Het einde van de goedkope energie

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vlak voor de milleniumwissel vernam ik voor het eerst van het begrip “Peak oil” via de site van Jay Hanson, Dieoff. Zijn geroep over peak oil en net energy bereikte echter slechts een beperkte groep mensen. Maar ruim tien jaar verder dringt langzaam het besef door dat de club van Rome gewoon gelijk had (zei het met wat beroerde timing) en dat de tijd over is dat één van de belangrijkste factoren in de economische groei, goedkope brandstof, ten einde raakt.

Morgen begint in Brussel de conferentie van de Peak Oil die hards, ASPO 9. En juist vlak voor de conferentie zegt een hoge IEA baas het volgende: “The age of cheap energy is over.
De ASPO kan zichzelf nu dus wel opheffen.

De hoge energieprijzen hebben nu al impact. Maar dat zal alleen nog maar toenemen. Zelfs geharde Amerikaanse Republikeinen zien het gebeuren en roepen zomaar dat oliemaatschappijen daarom misschien wat minder subsidie moeten krijgen.

In Nederland blijft vooral het CPB nog even op een roze wolk zitten. Die ramen nu nog de olieprijs voor 2011 op 97 dollar, terwijl de markt al een tijdje ruim boven de 100 dollar zit. Maar goed, het CPB heeft dan ook een reputatie hoog te houden qua onderschatten van de olieprijs. De groei van de Nederlandse economie kan behoorlijk last krijgen van deze hoge energieprijs. Zeker daar we bijvoorbeeld een grote transportsector hebben die heel wat litertjes olie verbruikt.

En dat brengt ons toch nog even bij de waan van de dag, de benzineprijs. In Nederland heeft deze al een nieuw record gevestigd (en doet dat nog dagelijks). Maar ook in een land als de VS is men hard op weg naar een record. En juist als het vakantieseizoen nadert, met de vele autoreisjes, kan dat net als in 2005 en 2008 tot de nodige onrust gaan leiden. Hierbij kan dan ook nog eens gaan meespelen dat voor de gemiddelde burger de koppeling tussen olieprijs en benzineprijs steeds onduidelijker wordt doordat “de olie” met één prijs niet meer bestaat. Olie komt van veel verschillende plaatsen en kent veel verschillende soorten en daarmee veel verschillende prijzen. Juist doordat we door de makkelijke, goedkope, hoog-energetische olie heen zijn.

Maar wat zal het effect van de hoge energieprijzen en met name de hoge benzineprijs in Nederland zijn? Nu we meer dan 10 jaar lang niet geanticipeerd hebben op deze voorspelbare ontwikkeling, hebben we dan nu voordeel van onze reeds hoge benzineprijs omdat we de mogelijkheid hebben straks wat accijns voor btw te ruilen? Of maakt het de woede alleen maar groter?

Voor de context, Nederland kent de op twee na hoogste prijs aan de pomp in de wereld aldus de GTZ (via).

Reacties (58)

#1 Ernest

Hoe zit het met de winstmarge van Shell? Als de olieprijs kennelijk zulke grote maatschappelijke gevolgen kan hebben, mag een dergelijk bedrijf dan wel klakkeloos een zo hoog mogelijke winst nastreven?

  • Volgende discussie
#2 Ed

En dan nu de maatregelen. Of blijven we denken: “Ze zijn tegenwoordig zo knap hé”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Loupe

Hopelijk besluiten we gezamenlijk alsnog de inrichting van onze samenleving op een constructieve manier aan te passen aan de veranderende energie-werkelijkheid.

Zo niet, dan worden de komende decennia gouden tijden voor volksmenners en zondebokzoekers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Olaf

Helaas wordt hier weer de nadruk gelegd op de benzineprijs. De gevolgen van PeakOil reiken veel verder. Om maar een voorbeeld te noemen: ons huidige voedsel systeem kan kan alleen bestaan dankzij fossiele brandstof. Er zijn momenteel 10 calorieën aan fossiele energie nodig om 1 calorie voedsel te produceren. In Noord Korea kunnen we de gevolgen van PeakOil zien. Roestende tractoren en op de velden enkel mensen die met spierkracht het land bewerken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Steeph

@Ernest: Uh, dat is toch gewoon de markt? Moet je oliemaatschappijen de schuld geven van onze energiehonger en ons korte termijn denken?
Verder blijft de marge op een liter benzine over het algemeen gewoon gelijk hoor. Ze verdienen waarschijnlijk vooral meer bij het oppompen van de olie in het algemeen.

https://sargasso.nl/archief/2011/04/02/journalisten-de-pers-checken-de-feiten-niet/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Sikbock

lijkt me goed dat de vs zijn subsidie voor de oliemaatschappijen eens afbouwt.. daar profiteren we allemaal van

In Nl mogen de accijnzen wel wat afgebouwd worden.. my god, we betalen de op 1 na hoogste prijs ter wereld?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Steeph

@Olaf: Vandaar dat linkje aan het begin van het artikel.

Zie verder dit artikel waar ik nog steeds iets aan de uitwerking moet doen:
https://sargasso.nl/archief/2008/05/22/olieafhankelijkheid-onderzoek/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Siquo

@1 Ja, benzine is nog steeds geen eerste levensbehoefte.

Niks maatregelen: laat maar lekker oplopen die prijs. Dat werkt vanzelf door in alle producten, en wat van ver komt, is opeens toch een stuk duurder dan dichtbij. Komt de wereld alleen maar ten goede :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Hans

Steenkool was een goedkoop alternatief, maar wordt nu ook snel duurder.
We kunnen in NL ook auto’s laten rijden op aardgas, zolang dat nog niet op is.
En anders beginnen we toch gewoon met de winning van shale-gas.

Zou het IPCC in haar nieuwe scenarios rekening houden met het duurder (en schaarser) worden van fossiele brandstoffen of gaat het klimaatpanel er nog altijd van uit dat een business-as-usual scenario tot 2100 een reële mogelijkheid is?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Olaf

@siquo Klopt. Leveranciers zullen op zoek gaan naar productie locatie’s dichter bij huis door de sterk stijgende transportkosten. Einde globalisering denk ik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 JSK

Ik denk dat het wel allemaal meevalt. Net zoals de Club van Rome destijds, wordt er hier van uit gegaan dat consumenten en bedrijven hersenloze automatons die zich laten overvallen door energieschaarste. Maar er zijn genoeg substitutie mogelijkheden: vloeibaar of gecomprimeerd aardgas, biodiesel, elektrisch. Ik voorzie eerder een jaren ’70 scenario: een aantal jaar met hoge inflatie (6 a 7 procent) en versneld afschrijven van energie-intensieve machines.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Steeph

@JSK: Als consumenten geen hersenloze automatons zijn, waarom dan al die stakingen en blokkades in het VK en Frankrijk in 2005?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 JSK

Oeh, civil unrest. Tsja, niet het eind van de wereld hoor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Olaf

@JSK Als je denkt dat het allemaal wel meevalt dan raad ik je de lecture van Dr. Bartlett aan.
vooral het stukje over de bacterien in het flesje is interessant.

http://www.youtube.com/view_play_list?p=6A1FD147A45EF50D

of als je liever wilt lezen:

Transcript Engels:
http://old.globalpublicmedia.com/transcripts/645

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 gronk

Benzine van 10 euro per liter is al hier.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 JSK

@14: Wat is er gebeurd met de kikker in kokend water? Of is men er “al” achter dat de kikker niet blijft zitten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Steeph

@JSK: De effecten gaan verder dan alleen de energie-intensieve machines.
http://frenchtribune.com/teneur/114764-kimberly-clark-corp-announces-rise-prices

En mbt de “civil unrest” is het misschien aardig om te zeggen dat een van de factoren bij de onrust in bv Tunesie de hoge voedselprijs was. Het was een aanleiding. Elders kan het ook leiden tot meer dan waar het eigenlijk over lijkt te gaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Yevgeny Podorkin

5 miljard euro winst (laatste kwartaal 2010) hè ernest, Shell. Unilever, AH…het zijn de pareltjes van niet alleen ónze economie die het doen.

Gelukkig investeren ze een fors gedeelte linea recta, want ze zijn natuurlijk ook niet achterlijk het houdt namelijk een kéér op, in alternatieven als als, ja, waar gaat die winst eigenlijk heen? Nee, alles opdat een transitie naar duurzame energie geleidelijk verloopt en niet met een enorme teringklap met alle gevolgen van dien …

Gelukkig heeft onze huidige regering wat dat betreft daar nu eindelijk zijn schouders onder gezet. Toekomstige generaties zullen met weemoed terugdenkend er hun vingers bij aflikken wat ik u brom…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 AB

@Steeph Mij verbaast de daling die steevast volgt op iedere stijging. De enorme fluctuaties van de olieprijzen lijken geen enkele correlatie te hebben met de voorraden. Als het over voorraden gaat zijn er zoveel tegenstrijdige bronnen (wat is winbaar? hoeveel heeft S-Arabie), dat ik daar geen mening over heb.

Peak oil aanhangers voorspellen volgens mij de piek altijd binnen nu en twee jr… En dat al meer dan 10 jaar…?

(Maar goed, ik ben wel heel erg tegen onze afhankelijkheid van dictaturen, dus voor alternatieve energie…)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Marian

Niet alleen brandstof wordt uit olie gehaald. Ook het grootste deel van onze kunststoffen komt uit olie. Kijk maar eens om je heen wat allemaal wegvalt als de olie op is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Steeph

@AB: De laatste grote daling was voor een groot deel het gevolg van de crisis en de plotselinge daling van de vraag.
En qua peak oil voorspelling liepen de data nogal uiteen. De vroegste schattingen lagen op 2005, de laatste op 2020.

@marian: Inderdaad, zie het ook eerder geplaatste linkje:
https://sargasso.nl/archief/2008/05/22/olieafhankelijkheid-onderzoek/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Yevgeny Podorkin

Ja, “fossiel op”: niet meer wokken Marian. En gebrek aan dunne lange sokken, hoewel blote benen ook mooi zijn zeker met dit lekkere broeikasgasweer…

Ik wil, hoewel ik bij wijze van *vies woord* so-li-da-ri-teit een groen oormerk draag, eigenlijk helemaal af van deze ondoorzichtige oplichtersbende. Maar het lukt niet. En is de sargasso- server eigenlijk wel CO2 neutraal?

Heb regelmatig neigingen de hele kolerezooi dan maar in de fik te steken. Wie houdt me tegen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Marian

@23: zijn dat de enige dingen waarmee je kan komen. (wokken en sokken)?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Yevgeny Podorkin

Vaak zijn het juist de kleine dingen die het doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Steeph

@Marian: YP zit te stangen. Het gebrek aan een ironie-teken breekt hem een beetje op :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Olaf

@AB PeakOil gaat niet over voorraden maar over de productie capaciteit. Momenteel is deze ongeveer 85 miljoen vaten per dag. PeakOil is het moment dat de maximaal mogelijke wereldwijde productie wordt bereikt. Na dit moment zal een onomkeerbare achteruitgang inzetten. Het is dus niet relevant hoeveel er in de grond zit, maar hoe snel je het eruit krijgt. Bestaande olievelden vertonen momenteel een verval van gemiddeld ongeveer 4 procent per jaar. Alvorens überhaupt te groeien moet dus eerst dit verval worden goedgemaakt. Volgens Dr. Fatih Birol van het IEA hebben we de komende jaren olievelden nodig ter grootte van 4 x Saudi Arabië om aan de vraag naar olie te voldoen. http://goo.gl/fb/t3AqH

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Yevgeny Podorkin

Tis wat: weggezet als een ordinaire trol. Terwijl ik mij nota bene alleen maar probeer te verplaatsen in iemands behoeftepatroon. Een-en-al begaan met het Lot van deze Wereld en hoe nu verder. Met als oogmerk Bewustzijn bij te brengen het Geweten aan te spreken, en dat alles Belangeloos! Vervolgens is de hoon mijn deel. BAH!

Tuurlijk, het leven draait niet alleen om wokken en dunne lange sokken…maar het scheelt maar een haartje.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Marian

Ik kom blijkbaar vrij dom over :) Ik heb een vrij zwart toekomstbeeld en dat komt zo:
– alles wat nu van plastic is, kan als de olie op is niet meer worden gemaakt. Consequentie econoische crisis. consequentie oorlog. En dan heb ik het nog niet eens over alle andere grondstoffen die de maatschappij nodig heeft. En nee ik heb het niet over mijn eigen behoeften.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 vander F

Energie zat, zon, maar dat is een verdomd slecht verdien model.
Eenzijdige verdienmodellen op olie en gas gaan onderuit, that’s all.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Marian

En trouwens mijn instelling is nog steeds het enige dat je nodig hebt is een dak boven je hoofd (houd je droog). Kleren op je lijf (houden je warm) en eten en drinken in je maag (houd je in leven) en de rest is luxe.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Frank

Beste Marian, juist de hoge olieprijs drijft op dit moment veel onderzoek naar alternatieven voor plastics uit olie. Bijvoorbeeld degradeerbaar doorzichtig plastic uit mais (als ik het goed heb) dat steeds meer wordt gebruikt. Hoe hoger de olieprijs des te meer onderzoek naar alternatieven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Bontenbal

Wel interessant dat die man van het IEA de oplossing ziet in duurzame energie, en dan met name de rol van China daarin.

Ik ben of Maria van der Ho-even, straks de hoogste baas van het IEA, de oplossing voor het energievraagstuk óók in duurzame energie gaat zoeken.

Of zal ze de belangen van Shell Big Oil gaan verdedigen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Marian

@32: dat onderzoek is volgens mij ontstaan vanwege het feit dat de kunsstoffen die nu bestaan niet biodegradable zijn. Maar ik geloof ook wel dat er alternatieven komen, maar gezien de geschiedenis zal dat hardhandig gaan. De meeste mensen zijn gericht op behoud van welvaart nu en niet in de toekomst. Kijk maar waarmee de huidige regering nu mee bezig is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 Steeph

Motie aangenomen:
http://ikregeer.nl/document/kst-109906

Motie verworpen:
http://ikregeer.nl/document/kst-109908

Praten mag, geld krijg je niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Gladiool

@33 …dat laatste en verder zal deze creationiste god iedere dag op haar blote knieën bidden of hij nog wat fossielen aan wil maken…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 Yevgeny Podorkin

Mais? Was er niet al een voedselcrisis nakende dan Frank? Er zit nog voor 1000- enden jaren simpel plastic in de grond (en dus ook voor wokken & lange dunne sokken). Verbranden in motortjes is zoo anno 1900 industriële revolutie…op tijd mee kappen.

Jouw toekomstbeeld is in het geheel niet zwart marian. In die zin: helaas verplicht opgelegd door de vastgeroeste fossiele lobby die uiteraard door iets of iemand eerst doorbroken moet worden…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 Olaf

@frank Vergeet niet dat voor de productie van deze nieuwe Bioplastics ongelooflijk veel aardolie nodig is voor o.a het verbouwen van mais, de productie in de fabriek en voor het transport van het eindproduct. Ik ben het met Marian eens. 95 % van de spullen die we gebruiken komen direct of indirect(transport) van olie. Olie is van VITAAL belang. Na PeakOil zal het moeilijk zijn onze huidige levensstandaard te behouden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 Marian

@37: dan had ik mijn verhaal toch nog wat verder afmaken.
-overbevolking met alle consequenties vandien.
-kernafval voor vele duizenden jaren en dat niet alleen het opbergen maar ook toekomstige regimes
-alle grondstoffen (allerlei metalen) die opraken.
-klimaatverandering: al dan niet veroorzaakt door de mens.
Of worden die problemen ook allemaal vergroot door de een of andere lobby.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 Yevgeny Podorkin

Tsja, als je het zo bekijkt ziet het er inderdaad allemaal niet echt jofel uit marian. Pff, maar ik ben nou eenmaal een struisvogel als het aankomt op een zwart toekomstbeeld. Ik wil er meteen tegen vechten…

Zal ik anders a.s. zondag een kaarsje voor je opsteken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 Marian

Dat is goed :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 JSK

@38: Je kan voor veel van die zaken ook aardgas gebruiken. En daar schijnen we best wel veel van te hebben.

http://en.wikipedia.org/wiki/Shale_gas#Economics

Het grootste probleem lijkt mij niet de schaarste aan fossiele brandstoffen (BP zit tegenwoordig op Groenland te zoeken, om maar iets te noemen) maar de ontzettende vervuiling die op de groeiende winning uit “niet-conventionele bronnen” volgt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 KJ

@Steeph; Hoe zit dat eigenlijk: mogen oliemaatschappijen – die a) in de business zitten, en b) over aanzienlijke geldelijke middelen beschikken, zelf spelen op de olie-futures markt ?

Ik zou het wel weten, namelijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#44 Steeph

@JSK: Het gaat ook over de snelheid waarmee je het uit de grond kan halen en hoeveel energie het kost om 1 vat (of equivalent) uit de grond te halen en tot de consument te brengen.
Was ooit 1 vat op 10. Nu schijnt het al 3 vaten op 10 te zijn. En met al die onconventionele bronnen loopt het soms op tot 6 vaten tot 10 begreep ik (zit even om linkjes verlegen). Dan stellen die voorraden steeds minder voor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#45 Maurice

@Steeph
Maak daar maar van: het was ooit 1 op 250, en ik geloof nu bij nieuwe velden iets van 1 op 6

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#46 JSK

@44: Klopt, maar we hoeven niet perse aardolie te gebruiken voor het vervoer.

Maar het geldt natuurlijk voor alle energiebronnen. Dat klopt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#47 Steeph

@JSK: Dat is ook waar. Overigens gaat het niet alleen om vervoer. Het gaat ook over de energie voor het maken van boorinstallaties (steeds groter en complexer), energie voor het scheiden (steeds moeilijkere olie) en raffinage, etc…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#48 Steeph

@maurice: Mmmm, andere getallen. Heb jij misschien linkjes?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#50 Hans Verbeek
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#51 Steeph

@Hans: Dank!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#52 Harm

@14 Olaf – Bedankt voor de link!

Geweldig:”Hierover valt niet te discussieren. Over meningen kun je discussieren, maar we hebben het over feiten.”

Ijzersterk die voordracht.

Nieuw is het overigens niet voor me. Mijn vader was ingenieur en ik ben opgevoed met dit soort rekensommetjes. Het is zoals de professor zegt: zo moeilijk zijn die niet te begrijpen.

Ik vind die hele klimaatdiscussie absurd: wel CO2, geen CO2, opwarming wel, opwarming niet. Alsof onze houding ten op zichte van onze natuurlijke omgeving daarvan zou afhangen. Eeuwige groei kan niet, het is absurd om dat te denken en natuurlijk gaat dit verkeerd. Hoe dan ook!!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#53 Steeph

In absolute getallen liep tot 2008 de hoeveelheid energie geproduceerd uit fossiele brandstoffen nog steeds sneller op dan uit alternatieve bronnen:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLnl&PA=80030NED&LA=nl

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#56 esgigt

Lijkt mij een verkeerde titel. Van de laatste 10 a 15 jaar kan ik me niet herinneren dat de energie ooit goedkoop geweest is, alleen duur of stervens duur tgv politieke agenda’s en speculatie….

Maar als dat “goedkoop” moet heten, begrijp ik dat de energie zo stervens duur gaat worden dat de economie ernstig schade gaat lijden. Ik pleit voor verlaging van energiebelastingen (overheid doet er toch niets anders mee dan die opbrengst in een bodemloze budgetaire put lazeren)

@harm: die opwarming hier lijkt voor een groot deel door “lekkage” uit de indische oceaan veroorzaakt te worden….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#57 Harm

@56 Houdt toch op met die science fiction verhalen esgigt.

Ik weet niet of je die reclamefolders kent, met die paradijselijke, met palmen omzoomde stranden in ver afgelegen oorden? Kom je ter plekke, dan blijkt dat strand steevast vol te liggen met piepschuim, plastic zakjes, coca cola blikjes en hier en daar een klont ruwe olie..

Als er 1 ding lek is, dan is het wel onze economie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#58 roland

Helaas zijn velen die beweren (hopen?) dat met zoveel duurzame energie (zon) het einde van goedkope energie niet nabij is. We hoeven alleen maar om te schakelen.
Beleid gericht op energiebesparing ontbreekt veelal met onvermijdelijk oplopende energieprijzen, waarbij de armen uit de markt gedrukt worden. Ook oplopende voedselprijzen, want ook voedsel is sterk energie afhankelijk.

  • Vorige discussie