COLUMN - Julian Assange, de oprichter van WikiLeaks, werd vorige week door de politie uit de Londense ambassade van Ecuador geplukt. Hij wordt mogelijk uitgeleverd aan de VS, waar hem een aanklacht wacht wegens aanzetten tot hacken en/of spionage.
Vooropgesteld: het is ronduit bizar, en met geen enkel argument te verdedigen, dat Engeland een Australisch staatsburger aan de VS zou uitleveren voor iets dat de man in kwestie in een ander land heeft gedaan (WikiLeaks is niet Amerikaans, en is in Zweden geregistreerd). Dat de VS meent dat Assange hun rechten, wetten, belangen of staatsveiligheid heeft geschonden, is simpelweg geen geldige reden. Zou de VS dat wel menen, dan zijn er stapels buitenlandse politici en activisten te bedenken die evenzeer – of zelfs meer – voor uitlevering aan de VS in aanmerking zouden komen.
Maar ik word wat wee van mensen die menen dat met Assanges arrestatie journalistieke vrijheden in het geding zijn.
Wat Assange ook moge zijn, hij is pertinent geen journalist: hij is niets anders dan een kieskeurig, selectief, soms onzorgvuldig en vaak nuffig doorgeefluik van informatie die anderen hem hebben toegespeeld. Lijsten met Turkse burgers die in eigen land politiek actief zijn kort na een staatsgreep publiceren, is ronduit onverantwoordelijk. Wat kwalijker is, en apert ingaat tegen alle journalistieke principes: WikiLeaks heeft vaker ongeredigeerde informatie gepubliceerd die evident afkomstig was van overheden en die bedoeld was om hun lokale oppositie zwart te maken. Daarmee maakte Assange WikiLeaks willens en wetens tot een instrument in andermans nationale propagandaoorlog.
Voor mij lag het breekpunt bij de Panama Papers, de documenten die lieten zien welke ingewikkelde constructies internationale bedrijven en rijkaards gebruiken om belasting te ontwijken. Die onthulling was slechts een opzetje om Poetin aan te vallen, schreef WikiLeaks. Met zo’n uitspraak kies je partij: het ging er WikiLeaks kennelijk niet om politiek relevante informatie te publiceren, maar zochten ze informatie die een doelwit heeft dat hun aanstaat. Dan bedrijf je geen journalistiek, maar propaganda.
Dat WikiLeaks bij de Amerikaanse verkiezingen wekenlang mondjesmaat e-mails van de Democraten publiceerde – die toen, zoals anderen al hadden aangetoond, onbetwistbaar via een Russische hack waren verkregen – deed de deur dicht: WikiLeaks liet zich gebruiken om tijdens een campagne een presidentskandidaat te laten ontsporen.
Doorgeefluiken zijn belangrijk, en klokkenluiders onontbeerlijk om beerputten te openen. Maar bij klokkenluiders is de taak van een journalist niet alleen om je bron zo goed mogelijk te beschermen: je moet ook alle informatie verifiëren, de betrouwbaarheid van je bron dubbelchecken, nagaan welke belangen je bron heeft, en context verschaffen. Alle materiaal gewoon maar plempen klinkt stoer, maar is een recept voor ongelukken.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (22)
Laat dan maar meer ongelukken gebeuren. Wat alle publikaties van Wikileaks in ieder geval laten zien is dat er veel te weinig transparantie is m.b.t. het handelen van overheden en van de elite. Elke manier die bijdraagt aan het transparanter maken daarvan is een beweging ten goede. Wat de motiovatie van iemand als Assange dan ook mag zijn. We kunnen ons niet permiteren om daar te selectief in te zijn.
@1: Ik vind dat er wel degelijk vragen gesteld kunnen worden bij de manier waarop Wikileaks functioneert. Zou niet graag het slachtoffer zijn van de ongelukken die je wil laten gebeuren.
Iets anders is dat Assange (en Manning) nu de speelbal lijken te worden van de Amerikaanse regering en de inlichtingendiensten in het voorkomen van ongelukken die voortvloeien uit Muellers onderzoek.
Hij is kortom geen rechthoek, hij is een meetkundig figuur met vier zijden en rechte hoeken tussen elk van die zijden.
Het gros van Karins kritiek vind ik overigens wel terecht, de stelling dat Assange geen journalist is niet.
@3 Maar nu zeg je eigenlijk dat het gros van de journalisten ook enkel fungeert als doorgeefluik, namelijk van wat persvoorlichters en professionele lekkers hen toespelen.
Dat heet dan ’toegang tot bronnen’ en zolang deze praktijk het systeem legitimeert doet ieder die er toe doet binnen het systeem alsof dat een achtbare zaak is.
Assange’s fout is dan dat hij het Pentagon tot zijn vijand heeft gemaakt door op eigen houtje zaken aan het licht te brengen die ze liever had willen toedekken (bewijs van oorlogsmisdrijven in Irak bijv.), en het is natuurlijk niet de bedoeling dat hij daarin een voorbeeld wordt, dus vervolgt de Amerikaanse justitie hem tot in de hel, net zoals ze eerder met Bradley/Chelsea Manning heeft gedaan.
Tegelijkertijd is duidelijk dat Assange de laatste jaren meer weg heeft van een agent voor de Russen dan een onafhankelijk speler. Hij heeft er duidelijk plezier in om moertjes in het raderwerk van de de Amerikaanse verkiezingen te gooien, maar laat zorgvuldig na om informatie naar buiten te brengen die belastend zou zijn voor Vladimir Poetin en diens cliëntèle en zo de Russische beer tegen zich in het harnas te jagen.
Tja, dan opereer je inderdaad gewoon als cyberspion. Zeker als je je bronnen de instrumenten in handen speelt om overheidssystemen te hacken. Hoe is dat anders dan de Chinese overheid die hackers de technologie in handen speelt om bedrijfsgeheimen te stelen?
“Maar ik word wat wee van mensen die menen dat met Assanges arrestatie journalistieke vrijheden in het geding zijn.”
Maar dat is wel het geval. Assange wordt uitgeleverd voor het openbaar maken van informatie. Dan maakt het niet uit of een journalist dat doet of een organisatie als WikiLeaks.
en @4: Dat is toch geen argument. Dat hij informatie over de een wel en over de ander niet publiceert, maakt hem allicht hypocriet. Maar dat betekent niet dat het publiceren van het éne dan ineens strafbaar wordt, of hoort te worden.
Nou, intereseert me niet wat ze in politiek verspreken,
maar wel 2 vrouwen mogelijk verkracht door Assange,
dan vind ik wel dat hij eerst alles aan Zweden moest geleverd worden. Niet in USA wegens zijn hacking en rommelen met politieke kwesties.
Hij kan beter de pot op behalve hem in de Zweedse cel stoppen, hardnekking dan ook is.
Hoe kom je daarbij als ik vragen mag? Dit is namelijk zeer eenvoudig controleerbaar en aantoonbaar niet waar: surf naar http://www.wikileaks.org en typ in: “putin” en je komt meer dan 80.000 documenten tegen, waarvan in elk geval sommige over corruptie en witwaspraktijken en mensenrechtenschendingen en andere vieze spelletjes gaan, merk ik na één minuutje met sleutelwoorden spelen al.
Het klopt (ook volgens Assange zelf) inderdaad dat Wikileaks zich meer richt op de Engelstalige wereld dan op Rusland, maar het klopt ook dat het Haarlems Dagblad zich meer richt op Haarlem dan op Apeldoorn. Dat is uiteraard geen reden om het Haarlems Dagblad niet als journalistiek platform te zien.
Verder sluit ik me aan bij wat #5 zegt. Zelfs al zou Assange zich om wat voor reden of agenda dan ook sympathiek of afhankelijk t.o.v. Rusland opstellen, dat verandert niets aan het feit dat het publiceren van klokkengeluid en andere informatie met een duidelijk publiek belang een journalistieke (kern)functie is.
Ik geloof überhaupt niet in een objectieve of neutrale ‘boven-en-buiten-alle-partijen-journalistiek (de zogenaamde ‘view from nowhere’, zoals De Correspondent dat noemt, en terecht stelt dat het een even gevaarlijke als domme fictie is), en het enige gezonde medialandschap zie ik derhalve als zo pluriform mogelijk. Laat anti-Amerikaanse en anti-Russische (als anti-Chinese, -Britse, etc.) publicaties (inclusief activisten en agenten) alsjeblieft allemaal hun best doen om zoveel mogelijk stront over hun doelwit naar keuze op te dreggen, dat levert ons een zo compleet mogelijk beeld op. (Principes van fairness & accuracy zouden op redacties moeten gelden, de waanideeën van ‘neutraliteit’ en ‘objectiviteit’ mogen bij het afval.)
Het bekritiseren van Wikileaks (wanneer ze mensen in gevaar brengen bijvoorbeeld, zoals ze inderdaad in elk geval al bij Turkse, Oeigoerse, en Saoedische activisten hebben gedaan) hoort natuurlijk ook bij een gezond en pluriform medialandschap, maar voor het onderuithalen van hun legitimiteit als journalistiek platform, terwijl ze onmiskenbaar belangrijke informatie in het publieke belang hebben gepubliceerd, moet je wel goede argumenten hebben. En die ben ik hier (of elders, wat dat betreft) nog niet tegengekomen.
Ik vind de analyse van Karin Spaink helder. Eerlijk gezegd: geen spelt tussen te krijgen. Assange begon z’n loopbaan verdienstelijk, je zou de vroege uitingen van Wikileaks kunnen zien als journalistiek. Later werd hij in mijn ogen een ongeleid projectiel. Assange heeft zeer toegewijde bewonderaars voor wie het doel klaarblijkelijk alle middelen heiligt (‘laat ongelukken maar gebeuren’), maar het verschil tussen een journalist en een doorgeefluik is toch echt de aanpak. Ik weet dat de reputatie van de pers niet zo best is, en misschien ook wel terecht, maar een goede verslaggever dient informatie verifiëren, met enige afstand kijken naar het belang van je bron, achtergrond bieden en waar nodig hoor en wederhoor plegen. Niet de sterkste kanten van het latere Wikileaks. Ik vind niet dat Assange uitgeleverd moet worden aan de VS, dan zou hij gestraft worden voor de dingen die hij aanvankelijk nog wel met enige zorgvuldigheid uitvoerde. Maar ik vind met Spaink niet dat hij een journalist is. Als journalistiek synoniem zou zijn met enkele het verstrekken van een hoop gegevens, dan zou je een Pulitzer prize voor best journalism kunnen toekennen aan het Telefoonboek.
Ik zie dat Spaink tot inkeer is gekomen? Ik kan me herinneren dat ze een hitlist van anti-abortusactivisten (naam, adres, en of de abortusarts nog in leven is) in Nederland publiceerde toen deze in de VS van het internet werd gehaald. In de naam van de vrijheid van meningsuiting.
@7 Nou, dat heb ik dan ook maar gedaan. Even gezocht op ‘Putin’ en ‘corruption’. Hit nummer één:
Vervolgens volgt er een interne mail van Stratfor met een berichtje dat de BBC heeft overgenomen van Interfax Nieuwsagentschap over Russische activisten die zijn gearresteerd wegens het verspreiden van brochures waarin Poetin bekritiseerd wordt.
Hit nummer twee:
Vervolgens krijgen we een interne mail van Hacking Team die een artikel deelt uit de Wall Street Journal over een Amerikaans witwasonderzoek dat leden van Poetins nauwste zakenpartners raakt.
Wat komen we hieruit te weten dat nog niet uit openbare bronnen bekend was? Niks. Nada. Niente.
Maar Poetin & consorten, het Russische leger en de Russische geheime dienst hebben hiermee wel een krachtige database plus zoekinstrument in handen om na te gaan wie er zoal geïnteresseerd is in hun vuile was.
Zoals ik al zei: Assange opereert als een Russische agent.
@10: Je kan ook gewoon schrijven: ‘shit, ik ben onzorgvuldig geweest, ik praatte kritiekloos allerlei mensen na en zat er overduidelijk naast.’
Als jij schrijft dat Wikileaks zorgvuldig nalaat belastende informatie over Poetin en zijn kliek te plaatsen, dan verwacht je geen 11.589 resultaten op ‘putin’ en ‘corruption’ met inderdaad op pagina 1 al een onderzoek naar witwaspraktijken van “Putin’s Inner Circle” en (inderdaad) arrestaties voor het uitdelen van brochures. Wat, reeds bekend of niet, op zijn minst de Russische propaganda tegenspreekt, en dus onwelgevallige extra aandacht is.
Nu verzet je de doelpalen niet alleen zo ver dat je er waarschijnlijk een record mee hebt gevestigd, maar je hanteert ook de typische denkwijze van een complotdenker: waar rook is is vuur, en als er geen rook is dan is het gewoon supergeraffineerd 7-dimensioneel-schaakvuur! …
@9: Ik herinner mij dat ze gebruikers van de lijst aanraadde om de gegevens zelf te checken.
Maar het zou kunnen dat ze adressen of foto’s van werkelijk bestaande personen gebruikte.
@7:
LIES
Mueller Report: Assange Smeared Seth Rich to Cover for Russians
Julian Assange repeatedly blamed Seth Rich, the murdered DNC staffer, for Russia’s leaks.
The Mueller report shows that Assange was lying from the start.
https://www.thedailybeast.com/mueller-report-julian-assange-smeared-seth-rich-to-cover-for-russians
Lekkere “journalistieke” standaard heb jij.
Waarom heb jij er zo’n behoefte aan een extreem rechtse FSB agent en verkrachter te verdedigen?
@11 Je leest nogal onzorgvuldig zo blijkt maar weer, en vooral ook onwelwillend.
Wat ik schreef was:
Als jij voorbeelden hebt waar Wikileaks geheime emails van Gazprom of de bedrijven van een van Poetins vrindjes zelf openbaar maakt (waar die eerder verborgen waren) zodat deze in verlegenheid gebracht worden, dan hoor ik dat graag.
Maar jij hebt enkel wat zoektermen ingebracht en toen overduidelijk niet verder gekeken dan de aantallen (was het je al opgevallen dat er een hoop doublures tussen zitten, trouwens? Sommige entries gaan zes, zeven keer over dezelfde emailuitwisseling).
Je verwijst daardoor – zonder het zelf te beseffen – naar opgewarmde ouwe meuk die allang op straat ligt, waarbij de framing van Wikileaks zelf is: kijk eens hoe Stratfor in elkaar steekt en opereert, kijk eens hoe Hacking Team te werk gaat!
Zoals ik hierboven al schreef: erg handig voor de Russen; zo kunnen ze eenvoudig achterhalen wie er zoal in hun vuile was is geïnteresseerd (en tegenmaatregelen nemen).
@13 je quote uit een rapport dat niet openbaar is. Wat openbaar is gemaakt zijn die zaken waarvan het Amerikaanse Ministerie van justitie van bepaald heeft dat het in die vorm openbaar gemaakt mocht worden.
Redigeren heet dat.
Het is dus hypocriet de een persoon aan te vallen op het feit dat hij gelogen heeft, geen bronnen checkte en selectief in presenteren van feiten was als je vervolgens als bewijs daarvoor een oncontroleerbare bron hanteert.
Vervolgens sluit je af met: “Waarom heb jij er zo’n behoefte aan een extreem rechtse FSB agent en verkrachter te verdedigen?”
In de Westerse samenleving ben je onschuldig tot je schuld is bewezen en je door een rechter bent veroordeeld. De verkrachtingszaak was geseponeerd, en er is geen bewijs dat hij een extreem rechtse FSB agent was.
M.a.w. je bent zelf nog erger dan de persoon waar je over oordeelt.
(dit bovenstaande heeft geen oordeel over Assange, ik heb gewoonweg niet de toegang tot de feiten om daar iets van te vinden. Deze reactie reageert op de reaguurders. Karin verwoord het echter wel goed.)
Daar ken ik in elk geval één voorbeeld van inderdaad:
https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/09/19/wikileaks-releases-files-that-appear-to-offer-details-of-russian-surveillance-system/
https://www.csmonitor.com/World/Europe/2017/0921/Is-it-the-Kremlin-s-turn-to-get-WikiLeaked
Niet dat het er ook maar één biet toedoet, overigens: Jij en Sargasso hebben immers ook nooit ”geheime emails van Gazprom of de bedrijven van een van Poetins vrindjes zelf openbaar [ge]maakt (waar die eerder verborgen waren) zodat deze in verlegenheid gebracht worden”. Maar dat jullie niet aan die absurde standaard voldoen betekent niet dat jullie Russische spionnen zijn. (Of toch!? … ) Dus deze hele afslag in de discussie is flauwekul.
Ik heb wel verder gekeken dan het aantal (inderdaad niet veel verder, want zoals gezegd vind ik deze hele subdiscussie flauwekul) ik vond het gewoon de handigste indicator voor Wikileaks’ aandacht. Bij de documenten over de VS of het VK of welk land dan ook zitten er immers ook dubbelen tussen (aangezien van elke e-mail in dezelfde discussie een apart document wordt gemaakt), dus dat is verder niet zo van belang. Ik zou bijna zeggen kom jij maar met een betere indicator dan, maar dat heb je al geprobeerd en toen kwam je op het nemen van een ‘steekproef’ van alleen de eerste twee resultaten(!!!). Wat, uiteraard, even treurig als hilarisch is. (Als je die methodiek gebruikt bij de VS kom je bijvoorbeeld ook niets sappigs tegen. Stel je voor dat iemand vervolgens op basis dáárvan heel melodramatisch zou concluderen: ”Zoals ik al zei: Assange opereert als een Amerikaanse agent!”, dan zou jij ook waarschijnlijk ook grimlachen.)
Oké, resumerend: zelfs al zóú je feitelijk gelijk hebben (wat je dus niet hebt) dan heb je nog niks aan deze hele flauwekulafslag in de discussie. (En als je gelooft van wel dien jezelf en Sargasso bij de AIVD aan te geven, aangezien je met diezelfde briljante logica hebt ‘bewezen’ dat jullie zelf ook Russische spionnen zijn.)
Dus laten we vooral terugkeren naar de hoofdzaak, en dat is dat Assange – of je hem nu aardig vindt of een engnek, en of je hem nu verdenkt van sympathie en samenspel met de Russen of niet – is opgepakt wegens het bedrijven van journalistiek. En dat is, in weerwil van wat #0 beweert, wel degelijk een gevaar voor de persvrijheid.
Zoals de Groene het deze week ook samenvat:
https://www.groene.nl/artikel/bescherm-julian-assange-uit-naam-van-de-persvrijheid
@16 Behalve dan dat wij niet als doorgeefluik fungeren van gehackte informatie om zo het democratische proces in een grootmacht te frustreren.
Uit je eigen linkjes blijkt trouwens juist hoe stil Wikileaks het afgelopen decennium over Rusland is geweest.
’t Is dus volgens eigen zeggen niet omdat Assange & co geen informatie hadden over de Russen dat ze nauwelijks wat publiceerden. Assange dreigde een ‘bom’ aan explosief materiaal wereldkundig te maken; en daarna bleef het zeven jaar nagenoeg stil.
Waarom zou dat nou zijn, denk je? Van hetzelfde Wikileaks dat door Russische hackers gestolen materiaal openbaar maakt om een gekkie aan de macht te brengen in de VS. Denk eens na over van wiens gastvrijheid Assange de afgelopen jaren gebruik maakte, en van wie hem dat zoal afhankelijk maakte.
Het is allemaal niet zo moeilijk (het ligt vrij voor de hand zelfs), maar je moet het wel wíllen zien natuurlijk.
De New York Times heeft het Mueller-rapport van a tot z doorgelicht en de contacten tussen de campagne van Trump, Russische zakenlieden, ex-FSB’ers e.d. en Wikileaks eens in kaart gebracht.
Laten we het er maar op houden dat Assanges belangen in aanloop naar de verkiezingen overeenkwamen met die van het Kremlin.
Toeval natuurlijk, zuiver toeval…
Haal je nou Snowdon en Assange door elkaar? Assange zat in de ambassade van Ecuador.
Dit is wel een interessant punt inderdaad. Niet dat we er definitieve conclusies uit kunnen trekken natuurlijk, we weten immers niet wat hiervoor de redenen zijn, maar het maakt je zaak in elk geval wel sterker (in bayesiaanse zin).
Maar nogmaals, het zou niks veranderen aan het feit dat Assange momenteel wordt vervolgd voor het plegen van journalistiek, en dat zou iedereen die geeft om persvrijheid zorgen moeten baren.
@19 En Ecuador bevond zich onder Rafael Correa in de invloedssfeer van Rusland. Zo werkt geopolitiek namelijk: er zijn patroonstaten en cliëntstaten. En er zijn op dit moment drie voorname patroonstaten: de VS, Rusland en China.
Lénin Moreno heeft de bakens nu verzet en gokt op handelsrelaties met de VS, tot groot ongenoegen van zijn voorganger.
Zo wilde Ecuador Assange een diplomatieke post in Moskou geven.
Russische diplomaten (of ‘diplomaten’ dwz geheim agenten) hebben zelfs gekeken of Assange uit de stiekem uit de ambassade te smokkelen viel, om ‘m naar Rusland te vervoeren.
Blijkbaar zag Rusland Assange dus als een waardevolle ‘asset’. Hoe zouden ze bij dat idee komen?
Wederom: je hóéft niet te blijven graven als je een vergissinkje maakt hoor. Dan doen we immers allemaal wel eens, en er is geen enkele schande in erkennen: och, ja, ik was eventjes in de war en dacht aan Snowden terwijl ik uiteraard Assange bedoelde. Doioioink!
Want dat jij mij nu gaat uitleggen hoe “geopolitiek” werkt, terwijl je duidelijk niet eens weet wat het woord betekent(!), is natuurlijk nogal een afgang. (Hint: het is géén synoniem van ‘internationale politiek’ o.i.d.) En verder is de voorstelling van internationale betrekkingen waar je nu blijk van geeft kinderlijk at best. Want ja, Ecuador zocht onder Correa inderdaad nauwere banden met Rusland, maar dat betekent niet dat Ecuador daarmee ineens “afhankelijk” van of onderdanig aan Rusland is. (Laat staan dat dit zou gelden voor personen asiel aanvragen in Ecuador!) De afhankelijkheidsrelatie werkt in zulke gevallen zelfs eerder andersom: als Rusland niet biedt wat Ecuador van ze wil, dan kunnen ze gewoon weer bij de VS aankloppen, of inderdaad bij China.
Om om deze reden te stellen dat Assange gebruik maakte van Ruslands “gastvrijheid” (sic), en dat hij dáárdoor dus ook “afhankelijk” was van Rusland, is gewoon echt stapelgek.
@21 Je leest weer eens onzorgvuldig. Ik moet je blijkbaar bij het handje pakken en het helemaal voor je uitspellen.
Welaan, bij deze dan:
“Denk eens na over van wiens gastvrijheid Assange de afgelopen jaren gebruik maakte (Ecuador), en van wie hem dat zoal afhankelijk maakte (Ecuador, Rusland).”
Waar je verder omzichtig omheen loopt is de bewijzen die ik aanvoer dat Ecuador en Rusland nauw samenwerkten om te kijken of Assange niet vanuit de Ecuadoriaanse ambassade naar Rusland gesmokkeld kon worden.
Zoals ik al zei: Rusland ziet Assange blijkbaar als een asset. En dat komt omdat Assange zich gedragen heeft als een Russische spionage-asset.