ELDERS - Deze week exclusief aandacht voor de Chileense presidentsverkiezingen. Slaat het land links- of rechtsaf?
Afgelopen zondag werd de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Chili gehouden. De centrumlinkse ex-presidente Michelle Bachelet heeft deze ronde overtuigend gewonnen. Met ruim 46,6 procent van de stemmen liet zij haar centrumrechtse concurrent Evelyn Matthei (25 procent) ruim achter zich. Geen enkele andere kandidaat haalde meer dan 11 procent van de stemmen.
Bachelet en aanhang hadden gehoopt meer dan 50 procent van de stemmen te behalen in de eerste ronde. In dat geval zou een tweede ronde niet nodig zijn. Dat is niet gelukt. Wel is zeker dat de volgende president van Chili wederom een vrouw is.
Lage opkomst
Toch baart de uitslag van afgelopen zondag zorgen. Slechts 48 procent van de kiezers nam de moeite om naar de stembus te gaan. Dat is de laagste opkomst sinds de terugkeer van de democratie. In Chili geldt – in tegenstelling tot veel andere landen in de regio – geen opkomstplicht meer.
Hopelijk is de opkomst volgende maand hoger. Dan gaan de Chilenen opnieuw naar de stembus. In de tweede ronde kunnen zij kiezen tussen Bachelet en Matthei. Eerder schreef ik al over de bijzondere relatie tussen de twee vrouwen.
Geen radicale veranderingen
Hoewel Evelyn Matthei het zondag beduidend beter deed dan de peilingen voorspelden, is haar achterstand groot. Weinigen geloven dat zij Bachelet nog in kan halen. Haar campagne is gebaseerd op continuïteit van het centrumrechtse beleid van de huidige president Sebastián Piñera. Die boodschap lijkt op dit moment niet aan te sluiten bij de wens van de meeste Chilenen.
Bachelet heeft tijdens haar campagne juist radicale veranderingen aan de Chilenen beloofd. Zo wil ze de grondwet aanpassen, de kwaliteit van het onderwijs verbeteren en de kosten van opleidingen voor studenten verlagen. Dat wordt een pittige opgave. Voor de aanpassing van bepaalde wetten is namelijk een gekwalificeerde meerderheid nodig.
De parlementsverkiezingen (die eveneens afgelopen zondag werden gehouden) voorspellen weinig goeds. Bachelet en haar coalitie behaalden in het parlement niet de benodigde gekwalificeerde meerderheid. Mocht Bachelet president worden, dan zal ze dus stevig moeten onderhandelen met de oppositie.
Het succes van de studentenbeweging
Bachelet moet ook rekening houden met de linkervleugel van haar coalitie. Deze bestaat vooral uit communisten en studenten. Zij gingen de afgelopen jaren de straat op voor beter en gratis onderwijs. Universitaire opleidingen in Chili zijn duur, terwijl de kwaliteit vaak te wensen overlaat.
De grootste protesten sinds decennia resulteerden in felle confrontaties met de autoriteiten. Toch kan de beweging op sympathie rekenen. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan de mediagenieke leiders van de studenten. Zo werd Camila Vallejo het gezicht van de studentenbeweging.
Vallejo en enkele andere oud-studentenleiders hebben inmiddels de overstap naar de politiek gemaakt. Zij steunen de kandidatuur van Bachelet. Ze zullen de regering echter onder druk blijven zetten om de (beloofde) onderwijshervormingen door te voeren. Daarvoor hoeven ze niet meer de straat op: ze zijn namelijk afgelopen zondag gekozen tot parlementslid.
In december lezen jullie meer over de tweede ronde van de parlementsverkiezingen in Chili.
Regelmatig verschijnen artikelen van Remi Lehmann in regionale dagbladen van Wegener (oa. Brabants Dagblad en De Gelderlander) Voor een dagelijkse portie nieuws uit Zuid-Amerika volg je Remi op Twitter.