Demonstreren doe je niet alleen voor vandaag, maar vooral ook voor morgen

Hoe een peiling van RTL eigenlijk bewijst dat de acties van XR werken, ondanks dat het publiek massaal tegen is.

Een te verwachten, maar toch interessante peiling bij RTL: 80% keurt de A12-acties van Extinction Rebellion af. En dat zien we vaker. Of je nu een gewone protestmars organiseert, bij een intocht gaat demonstreren tegen Zwarte Piet, jezelf zonder schade toe te brengen aan een schilderij plakt of een snelweg blokkeert, grote kans dat ‘de gemiddelde Nederlander’ je actie afkeurt. Peiling na peiling laat zien dat mensen het dan misschien wel eens zeggen te zijn met je doel, maar dat ze weinig op hebben met je methode. Wat de methode dan wel zou moeten zijn blijft meestal onbekend. Nou ja, je mag op een veldje gaan staan, zolang men maar geen last van je heeft. Het is treurig, maar de meeste mensen geven de voorkeur aan rust, ook al houdt die rust onrecht in stand. Vooral als ze zelf niet door dat onrecht worden geraakt.

Vaak wordt gezegd dat je met je protest de oplossing zelfs verder uit beeld brengt. De mensen hebben zo’n hekel aan wat je doet dat ze tegen maatregelen om het klimaat te redden worden. Of tegen mensenrechten. Hoe dat perverse mechanisme precies werkt weet ik niet, maar niet de minsten claimen het. Michael Mann, de persoon die klimaatverandering met zijn onderzoek op de kaart zette, deed een studie en concludeerde dat jezelf vastplakken aan een schilderij het draagvlak voor klimaatmaatregelen vermindert. Maar zulke conclusies zijn kortzichtig: Mann had hetzelfde onderzoekje kunnen doen in de jaren 60 in de VS en tot een gelijksoortig oordeel kunnen komen: bijna twee derde van de mensen keurde Martin Luther King en zijn de methodes af. Hij had dus beter kunnen stoppen met zijn marsen. Kick Out Zwarte Piet? Kom op zeg, niet protesteren waar kinderen bij zijn! Dat keurt de meerderheid van Nederland af. Het brengt je alleen maar verder weg van je doel.

Gek, tegenwoordig lijken we anders te kijken naar die laatste twee bewegingen en hun demonstraties, alsof er tóch iets veranderd is in de publieke opinie, ondanks dat de methodes werden afgekeurd. Over King hoeven we het denk ik niet te hebben, en KOZP kreeg in een paar jaar tijd voor elkaar waar anderen al decennia mee bezig waren. Met demonstraties die schuurden. Veel mensen zijn het misschien nog steeds oneens met de methode, maar steun waar de beweging voor staat is enorm toegenomen.

En juist dat maakt de in de opening genoemde opiniepeiling interessant. Want er wordt nog iets gvraagd, namelijk of de overheid moet stoppen met fossiele subsidies. En daarmee is 70% van de respondenten het eens. Vreemd. Dus een heel groot deel van de mensen is het niet eens met de actiemethodes, maar een bijna even groot deel is het toch eens met de eis van de groep: het stoppen van fossiele subsidies. RTL behandelt het als twee los van elkaar staande fenomenen, maar dat zijn het natuurlijk niet. Want hadden die mensen die het eens zijn met de eis maar niet met de methode ooit gehoord van ‘fossiele subsidies’ zonder dat de mensen van XR zich aan die snelweg hadden geplakt? Natuurlijk niet. En zo ja, hadden ze zich er dan een sterke mening over gevormd? Ook onwaarschijnlijk.

En dat is wat je bereikt met schurende acties, met ontregeling. Brede aandacht voor je probleem, zodat mensen er over na gaan denken. En dat keer op keer, want niet iedereen laat zich de eerste keer overtuigen. Of de tweede of derde keer. Maar dat ze elke keer geconfronteerd worden met het probleem is al winst. En daarbij blijkt dat mensen het niet leuk hoeven te vinden wat je doet om tóch van gedachten te veranderen. Misschien hebben ze zelfs daarna nog een hekel aan je. Who cares.

Dus blokkeer die weg, plak je aan dat schilderij. Doe dat keer op keer, want het werkt. Demonstreren doe je niet alleen voor vandaag, maar vooral ook voor morgen. En morgen kan wel wat hulp gebruiken.