Wanneer is politieke controle wenselijk en wanneer is het overbodig? Mijn stelling in deze serie blogs is dat er bij veel politieke thema’s helemaal geen sprake is van controle, maar van politici die de media willen halen over de rug van ambtenaren en burgers. Al die politieke onderwerpen waarbij politici niets kunnen uitrichten belasten slechts het ambtelijke apparaat, maken politiek voor burgers niet meer te overzien en leiden tot veel overbodig beleid en daarmee bureaucratie.
Burgers en bedrijven kunnen heel veel zaken zelf organiseren en hebben daar de overheid slechts op afstand bij nodig. Detailpolitiek doet het omgekeerde. Vorige week noemde ik de tientallen zinloze Kamervragen als voorbeeld waarom het aantal Kamerleden waarschijnlijk wel verminderd kan worden. De commentaren spraken boekdelen: dit zou ten koste gaan van de controle door het parlement. Dat is een te rooskleurig beeld van wat de rol van het parlement in werkelijkheid is.
Met de trein naar Antwerpen
De afgelopen drie jaar ging ik regelmatig met de Beneluxtrein via Roosendaal naar Antwerpen. Dit is een intercitytrein naar België, die als de hogesnelheidstrein operationeel is wordt afgeschaft. De huidige trein is berucht om het aantal uitgevallen treinen per dag, zelfs onder NS-personeel. In Antwerpen sta je op de terugweg vaak een uur langer te wachten. Een alternatief is: de stoptrein nemen. Je bent dan – als de Beneluxtrein is uitgevallen – altijd eerder in Roosendaal en hebt daar meerdere opties om verder te reizen. Comfortabel wordt het natuurlijk nooit.
Het moment dat de hogesnelheidstrein gaat rijden komt dichterbij, maar deze zal niet in Roosendaal stoppen. Wat nu te doen in Roosendaal? Alleen de stoptrein naar Antwerpen blijft bestaan, en die doet er twee keer zo lang over als de Beneluxtrein. Is dit voldoende, en zo nee, wat moet er dan veranderd worden? Er zijn vage plannen voor een tweede stoptrein per uur, maar men kan er ook voor kiezen dat de Belgische intercity die nu voor de grens eindigt, te laten doorrijden tot Roosendaal.
Treincontrole
De ChristenUnie vindt dit laatste de beste oplossing, maar dit komt niet in de plannen van de Belgische Spoorwegen voor. En daar kwamen de Kamervragen al. Vraagje: wat wordt hier nu eigenlijk gecontroleerd? Het antwoord is: de dienstregeling van de Belgische Spoorwegen. De Nederlandse regering gaat er niet over, en zelfs als het de NS zou zijn blijft het de vraag of de minister veel invloed kan uitoefenen op een nieuwe, extra treindienst die buiten de concessie valt. Tenzij ze natuurlijk haar portemonnee trekt.
De logica is tamelijk dwingend: als er te weinig reizigers zijn en er is weinig potentieel – waar de Belgische Spoorwegen op hinten – dan komt die extra verbinding er niet, in geen enkele vorm. Dat is namelijk onbetaalbaar. Natuurlijk kan de Tweede Kamer de minister oproepen om te gaan onderhandelen met België, maar dan blijft staan dat de minister moet gaan betalen voor een verbinding waar weinig mensen gebruik van maken, in een tijd dat het geld op is en er veel meer verkeersknelpunten zijn. Ook dat gaat dus niet gebeuren. Iedereen weet dat eigenlijk wel.
Niemand is tegen controle op de regering en Kamervragen zijn daarbij een middel. Maar misschien willen Tweede Kamerleden dan eens stoppen met het controleren van instanties waar de Kamer niets over te zeggen heeft? Dan houden ze tijd over voor hun echte werk.
Reacties (11)
“Vorige week noemde ik de tientallen zinloze Kamervragen als voorbeeld waarom het aantal Kamerleden waarschijnlijk wel verminderd kan worden.”
Anekdotisch bewijs (of een selectie van testresultaten) is niet zo’n sterk argument voor zo’n stevige conclusie.
@1 Dat is helaas geen anekdotisch bewijs: kijk zelf eens op een site als ikregeer.nl en overtuig uzelf. Voor de helderheid: mijn stelling is niet dat alle Kamervragen onzin zijn. Het kan echt wel wat minder.
“een tijd dat het geld op is”
Dat is je collega redacteur hier toch niet met je eens.
Zijn Kamerleden er trouwens niet onder andere om de regering bij te sturen in waar die hun geld aan uitgeven? Als er een meerderheid blijkt te zijn die die treinen wil laten rijden, ook als dat iets kost, dan heeft de regering dat te slikken. je suggereert zelf dat regering wel degelijk invloed heeft op het al dan niet rijden (mits een zak geld), dus de Kamervragen zijn hier blijkbaar wel aan het goede adres.
@2: Nee dat kan het niet, en daarvoor werden valide argumenten aangedragen. Dat kamerleden meer kamervragen stellen dan nodig lijkt me evident, maar je ramt er wel heel makkelijk de conclusie doorheen dat er daarom maar wat minder kamerleden nodig zijn, terwijl je oplossing helemaal niet garandeert dat er minder tijd wordt verspild. Kamerleden hebben nog steeds aandacht nodig enz., dus detailpolitiek zal blijven, ook al zet je 10 kamerleden in de kamer.
Argumenten tegen:
– meer macht per kamerlid, kans op omkoping gaat omhoog
– grotere kloof burger-politiek
– te veel werk voor kamerleden, moeten daarop nóg meer op media gaan vertrouwen.
@4:
op media vertrouwen?
Dat lijkt me sowieso geen goede zaak.
Gelukkig vertrouwen de meeste politici denkelijk niet op de media, maar proberen die te gebruiken om zichzelf (vooruit: of hun partij) in de kijker te spelen.
@5: Het aantal kamervragen dat 1 op 1 een krantenartikeltje is is schokkend. Het is een soort pavlovreactie. Kamerleden zien een nieuwsitempje dat de gemoederen eventjes bezighoud, en ruiken hun kans even snel te scoren.
Dat zou met minder kamerleden alleen nog maar erger worden, denk ik, aangezien ze helemaal geen tijd meer hebben om verder te kijken dan hun neus lang is.
@2 Ja sorry, maar het is toch echt wel anekdotisch bewijs en dat is te mager voor jouw suggestie.
Ook is de link tussen het terugdringen van het aantal kamerleden op basis van het aantal onzinnige kamervragen, geheel niet evident. Zou een kamerlid serieuzere vragen gaan stellen indien zij nog maar 99 collega’s heeft?
Misschien moeten we eerst eens een serieus antwoord vinden op de vraag waarom parlementariërs eigenlijk onzinnige vragen stellen om daarna de vervolgvraag te stellen wat exact een goede remedie is. Want ik ben het met je eens dat het anders mag.
Dus als de controle niet optimaal is, ontsla je een deel van de controleurs, zonder er iets nieuws tegenover te zetten?
Je blijft volharden in deze onlogica, die al door meerdere mensen (ook hierboven weer) al is onderuit gehaald.
Ja, er worden onzinnige kamervragen gesteld, maar dat los je niet op door minder kamerleden, dan wordt het namelijk alleen maar erger. Minder diepgaande controle mogelijk, dus alleen maar meer achter de waan van de dag aanrennen.
@8 Dat is een karikatuur van wat ik stel. Ik stel niet voor de Tweede Kamer af te schaffen, maar na te denken over hoe we detailpolitiek tegen kunnen gaan, omdat dat beter is voor burgers, ambtenaren en politici zelf.
Als u in een bedrijf werkt met 150 medewerkers en er is te weinig werk, dan bedenken velen werk dat eigenlijk onzinnig is. Want niemand wil dat bekend wordt dat er wel wat mensen uit kunnen. Zie de Tweede Kamer.
Wat doe je in zo’n geval? Twee zaken: je schrapt toch een aantal mensen, omdat dat de kwaliteit van het werk verhoogt (minder werkverschaffing). Wat tevens moet gebeuren is dat de mensen die overblijven hun werk beter gaan doen. Als dat tweede niet gebeurt, heeft inkrimpen inderdaad weinig zin. Dus ik zou ook daarvoor van harte pleiten.
@9: Er is te weinig werk voor de 2e Kamer? Dat is wel een heel interessante hypothese. Heb je daar enig bewijs voor (en nee de redenatie die je geeft is zeker geen bewijs, want er zijn heel andere verklaringen mogelijk voor de veelheid aan Kamervragen)? Los daarvan, de 2e Kamer is geen bedrijf, maar een volksvertegenwoordiging. Tenslotte vind ik je soms erg pietluttig: Veel van de volgens jou overbodige of verkeerd geadresseerde Kamervragen zijn dat helemaal niet (zoals ook dit voorbeeld).
Ik krijg trouwens steeds meer het idee dat de grootte van de volksvertegenwoordiging de verborgen agenda is achter je serie “Detailpolitiek”.
@10 Dat laatste is onzin, want dit thema kwam pas op in aflevering 24. Waar het om gaat is: is het goed als de volksvertegenwoordiging zich overal mee bezighoudt, overal wensen over uit, of kunnen mensen het soms ook zelf regelen? Is het allemaal nodig? Worden burgers er beter van? De controle? Etc. Je kunt daar ernstig aan twijfelen. Er zijn vrij veel voorbeelden waar de Kamer zichzelf werk verschaft, daar getuigt deze serie redelijk van (vind ik).
De Kamer moet gaan over hoofdlijnen van beleid, en natuurlijk zal het altijd een discussie zijn wat ‘hoofdlijnen’ zijn. De afgelopen maanden schreef ik regelmatig over zaken die niet bepaald hoofdlijnen zijn (vind ik natuurlijk). Betekent dat dat er weinig werk is? Het is een relevante vraag die iedereen eens voor zichzelf moet beantwoorden. Mijn redenering is hier vrij praktisch: als dit de zaken zijn waar Kamerleden zich mee bezig houden, dan is er kennelijk te weinig relevant werk. En er is zeker geen reden om moord en brand te schreeuwen over het voorstel het aantal Kamerleden te verminderen.