Het populisme is niet afgestraft

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarin de auteur de verkiezingsuitslag relativeert. En constateert dat het populisme volop leeft in het politieke midden.

Het politieke midden is terug. Lees ik. En volgens Jolande Sap is het populisme afgestraft. Dat is het natuurlijk helemaal niet. Het populistische stokje van Wilders, waar Sap op doelde, is met veel enthousiasme overgenomen door de VVD. Of moet ik die enorme billboards als onschuldige marketing zien? En wat het populisme van de SP betreft (als u mij toestaat de oplossingen van de SP als populisme te bestempelen): waarom dacht u dat Samsom er zo op bleef hameren dat hij veel dichter bij de SP staat dan bij de VVD.

Het politieke midden is niet terug en het populisme is niet weg. De flanken en hun populistische technieken en standpunten, zijn enthousiast geabsorbeerd door het politieke midden. De VVD loopt nu van Wilders tot Pechtold en de PvdA van Pechtold tot Roemer. Het CDA doet er niet meer toe. We hebben eigenlijk een twee partijenstelsel met wat grotere en kleinere splinterpartijen. Amerikaanse toestanden. 

Rutte was de republikein die waarschuwde voor de socialisten (mijn grootste verbazing toen de voorlopige prognose werd bekendgemaakt, was trouwens dat deze frame, het oproepen van de angst dat de PvdA de grootste zou worden en met de SP in zee zou gaan, zo goed had gewerkt). Samsom was de wijze Obama die de strijd relativeerde en zichzelf als een soort wijze staatsman boven de partijen stelde, wat hem aardig lukte. Ondertussen maakte hij Roemer overbodig. Die had zelf natuurlijk het een en ander aan voorwerk gedaan. De SP was klaar voor de macht. De vraag was of de achterban dat ook vond. Die bleek, toen puntje bij paaltje kwam, toch iets meer vertrouwen in Samsom de staatsman dan in Roemer de staatsman te hebben.

Nu zou je kunnen zeggen dat populisme niet meer dan een vorm van marketing is. Een manier om stemmen te trekken. Het doel heiligt de middelen. Straks moet er onderhandeld worden en dan moet er water bij de wijn worden gedaan. Maar dan is er een probleem. Want je hebt door dat titanenstrijdje aan te gaan, aardig wat nieuwe kiezers naar je toe getrokken. En die moet je een beetje tevreden houden. Voor de VVD lijkt me dat trouwens wat makkelijker, want die liberale achterban is zo flexibel als een stressballetje. Voor de PvdA is het wat moeilijker.

Op zich ben ik blij dat de PVV zoveel kleiner is geworden. En dat de SP zo groot is dat ik het kan behapstukken. Wat dat betreft hebben de VVD en de PvdA hun plicht gedaan en komt alles een beetje tot rust. Maar denken dat het populisme weg is en dat het politieke midden terug is, is volgens mij een misvatting.

Reacties (32)

#1 Levi

Niet het populisme is afgestraft het fascisme heeft een tik op de vingers gehad. Maarja, dat is het grote taboe in Nederland: het beestje bij de naam noemen en zeggen dat de PVV een fascistische beweging is.

De VVD is daarentegen niet fascistisch maar wel populistisch.

  • Volgende discussie
#1.1 Max Molovich - Reactie op #1

Was leuk geweest als Jolande Sap dat had gezegd.

  • Volgende reactie op #1
#1.2 Bolke de big - Reactie op #1.1

Jolande Sap wordt de nieuwe secretaresse van Mark Rutte, haar rol in de NL politiek is klaar.

#1.3 tigger - Reactie op #1.2

Waarom? Omdat de verkiezingen voor haar deze keer zo slecht zijn gegaan? Sap is een nieuwkomer, geef haar even de kans haar draai te vinden. Ook Rutte was, toen hij net fractievoorzitter was, niet onomstreden…

#1.4 Yevgeny Podorkin - Reactie op #1

Denken dat het populisme weg is is volgens mij een misvatting.

Populisme is er altijd geweest zal er altijd zijn. Variërend onder de noemer van wat gereutel in de onderbuik/ onvrede tot openlijk fascisme/ vreemdelingenhaat. Van de laaggeschoolde arbeider, de op het oog brave huisvader tot directeur. Een slapend kiezerspotentieel van 30 – 40+ % die als de omstandigheden “gunstig” zijn bij het juiste codewoord onder hun steen vandaan komen gekropen (als in de film Telefon).

  • Vorige reactie op #1
#1.5 Yevgeny Podorkin - Reactie op #1.4

Feitelijk een doodnormale oeroude routine. Angst voor het onbekende. Heeft iedereen in meer of mindere mate wel ergens last van. “Is dat te genezen dokter?” Ssja tja…volgens A. Huxley zou iedereen LSD op vroeg volwassen leeftijd LSD moeten gebruiken voordat ze de maatschappij worden ingestuurd (als in het initiatieritueel bij de indianen).

“Als de deuren der waarneming zouden worden gereinigd/ geopend zou alles zich aan de mens openbaren zoals het is, oneindig. De mens heeft zichzelf zó lang opgesloten omdat ie alle dingen ziet door de smalle spleten van zijn eigenste eigen duistere spelonkjes”

Intrinsieke fascisten en andere onaangepasten vallen dan letterlijk door de mand die kan je vervolgens meteen ausradie-/afrasteren (ik kan overigens op een bepaalde manier dusdanig met m’n ogen rollen heb je heel geen LSD meer nodig…)

#2 Tom van Doormaal

Rutte heeft gegokt met polariseren en gewonnen.
Het politieke landschap is overzichtelijker dan in jaren het geval was.
De botte one-liners van de VVD kun je populisme noemen, maar het lijkt me gewoon redelijk goede marketing. Het klassieke liberalisme is bij de VVD niet erg meer te vinden.
De PvdA heeft een staatsman over het voetlicht gebracht en dat heeft een weergaloze inhaalrace opgeleverd; alle lof, maar het onbehaaglijke feit blijft dat de VVD groter is dan ooit.
Maar wat staat hier nu? Er komt een beetje rust, maar het midden is niet terug en het populisme is er nog. Ik heb hier wel eens helderder analyses gelezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 Inca - Reactie op #2

Volgens mij was het niet echt een ‘gok’ hoor… Wat had Rutte er nou mee kunnen verliezen? Populisme is inderdaad vooral marketing. Het is alleen vrij beroerd voor de kwaliteit van het bestuur.

  • Volgende reactie op #2
#2.2 Jeroen Laemers - Reactie op #2

Als analyse stelt het misschien niet veel voor, maar dit is wat er is gebeurd:

Rechts (VVD+PVV+CDA+CU+SGP): -6
Links (PvdA+SP+GL+PvdD): +2
Niet rechts/niet links (D66+50Plus): +4

Kortom: ondanks Rutte’s overwinning heeft rechts verloren. Weliswaar niet veel, maar genoeg om regeren over rechts in de praktijk onmogelijk te maken. Vergeleken met twee jaar geleden is dat pure winst, vooral omdat rechts in Nederland structureel groter is dan links (op dit moment 77 om 59 zetels).

  • Volgende reactie op #2
  • Vorige reactie op #2
#2.3 Molovich - Reactie op #2

Ik weet niet of er rust komt, ik denk dat er rust komt. Ik vraag me alleen af hoe betrekkelijk die rust is. Hoe lang die rust duurt. Het onbehagen in de samenleving blijft. De VVD en de PvdA, zo zou je kunnen zeggen, hebben hun plicht gedaan door gehoor te geven aan dat onbehagen en door te proberen er een antwoord op te formuleren. Maar daarmee zijn ze ook verder van elkaar verwijderd. En is het moeilijker geworden om met elkaar samen te werken en toch trouw te blijven aan de nieuwe kiezers die een antwoord op hun onbehagen verwachten.

  • Vorige reactie op #2
#3 kim

Jongens ,jongens begrijpen jullie het nou nog niet ? Wilders heeft voor 60 procent gelijk ,maar de tijd is er niet rijp voor .De Wolf Rutten van de VVD wil alleen maar zijn eigen achterban en dus de pensioenen van ondernemers – bankiers en regeringsleiders -brussel zekerstellen en aldus rooft zij geheel werkend en niet werkend nederland leeg om zijn “never te stillen hunger” te zelfbevredigen . PVDA is nog maar afwachten .Samson is net een pitbull – zodra hij zich ergens in vastbijt dan laat hij niet meer los en daar moeten we het nu mee doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 zmmmoccc

Dat was ook mijn eerste gedachte toen Sap dat zei. Het populisme heeft zelfs gewonnen als nooit tevoren. De populisten die we tot nu toe zagen, waren veelal single-issue-populisten. De VVD is er echter in geslaagd ieder afzonderlijk puntje van hun programma op populistische wijze in te vullen en met een nog populistischer oneliner aan de man te brengen. En daarmee zijn ze veruit de allerrechtste partij van Nederland. De meest extreem-rechtse partij in de tweede kamer. Met de ruk naar rechts die ook de PvdA de laatste tijd heeft doorgemaakt, komen we daarmee zeker niet uit bij een middenkabinet. Als we geluk hebben mogen we het achteraf centrum-rechts noemen.

Bijpassende illustratie die gisteren de ronde deed.

http://zmooc.net/rechtsaf.jpg

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 kim

Het komend jaar wordt het VVD jaar van de belastingverhogingen .PVDA en SP gaat ook niet goed . Roemer is de lamme goedzak en Samson de Pitbull . Rutten is gewoon een wolf in schaapskleding .Hij lijkt aan de buitenkant zo’n sterke leider door zijn relativerende opstelling maar rooft tussentijds wel als je ff niet oplet het land leeg met zijn rechts liberalisme .

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 kim

Jolande Palin

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Bookie

Het populisme van Samsom was ook ergerlijk. Het moet eerlijker, maar ondertussen oneerlijk over de ZZP-boete en het feit dat hij de zorgverzekering wil afschaffen en wijzigen in een zorgbelasting.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Har

Deze verkiezingen waren een shoot-out tussen links en rechts, waarbij beide kampen hun stemmen concentreerden om de grootste te worden. Trek vooral niet de conclusie dat die kiezers hebben gestemd op partijstandpunten, het was de slag om het torentje.
Roemer lag lang op koers, maar toen dat niet lukte volstond Samsom ook. Rechts deed dat eveneens, en zo waren Rutte en Samsom allebei kandidaat voor meerdere partijen tegelijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 pedro

Er is een behoorlijk groot verschil tussen partijen, die in verkiezingstijd een aantal populistische uitspraken doen, en partijen die ook buiten verkiezingstijd populistisch blijven. Een paar pakkende uitspraken in verkiezingstijd maken een partij niet populistisch. Een partij is naar mijn mening pas populistisch als ze ook buiten verkiezingstijd met iedere populistische wind mee blijft draaien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9.1 Molovich - Reactie op #9

Daar lijkt de VVD met Mark Rutte aan het hoofd mij een vrij goed voorbeeld van. Maar daarover heb ik hier al het een en ander gezegd: https://sargasso.nl/archief/2012/09/12/ik-zweef-niet-ik-dwarrel/

#10 sjiek

Sap is afgeschafd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10.1 Spuyt12 - Reactie op #10

’t Kofschip, of desnoods het fokschaap.

  • Volgende reactie op #10
#10.2 sjiek - Reactie op #10.1

Je ziet de symmetrie toch wel?

#10.3 Bolke de big - Reactie op #10

De uiterste houdbaarheidsdatum van dit Sapje is verstreken, het smaakt naar zure druiven ;-)

  • Volgende reactie op #10
  • Vorige reactie op #10
#10.4 Bolke de big - Reactie op #10

Ik wist trouwens niet dat Sap een stadsgnoot was van de grote blonde pruik.

Zie je wel, er komt niks goeds uit Venlo

En oja, ze zijn beide ongeveer even oud, dus misschien hebben zijn ze nog wel eens brommers wezen kieken.

  • Vorige reactie op #10
#11 HPax

De nederlaag van haar GL* lijkt Sap met vreugdebetoon over het verlies van de PVV te verkroppen. Ordinair, ongetwijfeld, maar misschien ook wel logisch, of juist dat vooral!

In een van mijn contributies op Sargasso** heb ik misschien eerder betoogd dan bewezen dat de GL ideologisch in volmaakte oppositie tot de PVV staat. De een definieert de ander.

In Saps snelle (overhaaste) reactie op de achteruitgang in zetels van de PVV, zie ik een bekrachtiging van mijn these over de culturele positie van GL in Nederland subs. die van Groene Politieke partijen in Europa.

Ik kan mij voorstellen dat mijn opmerking met een verveeld schouder ophalen over zo’n onbenulligheid terzijde wordt geschoven, maar misschien zijn er toch ook wel die het (sociologische) theoretisch belang ervan kunnen inzien.

* Met GL = alle Groene partijen in Europa en de PVV = alle Europese partijen en idem mensen in het verzet tegen de Europese Massa Immigratie
** In Post: ‘Ik kies voor groen en open’, dd 04.09.12, c. 042.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Prediker

Wat Max Molovich zegt:

Geplukt van Twitter

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12.1 Molovich - Reactie op #12

Terwijl iedereen weet dat ze in IJsselstein IJsselsteins spreken. Dat líjkt niet eens op Nederlands.

#12.2 Sikbock - Reactie op #12.1

niet zo geringschattend.. fyi: ze zitten met een flinke Marokkanen-problematiek in IJsselstijn, net als vele andere rivierstadjes in NL

#13 Let

Populisme is het excelleren in ondermaatsheid. Lagere menselijke driften -zoals begeerte- worden door zo’n beetje alle politiek partijen gezien als de stuwende kracht achter de samenleving. Overal wordt een prijskaartje aangehangen en zo verdwijnen langzaam de kleine kiezels die de grote doen rollen. Politiek is gereduceerd tot een armpje drukken over wie wat krijgt, van wat de grootverzamelaars van assets overlaten voor het in voortdurende staat van ontevredenheid gehouden volk.

Er is geen enkel vooruitzicht op een afremming van de groei van het populisme. Niet zo lang het kleine niet de waarde(ring) krijgt, nodig om tot het excellente uit te groeien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 HPax

Naar aanleiding van het VVD-aanplakbillet ‘In IJsselstein spreken we Nederlands’, ref. c 025 en c 026.

Nationaal-politieke beschouwingen zijn vaak als het weerbulletin. Dat voorspelt regen en bliksem voor het hele land, maar in feite blijven grote en kleine delen van het land ervan verschoond. Het omgekeerde kan natuurlijk ook. En de les is dat wij mikro-klimaat van makro-klimaat moeten onderscheiden. Deze denkwijze vinden wij praktisch toegepast ook in de theoretische Economie die vanouds mikro-Economie van makro-Economie onderscheidt. Deze 2 sferen hebben alles met elkaar te maken, maar kunnen toch niet zomaar tot elkaar worden herleid.

Neem nu die ellendige ‘Femme de la rue’ gevolgen van de Nederlandse Massa Immigratie.
Op nationaal ( = makro) niveau worden ze weggewuifd, als onbetekenend, als slechts aanpassingsproblemen van mensen sociaal-economisch achtergesteld zo niet uitgesloten; om te huilen. En hun exposering als het bedrijven van racisme weggezet. Natuurlijk.
Wat zijn dat voor lui*. In welke buurten wonen de mensen die zo redeneren? Wie betaalt ze? Zijn het ideologisch bezetenen? Waarom liegen ze? Wie beschermt ons tegen ze?

Maar dat ze zo overtuigend weten te liegen, komt vooral omdat ze zo handig het ene niveau onder het andere, grotere, kunnen verbergen. Wat er mikro op straat en school, in tram en trein, in bus en buurt gebeurt, wat je daar ziet! wordt makro verdonkeremaand, i.e. publicitair gesmoord. Terwijl het toch daar in die Mikro milieus is waar de ellende zich massaal afspeelt.

* Ik moet altijd onwillekeurig, op het dwangmatige af, denken aan de huidige burgemeester van Utrecht. En die van Gouda kan er ook wat van. Beiden van de PvdA, niet te verwarren met de PPV.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14.1 Render - Reactie op #14

Je kunt van de PVV zeggen wat je wilt, bij een deel van NL blijft hun boodschap hangen. Alsof die de waarheid is. Bijvoorbeeld het begrip massa-immigratie. Raadpleeg de netto-cijfers bij het CBS en zie dat dat complete onzin is. In de zin zoals de PVV dat bedoelt: niet-westerse mensen.
In deze blog heeft de schrijver dat goed gezien: http://stophetgevaarwilders.blogspot.nl/

#14.2 HPax - Reactie op #14.1

De Nederlandse Massa Immigratie (NMI) is geen kwestie van een minuut of een jaar, maar omvat decaden en generaties. In die sociologische context gaat het om meer dan 1,5 millioen zielen. CPB cijfers vallen mij bij. Zoals geloof ik Scheffer het ongeveer zei, is de NMImmigratie voor NL de grootste immigratie ooit in kortste tijd. Vergelijk Hugenoten, Joden, Ambonnezen, en dat waren nog groepen met wie Nederland een relatie had.

Ook de (geruststellende!) voorstelling dat het tegenwoordig met de NMI meevalt, is misleidend. In feite staat zij letterlijk en figuurlijk in haar kinderschoenen. Denk aan de wereldbevolkinggroei

*Hoe lang ben je emigrant, immigrant, hoe tel je, wie telt? Geldt een zwangere emigrante / immigrante voor een of twee, of nog meer? Een ruwe stempel op een papiertje gezet, maakt van een immigrant een uitkeringsgerechtigde ingezetene. In een minuut, dat wel, maar daarmee is de NMI nog niet voorbij. In geen jaren.

#14.3 Prediker - Reactie op #14.2

HPax is vergelijkbaar met de Amerikaanse nationalisten van de 19e en 20e eeuw die fulmineerden tegen de massa-immigratie van de Ieren, Italianen, Duitsers Chinezen (en later de Polen, Joden en Grieken).

Zie ook: Nativism