Klein kapitalisme, een betere toekomst?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wanneer ik kijk hoe sinds pakweg de jaren tachtig (en ongetwijfeld daarvoor ook al) achtereenvolgende kabinetten omgaan met het bedrijfsleven, dan kan ik niet anders dan concluderen dat onze politieke machthebbers grote ondernemingen aangenamer lijken te vinden dan kleine ondernemingen. Een achterdochtig mens zou achter deze politieke stelling name een gezonde portie eigenbelang van individuele politici boven het maatschappelijk of zelfs partijbelang vermoeden. Een cynisch mens zou wellicht nog een stapje verder gaan en achter dit gedrag een belangenverstrengeling of complot tussen de top van het bedrijfsleven en de top van de grote politieke partijen vermoeden. Grote ondernemingen hebben tenslotte bestuurders en commissarissen nodig. Waar moeten al die op enig moment overbodig geworden bewindslieden tenslotte anders hun geld verdienen?

Een nog verdergaande vorm van geheimzinnige machtspolitiek wordt gevormd door de Bilderbergconferenties. Tijdens deze bijeenkomsten overleggen, vaak democratisch gekozen, politieke leiders met topfiguren uit het bedrijfsleven. Hierbij wordt noch vooraf noch achteraf ooit gecommuniceerd over het besprokene. Sommigen denken dat deze conferenties als doelstelling werelddominantie hebben. Gezien het tempo waarin in de gehele westerse wereld, vaak onder dreiging van zogenaamd terrorisme, privacywetgeving wordt verkwanseld zou hier nog een kern van waarheid in kunnen zitten ook.

Kijkend naar het belang van “de individuele modale burger” dan lijkt het zo te zijn dat kleine ondernemingen veel beter passen binnen onze maatschappij en, zeker op de langere termijn, een veel zekerder en flexibeler toekomst bieden dan de huidige fixatie op grote ondernemingen. Ondernemingen, grote zowel als kleine, zijn per definitie moraalloos. Dat is op zich niet slecht, slechts een constatering van een feit. Moraal kan een bedrijfsmiddel of last zijn, maar zal verder slechts als elk gegeven financieel voor- of nadeel opleveren.

Wat is nu het probleem met grote ondernemingen? Het probleem met deze organisaties is de feitelijke oncontroleerbaarheid en wetteloosheid waarbinnen zij opereren. Indien de wetten en regels van één land teveel kosten met zich mee brengen, dan gaan we toch naar een ander land. Ongeacht de consequenties voor milieu, arbeidsomstandigheden of werkgelegenheid. Is dat de bestuurders van grote ondernemingen aan te rekenen? Nee, het is hun taak zo veel mogelijk omzet en winst te produceren. Het is wel onszelf en onze politieke leiders aan te rekenen! Zolang wij liever voor een dubbeltje op de eerste rang zitten en zolang we onze politieke leiding zo’n nauwe band met dat bedrijfsleven toestaan, een veel nauwere band dan met de burgerij, zal er niets veranderen. Een tweede probleem is de grenzeloze zelfverrijking van de hoogste managementlagen van deze organisaties. Een laag die overigens meestal niet eens gevuld is met ondernemers die persoonlijke risico’s nemen, nee een laag die gevuld is met ‘ons kent ons‘ mensen die elkaar in de juiste posities manoeuvreren en waarbij mislukking geen enkele reden is geen bonus uit te keren.

Overgang naar een model waarbij, in plaats van het huidige bevoordelen van grote ondernemingen, kleine ondernemingen worden bevoordeeld zou wellicht een veel gezonder samenleving met veel gezonder verhoudingen creëren. Een samenleving waarin kennis en expertise weer gewaardeerd kan worden. Een samenleving waarin niet een groot deel van het ondernemingskapitaal wordt verkwanseld aan niets aan de organisatie toevoegende managementlagen. Een samenleving waarin ondernemingen aanspreekbaar zijn op goed milieubeleid, goede arbeidsomstandigheden en goede sociale arbeidsvoorwaarden. Een samenleving ook waarin we weer ontdekken dat lokale producten milieuvriendelijker zijn dan de eenheidsworst van de multinationals.

Betekent deze column dat ik een voorstander ben van een “socialistische heilstaat” of iets dergelijks en dat ik dus zo’n linkse rakker ben? Nee, ik denk het niet. Wat ik probeer duidelijk te maken is dat, zolang de ‘Bilderberg Politiestaat’ nog niet gevormd is er kansen zijn om machtspatronen te veranderen. De huidige machtspatronen verleggen al decennia lang de macht van ‘de gewone burger’ naar ‘het multinationale bedrijfsleven’. Juist door van onze politici (zowel ter linker als ter rechterzijde!) te eisen dat kleine nationale ondernemingen minstens evenveel, maar liefst een klein beetje meer, ondersteuning verdienen als grote ondernemingen en daarnaast van diezelfde politici absolute openheid te eisen wanneer het gaat over verbanden tussen politiek en bedrijfsleven, kunnen de machtsverhoudingen tussen de sociale kant en de economische kant van de samenleving misschien weer een beetje in balans komen.

Wat wij daarnaast zelf kunnen doen is kijken op wat voor manier we de lokale economie kunnen stimuleren. Misschien als producten, maar zeker als consument. Coöperatieve samenwerkingsvormen waarbij burgers en boeren het grootwinkelbedrijf grotendeels uitschakelen moet, zeker met behulp van internettechnologie niet heel moeilijk realiseerbaar zijn.

Reacties (25)

#1 Basszje

Goed stuk! Wellicht is het goed aan te stippen de wetgevende macht van grote bedrijven of de lobby’s ( shell, bouwend Nederlands, LTO etc ).

Ik durf de stelling wel aan dat die groter is dan die van de stemmende mens.

Daarnaast is er bij grotere bedrijven de druk van aandeelhouders die maar altijd groei en meer waarde willen waardoor er beslissingen volgen die uitermate slecht zijn voor de maatschappij als geheel ( en vooral de onderlagen die geen aandelen hebben ) en goed voor de winsten.

Wat mij betreft allemaal dingen die ik liever zie verdwijnen. Meer kleine ondernemingen zou daar goed voor zijn. En bovendien krijgt het punt ‘marktwerking’ een positieve impuls. Concurrentie enzo. Dat is nu ook lang niet altijd zo.

  • Volgende discussie
#2 JSK

Ik wil niet op het stukje ingaan (omdat ik het te lame voor woorden vind), maar één ding moet gezegd.

Ondernemingen, grote zowel als kleine, zijn per definitie moraalloos.

maar, de link naar het FD zegt

Bijna een kwart van de ondernemers meent dat vuile handen maken hoort bij succesvol zakendoen.

Een kwart? Een KWART??? Nou ja zeg… in elke willekeurige beroepsgroep heeft (minstens) een kwart weinig tot geen moraal of geweten. Dat geldt voor ontwikkelingswerkers en onderzoekers, en dan maar nog te zwijgen over politici en (openbaar) bestuurders.

Een detail, ik weet het.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Hanedop

een complot, DeJa, doelstelling werelddominantie?
werelddominantie is de doelstelling van invaders in science-fiction romannetjes. omdat ze stiekem ons water willen, of in peulen kruipen en er dan uitkomen in de gestalte van de buurman.
de romantisering van boeren die hard en eerlijk werken en in ‘coorperatieve samenwerkingsvormen’ eerlijk gaan zitten wezen….??? ga eens kijken in een willekeurig museum in een oost-europees land. Allemaal schilderijen van cooperatieve, gelukkige boeren. alleen sneu voor die ene boer die eens wat anders wilde of eens een andere mening had, die mocht gratis met de trein naar Siberie-noord-oost. hoe vaak moet de geschiedenis zich herhalen voordat mensen romantiek en werkelijkheid uit elkaar halen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 T

Multinationals zijn nu juist door actiegroepen onder druk te zetten. Als een multinational zich in land A misdraagt dan kunnen inwoners van land B de multinational boycotten ook al is het bedrijf ‘vriendjes’ met de machthebbers in land A.

Complexe regelgeving werkt wel in het voordeel van grote ondernemingen want die kunnen specialisten in dienst nemen om optimaal te kunnen profiteren van die regelgeving. Ik denk dat een Europees aanbestedingstraject voor kleine bedrijven heel lastig kan zijn. Ook regelgeving die moet zorgen voor een minimum percentage gehandicapte werknemers is lastiger voor een klein bedrijf. In sommige gevallen zou een klein bedrijf dan gezonde mensen moeten ontslaan en dan weer gehandicapten in dienst nemen om aan het percentage te voldoen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 MvL

Helemaal mijn idee, DeJa. Hulde voor het stukje. Ik denk dat als Adam Smith nu rond zou lopen, zijn markttheorie ongeveer hierop neer zou komen. Hij had destijds al in de gaten dat je voor een vrije markt veel aanbieders nodig had.

De scheiding tussen staat en bedrijfsleven moet veel scherper getrokken worden dan nu het geval is. Met name op Europees niveau zie je de grenzen tussen lobby, vriendjespolitiek en regelrechte corruptie steeds verder vervagen.

Ruim 60% van de Nederlandse beroepsbevolking is werkzaam in het midden- en kleinbedrijf. Er is er geen een uitgenodigd voor de bilderbergconverentie van bovenbazen. Minvermogenden niet welkom. Maar pas op wat je schrijft, Deja, Gebeuren is gevaarlijk….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 su

Kleine kapitalisme.. Het moet niet veel gekker worden. Misschien als we er een lachebekje op schilderen dat er nog enigsinds over gelachen kan worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Michel

@jsk :
u maakt uw eigen geld ? uiteraard niet door te werken , want dan bent u mede schuldig aan het moraalloos zijn. Hoe doet u het dan? Vertel en help ons de wereld verbeteren….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Spuyt12

“Ondernemingen, grote zowel als kleine, zijn per definitie moraalloos”.

Dat mag je wel eens wat uitgebreider neerzetten. Ondernemingen worden bevolkt door mensen, die wel een moraal hebben, en die daarop gebaseerd keuzes maken.

Niet elk bedrijf zal moreel verantwoord opereren, maar “per definitie” moraalloos? Denk het niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Peter

Natuurlijk zijn ondernemingen niet moraalloos. Ook dat kwart ondernemers dat meent niet zonder vuile handen te kunnen, tonen een moraal. Die hoef je niet te delen, maar het is zeker wel een moraal.

Maar de kern van het stuk gaat niet over wel of geen moraal, maar over macht. De macht om invloed te hbeben op hoe zaken dienen te verlopen.
Volgens mij zegt Deja: hoe groter hoe machtiger en wil hij meer srpeiding van macht/invloed.

Of in mijn woorden: waarom zouden alleen de groten zoveel macht/invloed hebben, dat ze daarmee bepalend zijn voor de vele kleintjes?

Ik weet niet wie er aan de Bildenbergsessies meedoen (nog nooit uitgenodigd en toen ik er eens zomaar binnenliep kwam ik nog niet eens tot de lobby), maar het MKB en de Consumentenbond zouden toch zeker gesprekspartners moeten zijn. Misschien de Nationale Ombudsman ook.

En dan nog zou het MKB en Consumentenbond net zoveel gespreksrecht of stemrecht moeten hebben als de overige deelnemers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 su

Ondernemingen worden bevolkt door mensen, die wel een moraal hebben, en die daarop gebaseerd keuzes maken.

Niet iedereen in een onderneming heeft evenveel inspraak in de te volgen beleid. En degenen met de meeste inspraak hebben de verantwoording om de financiële overwegingen zwaarder mee te laten tellen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 MvL

@8:
Ik heb daar als ondernemer wel wat ideeën over. Ik denk dat bij de kleine ondernemers je twee stromingen kunt onderscheiden: zij die de onderneming vooral zien als een vorm om jezelf inkomen te verwerven, en zij die sterk gericht zijn op groei.

Het is de eerste groep waar je het meeste kans maakt moreel gedrag aan te treffen. Zij hebben de minste pretenties en zijn het meeste gericht op continuïteit. De tweede groep is geneigd meer risico te nemen en door hun streven zullen persoon en bedrijf vaker in conflict met elkaar komen.

De grotere ondernemingen, met name de NV’s hebben geen keuze. Zij worden door hun aandeelhouders gedwongen tot a-moreel gedrag. Moraal is daar niet meer dan een verkoopproduct van de marketing afdeling, met andere woorden: moraal alleen als het wat oplevert. Kijk ons eens groen zijn

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 MvL

@10:
Het doet mij denken aan een uitspraak van Wouter van Dieren toen hij stopte met het geven van milieuadviezen aan Shell. Ik weet de exacte tekst niet meer maar het kwam neer op het volgende:

Bij Shell werken heel veel welwillende, goedbedoelende mensen. En het is een waardeloos bedrijf.

Voor de meeste medewerkers moet er gewoon brood op de plank komen. Loyaliteit wint het dan van integriteit.

Integriteit wordt ook van overheidswege niet op prijs gesteld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 gronk

Aanvulling op je stuk: de reden waarom overheden graag zaken doen met grote bedrijven is niet vanwege allerlei complottheorieen, maar omdat dat stukken makkelijker gaat. Het is veel eenvoudiger om met twee hotemetoten van Shell en Akzo om de tafel te gaan zitten, die 20.000 werknemers en 70% van de markt vertegenwoordigen, dan om een zaal af te huren voor 100 MKB’ers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Yatta

Wie kent Victor Halberstadt …. al zeker 8 jaar aan-een-gesloten een NL afgezant naar de Bilderberg Conferenties. Op Wiki is te lezen dat het een Professor Economie aan de Rijksuniversiteit Leiden en de voormalig secretaris v/d Bilderberggroep is….maar wellicht veel interessanter zijn de ideeen van deze meneer … en (daarmee?) zijn invloed op de BV NL.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Kalief

Wat is nu het probleem met grote ondernemingen? Indien de wetten en regels van één land teveel kosten met zich mee brengen, dan gaan we toch naar een ander land.

Zoals? Feit is dat grote ondernemingen al decennia gewoon blijven zitten. Alleen bij internationale fusies verandert een hoofdkantoor van vestiging.

Wat wel vaak gebeurd is het overplaatsen van een nevenvestiging, maar dat gebeurt binnenslands net zo hard.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Boekhouder Berend

Ons kent ons. Waar worden toch die managers gekweekt die het ene na het andere bedrijf naar de verdoemenis kunnen helpen en vervolgens toch weer een leuke, goed betalende baan krijgen? Die geen andere managementstijl lijken te kennen dan “Management by Terror”.
Het antwoord op deze vraag is: “in het studentencorps”. Daar leer je likken naar boeven en trappen naar beneden (de ontgroening), zuipen, lijntrekken, een ander het vuile werk op laten knappen (vandaar het adagium:”een goede manager is hij die zich met de juiste mensen weet te omringen”), alle vrouwen gleuven te noemen en alleen vanuit dat perspectief te bekijken (zodat je onbekommerd je secretaresse kunt naaien), en tenslotte elkaar door dik en dun trouw te zweren (want zo helpen je vrinden je altijd aan een baantje). Een karikatuur? Helaas niet. Ik was het sukkeltje dat de heren omringde en het vuile werk opknapte en vervolgens toch ontslagen werd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 T

@Boekhouder Berend

Ik ken genoeg managers die in het corps hebben gezeten en heel capabele managers zijn. Het is echt onzin wat je zegt.

Ik ken trouwens ook een heleboel goede managers die niet bij het corps hebben gezeten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 m44

B. is nog niet weerlegd door #17. Formeel dan he.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 MvL

@14: Ik heb een tijdje getgoogled op Victor Halberstadt en kan helemaal niet zoveel over hem vinden behalve zijn CV en verwijzingen naar de etentjes die hij organiseert.

Ik krijg stellig de indruk dat hij als econoom niet zo relevant is, maar voornamelijk bekend is als organisator van horeca evenementen.

Heeft die man ook opvattingen? en is daar iets over bekend?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Yatta

@MvL

Die indruk wenst Victor misschien wel achter te laten maar het lijkt mij toch sterk dat je als catering baas zeker 8 jaar aaneengesloten deel kunt nemen aan een evenement met zulke ‘invloedrijke’ personen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 MvL

Dat is waar, maar blijft de vraag: wie is die man? En waarom kan hij zo lang onder de radar van het internet blijven? Hij heeft niet eens een pagina op wikipedia. Weet jij wat meer van hem, behalve dat hij ooit informateur was?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Yatta

@MvL

via; http://ixquick.com/ kom je links tegen als;

“En Victor Halberstadt, professor te Leiden en de man die Maxima inwijdde in de Nederlandsche Cultuur (‘Nee Maxima, hier martelen wij onze dissidenten niet’) is niet alleen lid, maar zelfs ‘Former Honorary Secretary-General’ van Bilderberg.
(http://www.daanspeak.com/Bilderberg01.html)”

en

“De complete top 25 van invloedrijkste Nederlanders volgens de bestuurlijke elite, met tussen haakjes het percentage hoe vaak ze genoemd werden:
23. Victor Halberstadt (3).
(http://www.volkskrant.nl/binnenland/article318253.ece/Elite_Zalm_is_de_invloedrijkste)”

Bijbehorend dossier is te vinden op;

http://www.volkskrant.nl/achtergrond/binnenland/macht/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 MvL

En er blijkt al een groep bezig te zijn materiaal te verzamelen. Ooit al eens genoemd (in een grijs verleden) op Sargasso, maar hier nogmaals de link: bilderberg.org.

Halberstadt komt mij vooral voor als een vriend van het koninklijk huis. En verder van ABP, TPG, Goldman Sachs, DaimlerChrysler, en RHJI, zo te zien een hedgefonds.

DeJa, is dat wat je bedoelde met klein kapitalisme?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 MvL

Overigens, bedankt voor de informatie, Yatta!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 mescaline

Persoonlijk eens met JSK.
Maar wil geen claimer zijn of zoiets.

  • Vorige discussie