Vorige maand introduceerde de regering een nieuwe wet die verheerlijking van terrorisme strafbaar stelt. Klinkt stoer, alsof je met een juridische moker op jihadistische fanboys in Telegramgroepen slaat. Maar zoals wel vaker met dit soort wetten: de hamer ligt al klaar om ook op heel andere nagels te slaan.
Het probleem zit in de vaagheid. “Verheerlijking” en “steun” zijn woorden waar je alles mee kunt doen. Vandaag zijn het jihadisten, morgen klimaatactivisten, overmorgen iedereen die iets lelijks twittert over een NAVO-missie of over de haardracht van de premier. Een wet die bedoeld is om terrorisme te bestrijden, kan zo ineens veranderen in een wapen tegen politieke tegenstanders. Function creep in zijn engste vorm.
We kennen dit trucje inmiddels. Denk aan de ANPR-camera’s die overal langs de snelwegen hangen. Sargasso heeft het proces jaren gevolgd en daar een heel dossier over aangelegd. Ooit neergezet om de doorstroming te meten en misschien een parkeerboete te innen. Niets aan de hand, beloofden bestuurders, dit is géén opsporingsinstrument. Totdat de politie merkte dat die camera’s best handig zijn bij het opsporen van gestolen auto’s, voortvluchtigen, belastingontduikers en alles daar tussenin. Wat begon als verkeersmanagement is nu onderdeel van het opsporingsapparaat. En niemand die nog precies weet waar de grens ligt.
Wie denkt dat dit doemdenken is, kan een blik over de grens werpen. In Frankrijk is “apologie du terrorisme” al jaren strafbaar. Dat leverde na de aanslagen van 2015 niet alleen vervolging op van jihadistische sympathisanten, maar ook van mensen die domme grappen maakten op Facebook of boze rapteksten schreven. In Turkije is “steun aan terrorisme” de standaardformule om journalisten, academici en oppositieleden achter de tralies te krijgen. En in het Verenigd Koninkrijk wordt onder de vlag van contraterrorisme steeds vaker vreedzaam protest aan banden gelegd, vooral als het de gevestigde orde (lees: kapitaal) bedreigd.
Het patroon blijft hetzelfde. De staat zet een middel in “voor een heel specifiek doel”, en dat doel blijkt elastisch. De techniek of de wet groeit, wordt breder ingezet, en uiteindelijk is de uitzondering de nieuwe regel. Wie dan nog moppert over privacy of rechtszekerheid, krijgt te horen dat alleen terroristen of criminelen iets te vrezen hebben. Tot je zelf ineens verdachte wordt.
Function creep is geen ongeluk, het is beleid. Het is de politiek die steeds weer kiest voor instrumenten die makkelijk op te rekken zijn. En het is een samenleving die die rek normaal gaat vinden. Vandaag gaat het over verheerlijking van terrorisme. Morgen over verheerlijking van “radicale” ideeën. En voor je het weet is de meningsuiting zelf het bewijsstuk.
Reacties (4)
Ha, dit overlegde ik via e-mail met de landelijke SP fractie toen het ging over kinderporno en websites blokkeren (zonder tussenkomst van de rechter). Mijn argument dat het ook voor andere dingen gebruikt zou gaan worden werd van tafel geveegd door de fractie, want “daar zijn we zelf toch bij, dus kunnen we zorgen dat dat niet gebeurt”. Stuitende naïviteit. Afijn, na het grote “maar denk aan de kinderen!”-argument is het middel meermaals ingezet voor andere doeleinden… function creep is voorspelbaar ook nog.
Ja, qua ANPR voorspelden we dit natuurlijk ook al
De PVV als terroristische organisatie duiden en diens achterban strafbaar maken voor verheerlijking.
Die deporteren wij dan naar Oeganda, want dat schijnt zo’n geweldig land te zijn, niet teveel mensenrechten ook.
Nou, dan komt er eindelijk eens een fatsoenlijk nummer aan huizen vrij, en als de laatste deportatiewaterfiets is vertrokken, want deportatie mag niet teveel kosten dan schaffen we die onzin motie naar wet af.
Win win !
Zie ook de politie die willekeurig identiteitsbewijzen van mensen controleert (vaak bij demonstraties).
Dat is tegen de wet en toen ID-controles in specifieke gevallen mogelijk werden gemaakt vond de minister het expliciet niet nodig het nog duidelijker af te kaderen dat de politie niet in alle omstandigheden mensen om hun ID mag vragen, ook al werd het risico van function creep toen ook aangekaart in de Tweede Kamer.