Om parlementaire controle anno 2011 te kunnen begrijpen, kunnen we het beste kijken naar de Kamervragen die Kamerleden indienen. Deze geven een goed beeld van hoe Kamerleden hun functie opvatten, wat zij als hun taken zien en hoe zij de relatie zien tussen het parlement en de samenleving.
Vorige week stelde PvdA-Kamerlid Jadnanansing vragen aan de staatssecretaris voor Onderwijs over de onrust bij hogeschool Van Hall Larenstein. Wat is er aan de hand? Een manager bij de hogeschool wil opleidingen onderbrengen in grotere ‘schools’ en daarmee een nieuwe managementlaag introduceren. Het idee is daarnaast om de opleidingen te verbreden en diensten te centraliseren. Het personeel is bang dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van het onderwijs. Een opstandige onderwijsmanager werd weggewerkt tegen de zin van de docenten.
De positie van het onderwijspersoneel
Jadnanansing wil nu van de staatssecretaris weten hoe hij de situatie op de vestiging van Van Hall Larenstein in Velp beoordeelt, ‘vooral met het oog op de positie van het onderwijspersoneel en de kwaliteit van het onderwijs’. Ze wil weten of het ministerie bij deze plannen betrokken is en of de staatssecretaris bereid is de situatie en de plannen te zijner tijd te toetsen, ‘waarbij er ook recht wordt gedaan aan opvattingen die leven onder onderwijspersoneel en studenten op de vestigingen van de hogeschool’?
Laten we niet uitgaan van het valide standaardargument dat de Tweede Kamer helemaal niets te zeggen heeft over het beleid van individuele hogescholen. Wat wordt hier impliciet door Jadnanansing beweerd over de relatie tussen onderwijspersoneel, bestuurders en politici?
Bloed zweet en tranen in Velp
Het onderwijspersoneel in Velp heeft een probleem met de directeur. Dit is een traditioneel geschil tussen managers en inhoudsdeskundigen waarbij de inhoudsdeskundigen managers altijd verwijten te weinig oog te hebben voor de inhoud. De hogeschool heeft allerlei organen waar de docenten met de manager van gedachten kunnen wisselen. Dat gesprek loopt kennelijk slecht, daar in Velp. Wat nu? De hogeschool moet dit zelf oplossen. Dat zal de medewerkers en de manager nog veel bloed, zweet en tranen kosten, maar er zit weinig anders op. Wat is het alternatief van de PvdA?
De PvdA wil dat de staatssecretaris gaat toetsen of er bredere opleidingen mogen komen in Velp en of diensten gecentraliseerd mogen worden. Heeft mevrouw Jadnanansing weleens bedacht hoeveel van dit soort beslissingen er dagelijks genomen worden in het onderwijs? Het ministerie kan al die beslissingen ook met honderd keer zoveel ambtenaren niet allemaal controleren en de Kamer dus al helemaal niet. Er is ook geen garantie dat al die controles het personeel blijer maken en de onderwijskwaliteit beter, want dan zullen ambtenaren in plaats van manager soms beslissingen nemen die docenten niet zien zitten.
Reacties (5)
Of er diensten gecentraliseerd mogen worden? En dat wil mevrouw Jadnanansing centraal in Den Haag beslissen?
Moehahahahahahaha!
Maar eigenlijk is het dus diep treurig. Heel diep treurig.
Het probleem is dat de betreffende hogeschool geen eigen College van Bestuur meer heeft maar onder regie valt van Wageningen Universiteit & Researchcentrum (WUR). De directie van Van Hall Larenstein zijn marionetten van veelverdieners Dijkhuizen en de andere leden van de raad van bestuur (meerdere keren Kamervragen over gesteld!!).
De WUR rekent de hogeschool veel centen voor diensten die de WUR levert (en die voorheen door de hogeschool zelf op een veel goedkopere manier waren geregeld, zoals het een publieke hbo-instelling past).
De hogeschool wordt dus leeggeknepen en heeft geen bestuur meer dat de belangen van studenten en medewerkers dient. Het zou goed zijn als daar van hogerhand wordt ingegrepen, want zoals het nu is worden ‘onze belastingcenten’ die bestemd zijn voor onderwijs, over de balk gesmeten.
@2 Twee zaken.
1. U doet in uw reactie alsof de WUR geen publieke instelling is. Misschien zijn de bestuurders van Van Hall Larenstein marionetten, maar dan nog steeds gaat het om een publieke instelling met publieke middelen en publieke doelen. Het is natuurlijk niet zo dat als de WUR intern met middelen of diensten schuift, dat dat ten koste gaat van de publieke zaak. Er zijn binnen de WUR immers alleen maar publieke zaken. We kunnen bepaalde beslissingen natuurlijk wel slecht vinden. Maar dat heeft niets met de publieke zaak te maken.
2. Dat gezegd hebbende, blijft staan dat de vraag is of ambtenaren bij OC&W of de Tweede Kamer beter weten hoe Van Hall Larenstein bestuurd moet worden dan de huidige directie. We kunnen dit ernstig betwijfelen om voor de hand liggende redenen. Daar komt de vraag nog bovenop of dit uberhaupt mogelijk is. Misschien zijn de huidige bestuurders slecht – dat weet ik niet – maar de vraag is natuurlijk of beslissingen van ‘hogerhand’ beter zouden zijn. Van hogerhand zal men waarschijnlijk nog meer geneigd zijn tot centralisering dan de huidige bestuurders. Wie zaten er immers ook alweer achter de schaalvergroting in het onderwijs? Juist.
@Chris Aalbert
Punt 1: Wageningen Universiteit en Research Centra is deels geen publieke instelling (dan gaat het om de Researchcentra waar men onderzoek doet voor “de markt”), van daaruit worden ook de ‘dijken’ van salarissen voor de Raad van Bestuur goed gepraat. De kritiek op dat salaris is overigens uitgebreid aan de orde geweest in de Tweede Kamer, zie http://ikregeer.nl/documenten/h-tk-20092010-60-5347 – ook daar was al sprake van kritiek op het functioneren van de bestuursvoorzitten van Wageningen UR.
Maar goed, de universiteit en hogeschool zijn natuurlijk wel publieke instellingen. Dat is nu juist het probleem. Het WUR-bestuur dwingt de hogeschool allerlei dure diensten af te nemen (die voorheen veel goedkoper waren geregeld. Bij de universiteit is alles veel duurder, maar de bekostiging voor hbo-studenten ligt stukken lager dan die voor universiteitstudenten). Dus de publieke middelen, die voorheen aan de kwaliteit van het onderwijs konden worden besteed, gaan nu naar ‘overhead’. Zo wordt voor een paar honderd hogeschoolstudenten een half miljoen euro huur per jaar betaald aan de universiteit voor de huur van ruimte in het Forumgebouw op de Wageningse campus. Tegelijkertijd wil het bestuur andere, goedkopere vestigingen van de hogeschool (waar wel duizenden studenten rondlopen) misschien verkopen., zodat de hogeschool de hoge huur van Forum en de dure ict-diensten op kan blijven hoesten, evenals een deel van de topsalarissen -van de raad van bestuur.
De manier waarop publiek geld wordt besteed in een publieke instelling heeft heel veel met de publieke zaak te maken. Helemaal als dat geld niet besteed wordt aan de dingen waarvoor het bedoeld is. Daar zou (het bestuur van) een publieke instelling zich wel voor mogen verantwoorden.
Punt 2: Waarschijnlijk kunnen ambtenaren (bij EL&I, want het groene hoger onderwijs valt van oudsher onder het ministerie van Landbouw. Misschien wel goed als OC&W er eens een frisse blik op werpt.) het niet beter. Maar hen wordt toch niet gevraagd een school te besturen? Het is goed wanneer er meer controle / toetsing komt vanuit de overheid. We hebben gezien waar schaalvergroting toe kan leiden (InHolland).
@4 Ik ontken niet dat de WUR intern problemen heeft, dat is ongetwijfeld zo. U maakt een kunstmatig onderscheid tussen controle en toetsing enerzijds en besturen anderzijds. Stel dat de controle laat zien dat het niet klopt, wat dan? Het gaat hier om een zeer specifieke situatie. Het komt er dan uiteindelijk toch op neer dat ambtenaren gaan zeggen hoe het wel moet.
Ik ben zeer tegen schaalvergroting in het Hoger Onderwijs. Maar we moeten ook eerlijk zijn: schaalvergroting komt door allerlei maatschappelijke en politieke factoren voort, veel minder uit de ideeën van niet-functionerende raden van bestuur. Het kan vaak niet anders. Als het bij de WUR nu misgaat, moeten de medezeggenschapsorganen hun best beter doen. Meer actie dus van het eigen personeel (dat is natuurlijk geen populaire boodschap en men heeft ongetwijfeld al een en ander gedaan, maar dat was kennelijk niet genoeg).