De toekomst van de Randstad

Achter de schermen wordt er in Den Haag hard gewerkt aan een plan voor de [url=http://doemee.vrom.nl/randstad2040]toekomst van de Randstad[/url]. Nou ja: ‘achter de schermen’, het leuke is nu juist dat er veel in samenspraak met burgers gedaan wordt. Toch wordt er weinig over geschreven en verteld, anders dan een [url=http://www.nrc.nl/binnenland/article927858.ece/www.vrom.nl/www.vrom.nl/randstad2040] sporadisch krantenartikel[/url]. [url=http://www.google.nl/search?q=randstad+2040]Google[/url] levert vooral hits op uit ambtelijke hoek of van ontwerp- en adviesbureaus die er aan mee hebben gewerkt. Toch raar als in de media veelvuldig bericht wordt over de te grote afstand tussen politiek en burger en de onzekerheid van die burger over de toekomst. Tijd voor een [i]sneak preview[/i] dus.

[b]Drie scenario?s[/b] Volgens de planning worden deze zomer een aantal voorstellen besproken in de ministerraad die uitgaan van de volgende [url=http://doemee.vrom.nl/randstad2040/visie-randstad-2040/integratieatelier]scenario?s[/url].

Het eerste werd in de eerste fase “de spin” en in uitgewerkte vorm “[url=http://doemee.vrom.nl/uploads/bo/UJ/boUJB2d_qQ8gNkGFL4QFtQ/Posters-Wereldstad.pdf]de Wereldstad[/url]” (let op: grote pdf-alert!) genoemd. In dit scenario wordt Amsterdam het centrum van de Randstad. Utrecht groeit langs de A2 vast aan Amsterdam, Rotterdam blijft het industriële en havencentrum en Den Haag het bestuurlijke centrum. Maar in dit scenario leiden alle (snel)wegen, luchthavens en hoge snelheidslijnen naar Amsterdam. De meeste nieuwe huizenbouw wordt dan ook gerealiseerd rond de hoofdstad.

In het tweede scenario, “[url=http://doemee.vrom.nl/uploads/RR/oy/RRoyj0tIC_w7QPLWB4J3hQ/Posters-kuststad.pdf]Kuststad[/url]” geheten (wederom: grote pdf), wordt de hele strook Hoek van Holland ? IJmuiden verstedelijkt, met Rotterdam en Amsterdam aan de uiteinden met Utrecht los daarvan. De snelwegen die in dit gebied liggen (A4, A13, A44) worden zogenaamde urbane routes en de ontwikkeling van eilanden voor de kust behoort tot de mogelijkheden.

De derde variant, “[url= http://doemee.vrom.nl/uploads/VC/Mg/VCMgdbbjrSKHTFYW2tW9pw/Posters-Buitenstad.pdf]de Buitenstad[/url]” (weer een grote pdf) is eigenlijk een terugkeer naar het groeikernen-beleid, maar nu verder buiten de Randstad. Noord-west Noord-Brabant, de Utrechtse Heuvelrug en Gelderse Vallei worden wooncentra met weids opgezette wijken met veel groen en ruimte. Om niet de ultieme file-nachtmerrie te belanden wordt het openbaar vervoer op de lange afstand gebruikt en worden bestemmingen geconcentreerd. En passant wordt de A4 ook nog even doorgetrokken op het verkeerskaartje. Het groene hart wordt wel vrijgehouden en vernat.

[b]En dus?[/b] Wat in principe goed is aan alle drie de scenario?s is dat ze rekening houden met een aanzienlijke toename in benodigde woningen en waterberging. Wat dat laatste betreft zijn de ontwerpbureaus niet al te origineel: het water wordt vooral gebruikt om makkelijk open ruimte te creëren in de Randstad en om grenzen aan de steden te stellen.

Persoonlijk gaat mijn voorkeur uit naar de tweede en eventueel de eerste optie. Dit omdat hierin duidelijke keuzes gemaakt worden over hoe welk gebied ontwikkeld moet worden. Want dat is het probleem met de huidige situatie: iedereen woont en werkt overal en er zijn maar weinig gemeentes die over hun grenzen heen denken. Maar ik hou ook van gezellige, compacte steden met veel open, weidse buitenruimte.

Maar ik denk dat veel Nederlanders de derde variant het meest zien zitten. Men wil nu eenmaal niet in een stad maar in een rustige omgeving wonen. In mijn ogen zal deze opzet tot nog meer verrommeling leiden dan dat dat nu al het geval is. Bovendien zullen dezelfde Nederlanders niet bereid zijn om het openbaar vervoer te nemen, wat wel een expliciete aanname in het plan is.

Kortom: leuk initiatief, zo’n project en zeker nodig om de verrommeling, dichtslibbing, krampte op de huizenmarkt en milieuproblematiek het hoofd te bieden. Maar het is de vraag of wij Nederlanders, die alles willen ? én buiten wonen, én geen files, én geen snelweg door de achtertuin, én niet met het openbaar vervoer willen reizen ? wel mee zullen werken in het realiseren van de pijnpunten van het te kiezen scenario. Daarnaast ben ik benieuwd of de plannen ook daadwerkelijk geïmplementeerd kunnen worden als ook het uitvoerende ambtelijke apparaat eigenlijk niet ingericht is voor zo?n project. De Randstad bestrijkt nu drie provincies en tal van gemeentes en is geen centrale regie. Sterker nog: Een eerder plan tot stroomlijning van de bestuurlijke structuur is onlangs nog [url=http://www.depers.nl/binnenland/55446/Eurlings-nog-geen-Randstadprovincie.html]van tafel geveegd[/url]. Ziet u het gebeuren dat Den Haag en Rotterdam probleemloos mee zullen werken als het scenario “Wereldstad” uitgewerkt gaat worden en dus van Amsterdam het zakelijk centrum van Nederland gemaakt moet worden? De grote steden doen nu al moeilijk als een [url=http://3voor12.vpro.nl/artikelen/artikel/17019954]jazz-festival[/url] of een [url=http://www.volkskrant.nl/den_haag/article194830.ece]HSL-halte[/url] aan hun neus voorbij gaat.

Hoe dan ook: voorlopig levert het mooie ideeën op en ook de [url=http://doemee.vrom.nl/randstad2040/publicaties/publicaties/randstad-2040-startnotitie2#3HfSFzDoei7K44WJCFiyDg]startnotitie[/url] is interessant leesvoer. Er staan een hoop expliciete statements in die je van politici niet snel zult horen. Dat is misschien wel de achilleshiel van het hele project: er zal hoe dan ook iemand tegen de schenen geschopt moeten worden bij het kiezen van de richting en het vereist langer-termijn denken. Dat is iets wat politici allebei liever niet doen. Zo kan het zomaar gebeuren dat het geheel verzandt in ineffectieve compromissen of dat men toch weer liever overgaat tot de waan van de dag.