In het najaar signaleerden we hier al de komende voedselschaarste. Nu begint het pas echt spannend te worden. Na de aankondiging dat Kazachstan extra belasting op export van graan gaat heffen, steeg de notering in één dag met bijna 25 procent naar een nieuw record.
De wereldwijde welvaart, de toegenomen vleesproductie, het gebruik van voedsel voor biobrandstof en tegenvallende oogsten zorgen voor een veel hogere vraag dan aanbod. Hiermee wordt het echter voor bepaalde bevolkingsgroepen steeds lastiger om aan betaalbaar voedsel te komen. Dit leidt lokaal nu al tot rellen. De vraag is echter wat landen gaan doen als dit probleem echt nijpend wordt. Komt er dan toch voor de oorlog om olie en de oorlog om schoon drinkwater eerst een oorlog om voedsel?
[poll=125]
Graanprijs rijst de pan uit
Foto:
Reacties (59)
En de groeiende wereldbevolking. Degene die nu 40 is heeft gedurende zijn leven de wereldbevolking zien verdubbelen. En het stopt nog steeds niet.
Ook in het MO problemen:
http://www.nytimes.com/2008/02/25/world/middleeast/25economy.html?scp=1&sq=inflation+amman&st=nyt
@T: Thx, link opgenomen in tekst.
Schaarste: vraag overtreft aanbod. Dus de oplossing lijkt mij om Rouvoetiaans door te fokken.
Immers, dan zijn er veel mensen die vechten om hetzelfde voedsel: de ‘fittest’ bemachtigen dit voedsel, planten zich voort, ergo: supperfitte mensen alom!
Een paar jaar terug zat ik in een brainstormsessie soort van aan in het European Environmental Agency te Kopenhagen. Het was een boeiende besloten bijeenkomst met verschillende grootheden uit de milieuwereld, alsof ik naar ‘Een Schitterend Ongeluk’ van Wim Kayzer zat te kijken.
Een ervan was Konrad von Moltke, een rijzige grijze man uit een illustere duitse familie (zijn vader die in opstand kwam tegen Hitler en hiervoor geexecuteerd werd). Von Moltke heeft het Institute for European Environmental Policy opgericht en zich altijd enorm ingezet voor het vormgeven en implementeren van milieubeleid in Europa en daarbuiten.
Terwijl iedereen op de bijeenkomst het roerend met elkaar eens was dat grondstoffen als olie en diverse metalen aan het opraken zijn en dat dit het grootste probleem zou worden, bleef hij hameren op het feit dat voedseltekort het probleem zou worden. “It are not the non-renewables, it are the RENEWABLES that are the problem” zei hij met karakteristiek duits-engels-afrikaans accent. Hij wees op de maximale capaciteit van de landbouw die volgens hem wel zo’n beetje bereikt was: alle bruikbare landbouwgrond is al in gebruik, de rek is eruit.
Ik wist toen nog niet dat hij ongenezelijk ziek was, maar in feite was deze bijeenkomst een van de laatste grote activiteiten die hij nog had aangepakt. In de besprekingen merkte je daar niks van, maar tussendoor als de rest ging eten en drinken ging hij uitrusten op zijn hotelkamer. Amper drie maanden later was hij overleden, de EEA publicatie waar we aan werkten hebben we aan hem opgedragen.
Maar zijn woorden “..it are the renewables that are the problem” zijn nog vaak in mij boven gekomen, ook nu weer.
Op basis van het MO artikel in NY times zou ik graag mijn stem inzetten op categorie 5:
Leidt niet alleen tot lokale onrusten, maar bij slecht optreden van verdeelde internationale wereld tot kettingreactie, en een geglobaliseerde variant op de oliecrisis.
In Nederland zijn de laatste jaren wel gronden die eerst een agrarische bestemming hadden ’teruggegeven’ aan de natuur.
Iemand hier nog voor ‘foodmiles’? Of hebben wij op de Sargasso nou wel door dat Doom een spelletje is en geen LevensVisie?
Nog zo’n non-starter voor de mensen-met-mogelijkheden.
Er is natuurlijk erg veel over dit onderwerp te zeggen. Altijd aardig. Even googelen geeft veel, heel veel. Maar een picture says more than a thousand words. Wasn’t it :)
Oh, hier gevonden trouwens:
http://solveclimate.com/blog/20080219/america-s-wheat-farmers-grow-rich-while-world-panics
Ik verwacht eerder een derde wereldoorlog. En dan ontdekken wij westerlingen dat we voor een gigantisch deel van ons voedsel afhankelijk zijn van de landen waar men als eerste tegen problemen aanloopt. U dacht dat ze dan nog steeds bereid waren om hun akkers door ons te laten ‘leegroven’? Ik denk het niet. Vervolgens sturen wij ‘vredestroepen’ die de ‘vrije markt’ gaan beschermen en dan hebben we denk ik gigantische bonje.
En dat is zonder de effecten van global warming.
Ik haal de Olduvai theorie er maar weer eens bij: http://www.warsocialism.com/duncan_tscq_07.pdf
@4: Misinterpretatie van het woord fittest.
@5: Bedoel je Helmuth James Graf von Moltke, die weigerde lid te worden van de nazi-partij en die al vanaf begin jaren ’30 verzet pleegde tegen het nazi-regime (waarvoor hij uiteindelijk opgehangen werd), maar ook weigerde mee te doen met de samenzwering tegen Hitler?
Zonder de door zmc onder de aandacht gebrachte Noord-Zuid voedselafhankelijkheid te bagetaliseren, we importeren immers grote hoeveelheden groente en fruit uit ontwikkelingslanden, maar de grote graanproducenten zijn: Verenigde Staten, Rusland, Argentinië, Canada, Frankrijk. Grote graanimporteurs zijn: Nigeria, Egypte en Indonesië.
@11: Produceren wij juist niet zoveel voedsel dat we het gesubsideerd op de wereldmarkt moeten dumpen? Hogere voedselprijzen lijkt op het moment vooral het probleem van de Derde Wereld te zijn.
Bismarck, ja die bedoel ik, ik heb hoge Nazi maar weer even weggehaald. Maar ik weet vrij zeker dat iemand mij ooit heeft verteld dat zijn hij juist dichtbij Hitler zat aan het eind van de oorlog. Het staat er echter niet zo, foutje excuus. Het is een complexe geschiedenis die van de von Moltkes.
@JSK: Van sommige soorten voedsel wel ja. We zouden prima van eigen land kunnen leven qua oppervlakte. Maar zo werkt het in de praktijk blijkbaar niet. En die rellen waar het artikel over gaat, die waren er in 2006 al; als ons voedsel daadwerkelijk ‘gedumpt’ zou worden, had dat eerder beter moeten worden dan slechter.
Interessant om te weten, is dat tot voor kort ongeveer 70% van alle voor export beschikbare graan uit de VS kwam. In 1 a 2 jaar tijd gaan ze die 70% vrijwel volledig inzetten om ethanol van te maken. Naar aanleiding daarvan heeft de EU de verplichting aan Europese boeren om 10% van het land braak te laten liggen, ingetrokken.
Volgens mij bestaat dat overschot dus enkel op papier.
@16: Melk, aardappelen, graan, vlees… staples zeg maar. Voor liefhebbers van sinasappelen uit Turkije en cacao uit Ghana zal het wellicht een beetje lastig worden, maar het is een beetje vreemd om te stellen “En dan ontdekken wij westerlingen dat we voor een gigantisch deel van ons voedsel afhankelijk zijn van de landen waar men als eerste tegen problemen aanloopt.” Qua voedselvoorziening niet dus.
Die oorlogen om schoon water die worden nu al zo’n 10 jaar voorspeld … ik wil nu wel eens zo’n oorlog zien!
Maar voedselonrust heeft een lange en rijke historische traditie. De vraag is hoe die zich tegenwoordig zal ontvouwen … volgens de economist is het een mooie gelegenheid om subsidies af te schaffen de armen op het platteland rijker te krijgen. Wel moeten er maatregelen genomen worden (voedsel bonnen pid), voor de arme mensen in de stad. Dus niet echt veel oorlog in dit scenario … dus wat voor een soort conflicten stellen we ons voor?
@15: Misschien verward met Claus Schenk Graf von Stauffenberg of een van de vele andere adelijken die wel meededen met de aanslag en hoge officieren waren? Overigens is het wel waar dat de von Moltkes een illustere duitse familie waren, al moet je iets verder in de geschiedenis terug voor de echte topper onder de von Moltkes.
Volgens mij komen veel van onze landbouwoverschotten uit de veeteeltsector. En importeren we nogal wat voer voor die beesten. Als die import stilvalt zal het gauw afgelopen zijn met die overschotten.
@Karsa Orlong: Wat te denken van de bonje tussen Israel en de Palestijnen? Welbeschouwd speelt watervoorziening daar een veel grotere rol dan menigeen wil geloven. Sudan idem dito. Maar het beeste wordt nooit bij naam genoemd; we noemen het doorgaans “etnische conflicten” of “zionistisch kolonisme” danwel “islamitische terreur”.
En wat betreft de voedselonrusttraditie – die is er zeker. Maar volgens mij is voedselonrust tot op heden altijd veroorzaakt door zaken als slechte logistieke planning, planeconomien, gewapende conflicten of mislukte oogsten. Het is nu volgens mij voor het eerst dat de graanprijs duidt op een daadwerkelijk tekort.
Feit blijft dat onze planeet eindig is en dat er legio niet uitgekomen voorspellingen zijn gedaan omtrent wanneer we tegen die eindigheid aan zouden lopen. Dit keer is de voorspelling eens een keer ergens op gebaseerd, namelijk op de graanprijs.
Dank @ZMC … alsof die conflicten nog niet ingewikkeld genoeg waren … en san speelt water een rol … op zich logisch op dat soort plekken.
Ik vind nu trouwens echt wel dat biofuel en dan vooral de mais variant niet meer gesubsidieerd moet worden This year biofuels will take a third of America’s (record) maize harvest. That affects food markets directly: fill up an SUV’s fuel tank with ethanol and you have used enough maize to feed a person for a year. (uit de economist). 1 SUV tank = genoeg eten voor een mens voor een jaar. Daar ga ik wel van vloeken.
Maar ook, iets vegetarischer en iets minder biofuel en volgens mij is het allemaal weer picobello in orde … toch?
@Karso Orlong: Volgens mij moet de vleesprijs wel 5x zo hoog worden, willen er uberhaupt mensen overwegen om op basis daarvan vegetarischer te gaan eten. En geld blijkt toch altijd weer de enige drijfveer.
Qua biofuel hadden ze vorig jaar in China in ieder geval al door dat het zo niet langer kon en heeft men de doelstelling bijgesteld. In de EU begint het nu ook te dagen. Helaas is de EU niet zo flexibel als China. En in de VS zijn ze ronduit blind te noemen op dit gebied…
Bovendien is het nog zo makkelijk niet om subsidies in te trekken aangezien een deel daarvan is vastgelegd in internationale verdragen (denk: Kyoto).
Maarja – al die biobrandstoffen die nu worden gemaakt, worden gewoon opgebruikt. Daar aan morren verplaatst het probleem alleen maar naar de energiemarkt. En aangezien de gemiddelde westerling per calorie voedsel zo’n 10 calorien fossiele brandstoffen nodig heeft, heeft dat weer direct zijn invloed op de voedselmarkt.
@21: Je vergat hoge (graan)belastingen en roof nog in je rijtje. Is de huidige graanschaarste neit ook een kwestie van slechte logistieke planning? Er wordt immers nog steeds meer voedsel geproduceerd dan er gegeten wordt, alleen gaat veel in de biobrandstofindustrie, hetgeen erg inefficient is, zeker als er iets anders dan suikerriet en suikerbieten voor wordt gebruikt, zoals mais (notabene redelijk uitwisselbaar met graan).
@23: Kweenie, ik haak toch echt wel eerder dan bij 20 euro voor mijn biefstukje af. Dat zal alleen niet erg gezond worden, want ik vervang mijn vlees eerder door vet/koolhydraten dan door andere eiwithoudende producten (ik zou aanzienlijk meer friet of anderszins gebakken aardappelen eten als ik geen vlees at, in plaats van soja- of andere bonen).
@Bismarck, #24: Ja klopt, maar ik weet niet precies in hoeverre er uberhaupt sprake is van planning in de westerse wereld (iemand anders wel?); we laten het plannen doorgaans aan de markt over en dan ben je als boer goed gek als je niet kiest voor het gewas dat het meeste opbrengt.
Ik denk dat in de loop van dit jaar moet blijken of het slechte planning was; vooralsnog laten de grafieken van de graanvoorraden een dalende c.q. stagnerende lijn zien, zowel op de lange als de korte termijn, en daar kan ik maar 1 verklaring voor bedenken.
http://www.theglobaleducationproject.org/earth/images/final-images/fl-grain-produ-consum-stock.gif
http://www.ext.vt.edu/news/periodicals/cses/2007-02/fertilizersin2007.jpg
http://www.bulgarianfarmland.com/photos/00000001/690.jpg
http://earthtrends.wri.org/images/corn_for_ethanol.jpg
@Bismarck, #24: Biefstuk is natuurlijk ook wel erg duur. Dat ik dat niet vaker eet, wordt al heel lang door de prijs bepaald. Ik dacht meer aan salami, frikandellen of een mals kippetje; dat blijven we ook bij stijgende prijzen voorlopig nog wel even eten.
Misschien een domme vraag, maar ik stel hem toch maar even: moeten de productie van voedsel en van biobrandstoffen elkaar per definitie bijten? Van een hele hoop gewassen gebruiken we immers maar een deel, vaak maar een klein deel, voor consumptie. Er zou toch wel iets te verzinnen moeten zijn om van wat er overblijft brandstof te maken?
Niet alleen graan zit enorm in de lift..
Voor het ‘rijke Westen’ niet zo’n probleem voorlopig, maar als je net rond komt is een verdubbeling van voedselprijzen (in combinatie met energieschaarste) niet bepaald prettig.
Rijst:
Sojabonen:
Van nijpend tot Nijpend nijpend?
Het is de Nederlandsche en menschelijke plicht van iederen inwoner zich te onthouden van alle buitenwettelijke en ongeregelde praktijken die de voedselvoorziening in gevaar kunnen brengen.
Landbouwers, Veehouders en Visschers dienen al hun produkten stipt en op den eersten bevel in te leveren op de wijze zoals door de voedselvoorzieningsautoriteiten is bepaald of bepaald zal worden.
Een ieder die zich aan deze verplichtingen ontrekt en deze niet of niet voldoende nakomt zal STRENG worden gestraft.
@Oplawaai, #27: In theorie hoeft dat niet maar in de praktijk zal een boer het gewas op zijn land zetten dat het meest opbrengt. En aangezien de gemiddelde milieuvriendelijke forens een stuk diepere buidel heeft dan arme graaneters, zal het elkaar altijd blijven bijten.
Wat betreft het afval heb je gelijk; daar kan brandstof van worden gemaakt – is het niet nu, dan is het wel in de toekomst. Alleen gooien we dat nu al niet weg; er wordt papier, veevoer, compost, gelatine, brandstof voor in elektriciteitscentrales en wat dies meer zij van gemaakt. Als je daar biobrandstof van zou maken, verplaats je het probleem alleen maar.
@Loupe, #28: Dat is niet meer dan logisch; de prijzen van vrijwel alle landbouwprodukten zijn effectief aan elkaar gekoppeld. Als een aardappelboer meer geld kan verdienen aan graan, kan hij wel graan op zijn land zetten, maar dan stijgt de aardappelprijs weer. Hetzelfde gebeurt aan de consumentenkant: graan te duur? Eten we toch rijst.
Het is onvermijdelijke dat op de middellange termijn (lees: nu) de prijzen van vrijwel alle vormen van energie, voedsel en natuurproducten aan elkaar gekoppeld worden. Met Peak Oil in het vooruitzicht lijkt het me duidelijk dat de boel binnenkort gaat barsten.
@26: Kippevlees is dan ook weer minder inefficient, in de zin dat je veel minder graan nodig hebt voor een kilo dan voor een kilo rundvlees.
Waar ik in #24 vooral op doel is niet zo zeer de boeren, alswel de regeringen, die subsidie doen op biofuel. Dat lijkt me ook niet zo handige planning/ronduit domme logistiek als mensen honger gaan leiden.
Remember ,remember that night in september : http://www.google.com/search?hl=nl&q=elections+in+september&btnG=Zoeken&lr=
Ik denk dat ik ook maar een politieke partij ga oprichten die begint met potverdomme(pvd) ,maar dan zonder de d of de v of de a er achter
De pvd… (Partij Van De ….)
PVDU ( Partij Voor De Dummies )
Net zo iets als photoshop voor dummies enz.
Ik weet slechts één ding .. Iedereen is verantwoordelijk voor wat hij zelf eet en zijn eigen omgeving.
Zodra je rouw vlees eet of opgewarmde vetten ,dan ben je net zo slecht bezig als iemand die rookt .
#01 Volgens mij is de rek er wel een beetje uit…
Het aantal mensen op onze planeet zal gaan afnemen.
PVDEU = Partij van de EU (=bah!)
Brussel mag die dalai lama helemaal niet niet weigeren .
http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Buddha_painted_on_a_rock_wall_in_Tibet.jpg
@ kim
Jij schijnt te weten wat ‘goed’ is, wat eet jij zoal?
Is ‘rouw’ vlees zoiets als ‘dood’ vlees?
Ik vind : dat we moeten gaan rock en rollen daar in dat china
OKe, naast dat rusland dus de energie markt mede gaat domineren kan het dus ook een heel grote speler worden op de voedsel markt, mits het instaat is een effectief landbouw programma op te zetten.
Die russen hebben volgens mij nog wel wat braakliggend landbouw grond.
MSS moeten we ASAP een SAA verdrag met Rusland sluiten en hun zo snel als mogelijk de EU in trekken voor de Chinezen ons voor zijn.
@Merlijn.Mijn nichtje van heeft nierstenen gekregen van american filé .Ik eet vanaf kinds af aan geen vlees en ben lang lid geweest van het tibetaans genoodschap (meetings in A’dam in de cosmos enzo)
@ kim
Nu mijn naam nog goed schrijven…
@42: Puzzlestukjes vallen op hun plaats.
Lastig natuurlijk eenvoudige boerenlullen die we zijn scenario’s voor te spiegelen als er écht tekorten dreigen. Maar delen van Afrika, Azië en Z.Amerika zullen boven een bepaalde prijs helemáál niks meer kunnen invoeren. En daar zal dan de pleuris toch wel als eerste uitbreken.
Wat doet b.v. Nederland/ Europa met export/ Of herindeling landbouwgronden gericht op directe voedselvoorzieningen lokale (b.v. geen (snij)bloemen en plantjes meer verbouwen in Nederland ) traditionele(re) gewassen.
Moeilijk hoor…te groot?
Maar wel interessant stukkie.
ik ken de wierook vanaf hier ruiken …
+kim
Als je geen verstand van vlees hebt wil je dan er geen mening over uiten?
Rauw vlees is donders gezond, besmetting is het risico.
Ik moet de eerste inuït nog tegenkomen met nierstenen.
Graan kunnen we genetisch aanpassen zodat de opbrengst omhoog gaat
Overschakelen van grof volkoren naar wit brood is dus eco vriendelijk?
De Inuits hebben geen scheurbuik wegens… vlees, las ik laatst. Daar in dat bloed zit gewoon aardig wat vit.C dat door dieren in hullie vitro wordt aangemaakt, iets wat de mens door een gendefect niet meer kan. Of dat ook voor vis geldt weet ik niet.
2ct @hemaworstje
Er is genoeg voor iedereen. Het ligt eraan hoe en waarvoor we produceren en hoe we consumeren.
Vaak komt de volgende song bij me op als ik hierover nadenk:
http://www.lyricsvault.info/songs/4084.html
Heel mooi lied.
@ #30: Dank voor je antwoord. Maar ik ben er nog niet van overtuigd dat alle biomassa afval van de voedselproductie al voor andere doeleinden wordt gebruikt. Aan een beetje in het wild rondgooglen houd ik het idee over dat het in Nederland langzamerhand wel een beetje die kant op gaat, dankzij allerlei milieu-projecten. Maar ik denk dat het voor bijvoorbeeld de teelt van rijst in China of Indonesië, soja in Brazilië, graan in Rusland, enzovoort (bekende teelten in Colombia en Afghanistan laat ik maar even buiten beschouwing) heel anders is.
@ 50: Ik denk dat je ‘m ook al wel kent maar courant voorbeeld zijn de koffieboon-schillen van Essent:
http://www.engineeringnow.nl/redactie/redactie_detail.asp?iNID=12542
Ik kan niet zeggen dat ik een echt stevig onderbouwde mening heb over de voor- en nadelen maar het feit dat het inmiddels gewoon gebeurd in plaats van eindeloos bediscussieerd te worden vond ik in ieder geval wel opmerkelijk.
Dit is ook wel een aardige toevoeging:
http://www.latimes.com/news/opinion/la-ed-food26feb26,0,3838970.story
Update graanprijs en voorraadstanden:
http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aWgr0RcMw9MU
(Laagste in 60 jaar!)
ft.com: Food and the spectre of Malthus
http://www.ft.com/cms/s/0/eb66fbb0-e489-11dc-a495-0000779fd2ac.html
http://www.independent.co.uk/environment/green-living/rising-prices-threaten-millions-with-starvation-despite-bumper-crops-790319.html
Mmm, onverwachtse gevolgen in tijden van economische tegenslag. Goedkoop voedsel wordt ook duurder:
http://www.msnbc.msn.com/id/23415510/
*ratelratel*
Die -despite-bumper-crops- uit de link in #56… doen mij wel denken aan een plotsklapse beweging van iedereen tegen Het Kapitaal dat 1) onzettend veel geheime dollars in de wereld heeft gebracht en dat 2) op alle fronten waar eerst een taboe lag plotseling schaarste veinst.
Klinkt gek, ik weet het. Maar Time zal het in 2051 haarfijn uitleggen. En dan scheelt het drie, vier woordjes, niet meer.
@mescaline van die bron zou ik dat niet verwachten.
Het is wel een ontwikkeling waarvan de vraag is wat de effecten al op redelijk korte termijn zullen zijn. Honger doet rare dingen met mensen. En in de westerse wereld weet 99% eigenlijk niet meer wat het is en hoe je daar mee moet omgaan.
Ik ga niks verandernuanceren Steeph, maar die graanprijsstijging van Kazachstan lijkt mij precies op zo’n manier zeer begrijpelijke (wegens allerlei prijsstijgingen elders en we zijn al niet rijk en wat moet je anders) move.