hashtag

geenbaloptv

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Marathoninterviews met dode mannen

COLUMN - Omdat ik de laatste tijd weinig zin heb om mijn televisie aan te zetten of, als ik het toch doe, weinig tegenkom dat de moeite van het kijken waard is, voel ik mij genoodzaakt mijn vertier elders te zoeken. Momenteel is dat vooral in oude uitzendingen van de marathoninterviews die de VPRO jaarlijks in komkommer- en kersttijd houdt voor de radio. Al die interviews zijn online te vinden via uw favoriete podcaststreamprogrammaatje. Wat leven we toch in een mooie tijd!

Het voordeel van luisteren is dat je het tijdens iets anders kan doen. Het bereiden van een eenvoudige doch voedzame maaltijd bijvoorbeeld, kun je prima combineren met een uurtje luisteren naar A.L. Snijders die aan Wim Brands vertelt waarom hij de hoerenbuurt van Amsterdam verruilde voor het platteland van Overijssel. Tijdens het opvouwen van de was, later die avond, ga je fijn weer verder waar je bent gebleven en kun je instemmend mee knikken met Snijders die vertelt dat hij ooit met een demonstratie mee deed en jaloers was op de mensen die aan de kant stonden. Dáár hoorde hij thuis, aan de zijlijn.

Momenteel luister ik in etappes naar mijn favoriete marathoninterview tot nu toe, die waarin H.J.A. Hofland aan de tand wordt gevoeld door Ischa Meijer, gehouden in de eerste week van de achtste maand van 1986. Het marathoninterview dat ik daarvoor beluisterde vond twee weken later plaats tussen Karel van het Reve en aartsmompelaar Martin van Amerongen

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Lidice

COLUMN - Een oude vrouw loopt over een grasveldje. Ze is gedrongen, heeft krullend blauwgrijs haar en doet me aan wijlen mijn oma denken. ‘Zo liep je naar de keuken’, zegt ze in het Tsjechisch. En je ziet haar door een denkbeeldige gang lopen. Ze gaat een denkbeeldig hoekje om en staat in de denkbeeldige keuken. ‘Hier sliep ik vaak’, zegt ze. Ze lacht.

Het treurigste gevoel dat ik ken, is de weg kennen in een huis dat niet meer bestaat, schreef Rudy Kousbroek. Deze vrouw kende de weg in een dorp dat er niet meer is. Lidice, op 10 juni 1942 met de grond gelijk gemaakt toen de Nazi’s de dood op Heidrich wilden wreken. 

De nu 85-jarige vrouw was toen een meisje van tien en is een van de weinige bewoners die de vergeldingsactie heeft overleefd. De meeste van haar leeftijdgenoten waren vergast in Chelmno, zij werd naar Duitsland gestuurd omdat ze kennelijk aan een aantal Arische rassenkenmerken voldeed. Blond haar had ze niet. En blauw ogen ook niet. Het inmiddels 85-jarige meisje van tien weet niet waarom zij tot de uitverkorenen behoorde die de dans ontsprongen.

In Nazi-Duitsland werd ze liefdevol opgevangen door een Duits echtpaar. Ze kreeg een andere naam. Toen de oorlog was afgelopen ging ze weer terug. Ze kreeg niet de kans om afscheid te nemen van haar pleegouders. Ze had een foto mee, die haar tante verscheurde toen ze weer terug in Tsjechië was.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Het verkiezingsdebat

COLUMN - Het debat was niet best geweest, begreep ik. Met name de één-op-één-gesprekjes waren tenenkrommend. Als een Sven Kockelman op speed brak Diana Matroos elk potentieel antwoord in de knop met de vraag antwoord te geven op de vraag. Blij dat ik niet had gekeken, want aan Sven Kockelman heb ik al een hekel, een Sven Kockelman op speed klinkt als het tv-equivalent van een gloeiende spijker in je anus.

De volgende dag zag ik op Facebook en Twitter dat de PvdA een monoloog die Asscher in het carrédebat had gehouden tot campagnefilmpje had gebombardeerd. Om het filmpje nog meer onder de aandacht te brengen, had de PvdA geld gespendeerd om #carredebat trending te maken. Naast Asscher staat Jesse Klaver. De camera zoomt langzaam in. Een hip, schreefloos lettertype (Helvetica Neue Condensed, vermoed ik) bekrachtigt de woorden van PvdA-leider. Hij heeft het over de stukadoor, de bouwvakker en de vrachtwagenchauffeur en dat niemand nog oog voor hun belangen en problemen heeft. De toon is gedragen. Presidentieel. 

Een week eerder zag je dit fenomeen al bij het RTL-debat onder leiding van Frits Wester: als Asscher of Klaver even de tijd kregen, dan pakten ze hun moment. De imaginaire strijkers zwollen aan, steeds luider, terwijl hun speech het hoogtepunt naderde. Deze speeches waren duidelijk van te voren geschreven en uit het hoofd geleerd, uit het oogpunt om er de volgende dag op Facebook en Twitter mee uit te pakken. Van die fragmenten met een zo hoog mogelijk Obama-gehalte.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Made in Europe

COLUMN - Dimitri Verhulst trok door Europa. Hij nam mee: een flinke stapel propere onderbroeken en een boekje van Pieter Steinz. In de hoop dat de kunst ons kon vertellen wat ons bij elkaar houdt. Wat hebben wij gemeenschappelijk?

De eerste grote gemene deler die Made in Europa behandelde: de rebel. Verhulst trok een lijn van Socrates naar Pussy Riot. Daartussen zaten Jacques Brel, Gavin Friday en Pipi Langkous.

Nu ben ik zelf van mening dat Socrates die gifbeker terecht kreeg toegediend. Uit alles wat ik over hem heb gelezen, kon ik opmaken dat het een zuigende zeur was. Een trol die argeloze mensen lastigviel met betweterige vragen.

Voor de andere rebellen van Verhulst heb ik wel een zwak. Maar wie heeft geen zwak voor Pipi Langkous? De enige die ik ken, is mij vijfjarige dochter. Die wil niks met Pipi Langkous te maken hebben. Ze vindt het een stom kind. Maar ja, mijn dochter is dan ook zelf een rebel. 

Het viel me alleen op dat al de rebellen van Verhulst (en Pieter Steinz) zo’n beetje uit dezelfde tijd kwamen, met uitzondering van Socrates dus. Alsof er in de derde, achtste, veertiende en negentiende eeuw geen rebellen in Europa te vinden waren. Michaël Bakoenin en Karl Marx werden ook nog even genoemd, maar daar hield het wel mee op.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op TV | de alternatieve realiteit van Donald Trump

COLUMN - ‘This program was taped in front of a live studio audience’, hoorde je vroeger altijd bij komedieshows als The Cosby Show, Friends en Zeg ‘ns ah. Misschien hoor je het nog steeds wel, maar ik kijk niet zo vaak meer naar dat soort komedieshows, om maar eens een understatement te gebruiken.

Waarmee we zijn aanbeland bij Donald Trump, onbekend met het fenomeen understatement. Zijn enige stijlmiddel is de niet-ironische hyperbool. Maar The Donald heeft publiek nodig. Zonder publiek slaan al z’n hyperbolen dood als een glas bier in een mottenballenfabriek. Alle fantastics, greats en best evers doen niks als niemand reageert. En daarom nodigt hij voor zijn speeches klapvee uit dat op de juiste momenten juicht, lacht en applaudisseert. 

Dat was overduidelijk te horen én te zien in de speech die Trump voor de CIA hield. Hij stond daar een beetje zichzelf en z’n super smart team op de schouders te kloppen. En terwijl hij z’n toehoorders vertelde een geweldige band te hebben met de instanties die hij nog geen week daarvoor van nazipraktijken had beschuldigd, hoorden we gelach en geklap terwijl wij naar onbewogen achterhoofden keken. De man loopt gewoon een alternative reality te produceren waar je bij staat en niemand die hem erop aanspreekt. Hij lijkt het zelf nog te geloven ook.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Ik ben Nederlander

COLUMN - In tijden als deze is zaak om zo nu en dan troost te zoeken. Gisteren zag ik, zonder hierop voorbereid te zijn, het begin van de speech die Thierry Baudet op 14 januari jongstleden hield op het partijcongres van Forum van de Democratie. Met deze zin weet de jonge oppergod van de Nederlandse democratie de aandacht gelijk op zich gericht:

Je hoeft de metafysische stellingnames van het Christendom niet te onderschrijven om toch de wederopstandingsgedachte als toonaangevend motief van onze beschaving te kunnen waarderen.

Waarna Baudet dit koppelt aan de wederopstanding van de klassieke oudheid aan het einde van de Middeleeuwen. Vervolgens lukt het hem met schier onnavolgbaar taalgegoochel om dit ‘Westerse motief’ te koppelen aan alles te onderzoeken en het goede te bewaren en daarmee aan de drang voorbij de horizon te kijken, wat fraais heeft opgeleverd als de kruistochten en de koloniën (met zeilbootjes naar verre landen varen om lekkere kruiden terug te brengen, noemt Baudet dat). Volgens de Messias van het Nieuwe Opportunisme hét bewijs dat xenofobie ons wezensvreemd is. En zo werkt hij in ferme slagen toe naar zijn stelling dat de democratie dood is en dat zijn forumpie de wederopstanding zal verzorgen. 

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Into the inferno met Donald Trump

COLUMN - Mijn dochter vroeg een tijdje geleden hoe je zeker kon weten dat het leven geen droom is. Ik keek naar de persconferentie van Donald Trump. De modderstroom die er uit zijn mond kwam gaf mij het sterke vermoeden dat deze wereld inderdaad gedroomd wordt. Een koortsdroom waar vaak geen touw aan vast te knopen is.

Trump heeft geen rem, geen filter, geen reflectie, geen angst iets verkeerds te zeggen. In zo’n persconferentie zegt hij het met een iets ‘presidentiëlere’ toon, maar in wezen is er geen verschil met de speeches die hij tijdens de verkiezingen gaf. Hij associeert moeiteloos van de hak op de tak en herinnert zijn toehoorders er om de zin aan, hoe geweldig hij is. Onder die mudstream of consciousness voel je de woede borrelen in minachting voor iedereen die hem dwarszit. 

Hij begint met een pluim voor de pers (de pluim voelt als een koekje voor kruiperigheid), hij suggereert dat de geheime dienst fake nieuws in het leven heeft geroepen, vergelijkt dit met Nazi-Duitsland, geeft toe dat de verkiezingen zijn gehackt, door Russen en Chinezen, vertelt hoe hij hoogstpersoonlijk de economie een boost heeft gegeven, noemt zichzelf the greatest job producer that God ever created, belooft dat zijn inauguratie a very elegant day wordt, belooft de veterenen een beter leven (en sneller hulp bij kanker), zegt dat Poetin bevestigde dat ‘this fake news was indeed fake news’, vertelt als bewijs van zijn integriteit dat hij afgelopen weekend een deal van 2 miljard heeft afgeslagen en weigert de politiek verslaggever van CNN een vraag toe te spelen. Het voelt als één lange woordenbrij, hier en daar onderbroken door een onhoorbare vraag uit het publiek.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | O.J.: Made in America

COLUMN - Het duurde even voordat de documentaireserie O.J. Made in America mij bij de kladden kreeg. Bij de eerste aflevering dacht ik: vijf afleveringen van anderhalf uur over een uitgekauwde zaak als dat van O.J. Simpson? Deze jongen heeft wel wat beters te doen. Maar zo rond de klok van 22.45 uur had ik de afgelopen dagen helemaal niet zoveel beters te doen, zo bleek. Met als gevolg dat ik steeds weer werd terug gezogen in deze Amerikaanse tragedie, zoals The Times het ooit doopte.

En langzaam maar zeker begreep ik wat de makers van deze serie voor ogen hadden. Het ging ze niet alleen om een nauwgezette reconstructie van de opkomst en ondergang van de superster O.J. Simpson met de rechtszaak als apotheose, het ging ze ook om de context. Aan de ene kant om duidelijk te maken hoe het mogelijk was dat O.J. Simpson vrijgesproken kon worden terwijl het bewijs tegen hem zo onweerlegbaar was. Aan de andere kant om te laten zien hoe deze zaak de verschillen tussen zwart en wit Amerika wist te gebruiken en daarmee nog groter maakte. 

De ster van O.J. Simpson kon ook buiten het veld rijzen juist door zich nooit uit te spreken over de problemen van de zwarte gemeenschap. Hij was niet zwart, hij was O.J. Simpson. Hij vond dat hij geen enkele verantwoordelijkheid had voor welke gemeenschap dan ook. Hij was voor zichzelf verantwoordelijk en voor niemand anders. Dat maakte hem ook bij blank Amerika geliefd. Waardoor hij het boegbeeld van autoverhuurbedrijf Herz kon worden, wat weer emancipatoir voordeel voor zwart Amerika opleverde.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Dichter bij Remco Campert

COLUMN - ‘Schrijven is leven’, zegt Remco Campert aan het begin van de documentaire ‘Verloop van jaren – dichter bij Remco Campert’. ‘Als ik daarmee ophoud, ben ik er niet meer.’ Alsof het niet andersom is.

‘Die jongen heeft niets of niemand nodig’, had de dichter J.C. Bloem ooit tegen de moeder van Campert gezegd. Bloem had een tijdje naar de jonge Campert staan kijken terwijl die op de tram stond te wachten. Het was nog steeds waar, meende Deborah, Camperts vrouw. Maar dat viel te betwijfelen: ik kreeg sterk de indruk dat het leven op z’n minst een stuk leuker was met zijn vrouw aan zijn zijde. Ik denk zelfs dat ze onmisbaar is.

Ze tikt zijn columns over op de computer. Als ze klaar is, blaast ze op een toeter. In het begin van de documentaire komt Remco Campert dan de trap op strompelen. Aan het eind van de documentaire heeft hij een liftje. Zo’n liftje dat tergend traag langs de trapleuning omhoog glijdt. Als hij wordt opgenomen in het ziekenhuis gooit ze alle asbakken weg. Behalve één asbak, die ze van een dierbare vriendin hebben gekregen. Een paar dagen later, Campert is inmiddels thuis, liggen in die ene asbak weer sigaretten te smeulen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Vrijdenkers op de vlucht

COLUMN - “Als ik niet word vermoord door iemand die via mij nader tot zijn god wil komen, is dit een heel fijn land om te leven”, aldus een atheïstische vluchteling uit Syrië in de 2Doc Ongelovig – vrijdenkers op de vlucht. In deze documentaire komen ex-moslims aan het woord die hun land zijn gevlucht vanwege hun denkbeelden. Maar hier in Nederland zijn ze ook niet bepaald vrij om te zeggen wat ze denken. Denken ze eindelijk veilig te zijn, zitten ze weer opgesloten in een gedachtengevangenis, dankzij mede-azc-bewoners die goed opletten of iedereen wel moslim genoeg is.

Doen ze vervolgens hun beklag bij het COA, dan krijgen ze te horen dat je maar beter niet kan vertellen dat je atheïst bent. Kritiek op IS, Al Qaeda of de Taliban is ook taboe. Het hoeft nu eenmaal niet automatisch te betekenen dat je het extremisme afzweert als je het extremisme ontvlucht. 

Dat wil ik, als gediplomeerd wegkijker, natuurlijk liever niet horen. Ik heb mijn vluchtelingen het liefst als veerkrachtige slachtoffers die, mede dankzij hun ervaringen, tot inzicht zijn gekomen dat verdraagzaamheid de enige manier is om het leven leefbaar te houden. Mijn soort vluchtelingen staat te popelen om een positieve bijdrage te leveren aan onze maatschappij. Ze willen onze plantsoenen laten floreren, onze ouderen verzorgen en onze operatiekamers verrijken met hun kennis van de Syrische chirurgie (met name de oogheelkunde-opleiding van Aleppo stond altijd in zeer hoog aanzien).

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | You can’t always get what you want

COLUMN - Het einde van de overwinningsspeech van Donald Trump kwam langs op tv. Daar stond hij. Met z’n kapsel. Hij kijkt door de spleetjes van zijn samengeknepen ogen. Zijn lippen in een glimlach die jaren heeft liggen rijpen in de zon van zijn zelfgenoegzaamheid. “And I love this country”, zegt hij met die trage dictie van ‘m terwijl hij het internationale picobello-teken maakt met beide handen. 

Trump draait zich om naar zijn vicepresident Mike Pence en steekt zijn rechterhand uit. Mike Pence neemt de hand aan. In plaats van de hand te schudden, geeft Trump een korte ruk aan de hand van Mike Pence. Mike Pence schiet naar voren. Trump duwt ‘m weer weg. Pence schiet naar achteren. Trump houdt de hand vast. Laat ‘m dan los. Bedankt Mike Pence, draait zich weer om en pakt de hand nogmaals vast. En weer geeft hij een korte maar krachtige ruk aan de hand van Mike Pence. Hij trekt ‘m net even iets verder naar zich toe. Net weer wat krachtiger. En weer schiet Mike Pence een stuk naar voren. Mike Pence mompelt ‘thank you mister president’. Je ziet dat de ‘thank you’ uitschiet op het moment dat er aan zijn arm wordt getrokken. Het doet me denken aan Michael Douglas die in Wall Street altijd net even iets te harde klappen geeft op de wangen van Charlie Sheen. Altijd laten merken wie de baas is. 

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Privacy en The United States of Secrets

RECENSIE - Een tijdje geleden vroeg mijn zoon aan mij hoe lang een mug leeft. Dat wist ik niet. Ik besloot het op te zoeken op mijn telefoon. Nadat ik het woordje ‘hoe’ had ingetikt, maakte Google mijn vraag af met de woorden ‘lang leeft een mug’. Google had mij afgeluisterd. Ik was min of meer geschokt. Zij het ook weer niet zo erg dat ik alle banden met Google brak.

Inmiddels zijn we een maand of twee verder en valt het me tegen dat Google mijn gedachten nog niet kan lezen.

“Als je een kikker in een pan stopt en je doet het vuur aan, dan zal de kikker blijven zitten en zich laten dood koken”, zei iemand in de documentaire ‘Terms and conditions may apply’ over de kleine lettertjes die bedrijven als Google en Facebook in hun Terms & conditions opnemen om steeds meer van onze privacy af te kunnen snoepen. Nu is het verhaal over de kikker en het kokend water een hardnekkige mythe (alleen een kikker die levensmoe is, zal in het pannetje blijven zitten), maar iets hoeft nog niet waar te zijn om als metafoor te kunnen werken: beetje bij beetje permitteren die bedrijven zich meer, zodat wij er niets van voelen. Daartoe aangemoedigd door de (Amerikaanse) overheid die, onder het mom van terrorismebestrijding, zich laaft aan alle data die wij voortbrengen. En wij blijven met z’n allen lekker in de pan zitten. Soms, als Facebook ineens besluit dat alles wat eerst privé was nu openbaar is, dreigen we eventjes uit de pan te springen. Maar als Facebook zich daar vervolgens niets van aantrekt, stappen we er weer terug in. Verslaafd aan het gemak. 

Volgende