentoonstelling wordt de mijlpaal ’75 jaar bevrijding van Groningen’ herdacht. Ondanks verschillende bombardementen in de laatste maanden van de oorlog staat de icoon van de stad, de Martini-toren nog overeind. Naast zwart-wit films is er een grote collectie kleurrijke bevrijdingsrokken te zien. Elk rok vertelt een persoonlijke verhaal. In kleine vitrines liggen persoonlijke herinneringen als een dagboek en een kindertheeservies. 

Bevrijdingsrokken, 75 jaar vrijheid in Groninger Museum © foto WL.

En tóch staat de Martini is nog t/m 27 september 2020 te zien in het Groninger Museum. 

Denk ook aan de #kleinemusea
Denk bij je voorgenomen museumbezoek a.u.b. aan de coronamaatregelen die hiervoor gelden. Je vindt deze informatie op de websites van de aangeven musea. 

© gebruik van de foto’s met dank aan de genoemde musea, genoemde kunstenaars, alle bruikleengevers
© foto’s Wilma Lankhorst.