RECENSIE - Alan Turing wordt wel gezien als de ‘vader’ van de kunstmatige intelligentie. Hij is de grondlegger van de moderne computer, maar hij was een veelzijdig man: hij deed belangrijke bijdragen aan de wiskunde, filosofie, logica, cryptografie en mathematische biologie. Toch zullen niet veel mensen zijn naam kennen, al heb ik hem eerder voorbij laten komen (bijvoorbeeld hier, hier en hier). De film The Imitation Game brengt hem nu onder de aandacht bij een groter publiek: de zaal was afgelopen weekend stijf uitverkocht.
The Imitation Game gaat voornamelijk over Turings werk bij het kraken van de Enigma, de machine waarmee de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog hun berichten versleutelden. Berichten van de Duitsers waren weliswaar voor iedereen te onderscheppen maar voor niemand te begrijpen, aangezien ze gecodeerd waren. Turing kraakte deze code, en met de onderschepte informatie kregen de geallieerden een voordelige positie in de oorlog. Er wordt wel gedacht dat de oorlog hiermee twee tot vier jaar is bekort.
Hoewel de film duidelijk draait om de Enigma, vangt de kijker zo af en toe ook een glimp op van de vele andere dingen die Turing deed. Voor de goede verstaander zit er in het begin zelfs een verwijzing naar zijn werk aan mathematische biologie, waarover ik eerder dit stuk schreef. En natuurlijk wordt er ook gesproken over Turings ideeën voor de universal machine: wat we tegenwoordig de computer noemen. Tenslotte spreekt hij op een mooie dubbelzinnige manier over de vraag of een machine kan denken, zijn beroemde Turing test, die hij zelf toen de imitation game noemde.
Kortom: er zit voldoende in deze film voor liefhebbers van wetenschap. Turings werk aan Enigma is spectaculair. Een minpunt van de film is helaas dat Turing wel erg wordt neergezet als een wereldvreemde nerd. Dat levert een aantal grappige momenten op, en hoewel ik er om moest lachen, steekt het me toch dat bèta’s er in de populaire cultuur altijd zo slecht vanaf komen.
Turings werk krijgt met deze film in elk geval de aandacht die het verdient. En dan te bedenken dat de film slechts een topje van de ijsberg laat zien als het gaat om de vele bijdragen die Turing leverde aan de wetenschap.
Door Charlotte Vlek
Afbeelding: Alan Turing (Wikipedia)
Reacties (9)
Nee, de film The Imitation Game pleegt nu juist karaktermoord op Alan Turing. Er zijn talloze besprekers die dit al tot in detail hebben aangegeven, maar dit is wel éen van de meest grondige criticasters.
Om een hapbaar filmpje te maken, is de historische werkelijkheid ernstig geweld aangedaan, en werd de hoofdpersoon gereduceerd tot het clichébeeld van het gekwelde genie.
Lees kortom een boek over Turing, als de man en zijn ideeën je interesseren.
Deze man heeft voor zijn geaardheid zelfs nog in de gevangenis gezeten, onvoorstelbaar eigenlijk hoe ze slecht 40 jaar geleden tegen dit onderwerp aankeken. Briljant wiskundige trouwens.
Turing was een wereldvreemde nerd. Ben enkele jaren geleden in Bletchley Park geweest, aanrader voor de geïnteresseerde trouwens, en daar werd Turing beschreven als “a brilliant odd fellow”. Meerdere anecdotes doen van hem de ronde. Zo schijnt hij, tegen z’n hooikoorts allergie, met gasmasker op door Bletchley te hebben gefietst, ongeacht het weer enz.
Wat ik me afvraag, is hoe deze film verschilt van eerdere films zoals Alan Turing, Le Code De La Vie, Codebreaker, The Turing Enigma enz.
Turing werd inderdaad als “excentriek” beschreven, en het neerzetten als “wereldvreemde nerd” komt dus niet uit de lucht vallen. Dat kun je ook opmaken uit de overigens aanbevelenswaardige biografie van Turing opgetekend door zijn moeder (en zijn broer)
http://www.cambridge.org/9781107524224
Dat de film ten gunste van cinematografische overwegingen (het is namelijk geen documentaire) niet geschiedkundig accuraat blijft is jammer, maar resulteert desondanks (en gedeeltelijk juist als gevolg daarvan) in een aanbevelingswaardige film, met een aantal bijzonder komische scene’s, die de onder het algemene publiek redelijk onbekende Britse codebrekers en hun verdiensten en Alan Turing als belangrijk historisch figuur onder de aandacht brengt.
accurater dan U571
@4 dat kun je niet menen. het is sbs/rtl drama gespeend van elke historische juistheid. hilarisch hoogtepunt “heil hitler” als wederkerende term die de doorbraak betekende voor het kraken van de codes. Als dit het middel is om de cryptografische oorlogsvoering onder de aandacht van de mensen te brengen dan ben ik bang dat je er aan bent voor de moeite.
@3: “hoe deze film verschilt van eerdere films”. Ga hem bekijken, zou ik zeggen! Ik heb verder “Breaking the Code” gezien, die net als TIG voornamelijk gebaseerd is op de biografie “Alan Turing: The Enigma” van Andrew Hodges, en die meer ingaat op Turing’s ideeën en hem meer afschildert als iemand die niet zozeer een probleem heeft met gangbare sociale interactie (zoals in deze film) maar als iemand die het meer ziet als van interessante problemen afleidende ruis dat niet teveel tijd mag kosten. Codebreaker is meer persoonlijk en psychologisch van aard, en de verhaallijn wordt gepresenteerd in een discussie die Alan heeft met Greenbaum, de therapeut die hij had in de laatste jaren. De andere heb ik niet gezien.
@6: Ik geef ook grif toe dat de film niet overal historisch accuraat is, maar het predikaat “sbs/rtl drama” verdient het niet, vind ik.
Je hebt gelijk dat het “Heil Hitler” als doorbraakmoment in de film wel erg gedramatiseerd is, maar verder was een sleutel tot het succes van decryptie wel zeker de beschikbaarheid van wederkerende termen. Ontsleutelde of vermoedelijke wederkerende termen werden ‘cribs’ genoemd en was hetgeen dat de Poolse krakers juist zoveel had geholpen. In Bletchley hadden ze er zelfs een aparte hut aan toegewijd (hut 8). En ja, bepaalde uitdrukkingen als “Keine besondere Ereignisse” en meestal de laatste tien letters van veel versleutelde berichten (“Heil Hitler”) waren dus vaak bekend, en dat verkorte de tijd voor het vinden van de juiste posities van de rotatiewielen. In dat opzicht is het niet eens zo gek te zeggen dat “Heil Hitler” de Duitsers de oorlog gekost heeft.
@8: Inderdaad had de Poolse inlichtingendienst vlak voor de tweede wereldoorlog de Enigma-code gekraakt.
Hierbij hielp het dat ze beschikten over een Enigma-apparaat.
Het apparaat bevatte 3 schijven waarvan de de posities een beetje veranderden na elke letter.
Ook konden handmatig schijven vervangen worden (uit een setje van 5).
Overigens bevatte ieder bericht een “crib” : aan het begin werd een code van 3 letters 2 keer gezonden, om te controleren of de ontvanger zijn apparaat goed ingesteld had. Het versleutelde bericht begon natuurlijk met 6 verschillende letters.
De code wisselde dagelijks, maar met goede wiskundigen kon vaak achterhaald worden wat de instelling van de schijven was.
Het werd een groter probleem toen de Duitse marine de set schijven uitbreidde tot 7 (en later zelfs 9, meen ik), waarvan niet alle exemplaren in handen van de geallieerden waren.
Bovendien kwamen er ook apparaten die 5 schijven gebruikten.
Toen werd het nodig om mechanische rekenkracht te gebruiken, en natuurlijk een grote wiskundige als Alan Turing.