COLUMN - Waarin de auteur, naar aanleiding van de ophef over de rouwadvertentie van Tim Ribberink probeert na te gaan hoe groepsdruk werkt.
In het programma Gepest! confronteert royaltyverslaggever Peter van der Vorst pestkoppen met hun slachtoffer. Ik heb het één keer gezien. Twee van de pestkoppen die Van der Vorst sprak, waren zelf het slachtoffer van pesterijen geweest. Totdat er nieuw bloed op school kwam. Ze grepen hun kans en transformeerde van slachtoffer naar pestkop. Waardoor zij niet langer werden gepest. Deze pestkoppen wisten wel ongeveer wat zij hun slachtoffer hadden aangedaan. Ze hadden het zelf ook ondervonden.
De grootste pestkop, degene die alle drie de jongens had gepest, kon zich bij God niet indenken wat er nu zo erg was geweest. Ja, hij had wellicht wat geintjes uitgehaald, maar dat stelde allemaal niet zo veel voor. Heus, hij was de kwaadste niet. Hij was niet intrinsiek slecht, om met de Moszkowiczjes te spreken.
Groepsdruk is a bitch. Het kan de aardigste mensen in beulen veranderen. Het verandert verreweg de meeste mensen in zwijgende toeschouwers. In wegkijkers en goedpraters. De mens is een empathisch wezen. We zijn niet de enige, zo weten wij dankzij Frans de Waal. We zijn wel de enige die erover kunnen reflecteren. Maar dat doen we niet zo vaak, want dat is veel te pijnlijk.
Empathie heeft zo z’n evolutionaire voordelen. Het leven in groepen heeft dat ook. Zodra iemand verstoten wordt, om wat voor reden dan ook, legt het vermogen tot empathie het bij de meeste mensen af tegen groepsdruk. Als het risico om zelf buitengesloten te worden of om zelf slachtoffer te worden te groot is, dan zijn we geneigd om de andere kant op te kijken. Of om te denken: ach, het valt wel mee. Kijk, hij lacht, hij is vrolijk, dan zal het wel niet zo erg zijn. Waarbij we ons niet realiseren dat die lach een wanhopige poging is om weer door de groep te worden opgenomen. Of misschien beseffen we dat wel, maar hopen we dat het niet zo is en omarmen we die hoop om het voor onszelf makkelijk te maken.
Een tijdje geleden was er ophef over een filmpje waarop te zien was hoe een meisje, omringd door vriendinnen, een klasgenote aan het treiteren was. De treiteraar en haar vriendinnen droegen kleding en tasjes die verrieden dat ze gevoelig waren voor groepsdruk. Het meisje dat getreiterd werd zag er wat anders uit. Het gebeurde op een busstation, op klaarlichte dag. Niemand greep in. De online verontwaardiging was groot. Heel twitterend en facebookend België en Nederland was boos op de pestkop en op de omstanders die niks deden. Terwijl ze zelf hoogstwaarschijnlijk ook niks zouden hebben gedaan.
Net zoals de meeste mensen ook niks zouden hebben gedaan als ze bij Tim Ribberink in de klas hadden gezeten. Of als ze wielerverslaggever waren geweest en Lance Armstrong maakte een dissidente verslaggever belachelijk. Of als ze hun bedenkingen hadden gehad bij het plan van Wouter Bos om het regeerakkoord met behulp van een kwartetspel tot stand te laten komen. Ik noem maar wat dingen. Groepsdruk is a bitch.
Reacties (10)
wat me verbaast is dat de kneuzen elkaar niet vinden, met internet en mobiel, misschien is het wat om een kneuzen groep op facebook te beginnen, met kneuzen disco, kneuzen partijtjes, huiswerk groepjes, samen naar kneuzen judo, zolang je maar niet de enige kneus bent.
het is op zich wel goed om stoere kinderen en kneuzen te hebben, dat zou ik niet helemaal willen wegregeren, beetje druk en prestatie drang is goed juist, je moet er ook leren mee om kunnen gaan, in plaats van alle druk wegnemen, daar heb je niets aan.
ik heb altijd het gevoel dat het vooral de schuld/verantwoordelijkheid van de kneuzen ouders is. niet genoeg voor je kind opkomen, het maar aan anderen overlaten etc. als mijn kind een kneus was hield ik m 24 uur per dag in de gaten, en als er iemand aan mijn kind kwam, kon ie een knal tussen de oren krijgen. maar in de pest verhalen zijn de ouders zelf altijd zo passief, en van ‘wat doe je dan he’ en ‘ik wist niet dat het zo erg was’.
rc, ik krijg sterk de indruk dat (1) je geen kinderen hebt , (2) je de strekking van het overigens zeer goede artikel niet begrijpt en (30 dat je geen idee hebt dat het uit de los pols gebruiken van “kneuzen” en dat de ouders van “kneuzen” “passievelingen”zijn (bedoel je misschien slappelingen?) het soort wij-zij gedrag is typerend voor groepsdruk.
Ga terug naar af en sla een beurt over zou ik willen zeggen :(
@1 Kneuzen vinden elkaar juist prima op Internet, jouw reactie is daar een treffende illustratie van.
@1: wat me verbaast is dat de kneuzen elkaar niet vinden, met internet en mobiel
Die hebben zich allang verzameld. Op internet onder de naam ‘GeenStijl’, op tv onder de naam ‘PowNed’ en zelfs in de politiek onder de naam ‘PVV’. Allemaal kneusjes. Lekker met z’n allen schelden op anderen en hebben allemaal het waandenkbeeld dat zij juist zo goed en sterk zijn.
@1 Oh god ik hoop dat jij geen kinderen krijgt.
Hoewel de afzonderlijke kneus daarom gevraagd best een genuanceerde mening had werd de arme neodarwinist p.o. verdwaald in de kneuzen disco, op het speciale kneuzen forum en tijdens kneuzen judo desondanks vierkant op zijn muil de zaak uitgejonast.
linksen en anarchisten pesten net zo hard.
Ik geloof niet dat Tim Ribberink om pesterijen zelfmoord heeft gepleegd. Als je 20 bent kunnen pesters namelijk ontweken worden. Het is vrijwel onmogelijk om af te dalen naar het niveau van iemands geest waar de zelfmoord gedachten rondhangen.
@1
Ik hoop dat je beseft dat naar school gaan om het kind dat jou kind een kneus noemt een pak rammel te geven een ave rechts effect heeft.
@8 – Het afscheidsbriefje, dat hij naliet bij zijn zelfmoord, luidde:
Hoe duidelijk wil je het hebben? Maar Thallman weet van achter zijn PC’tje blijkbaar beter dan Tim Ribberink zelf, waarom hij in ieder geval niet zelfmoord heeft gepleegd.
Hoe weet jij trouwens dat hij niet op zijn werk gepest werd, of dat de kwelgeesten van school hem niet via facebook e.d. lastig bleven vallen?
@9
Op zijn werk werd hij niet gepest, en het lijkt me niet dat iemand zelfmoord pleegt omdat hij anoniem getrolt wordt.