Blood Diamond

Gin zit voor vier maanden in Sierra Leone om onderzoek te doen naar ex-kindsoldaten. De film Blood Diamond die gaat over de geweldadige handel in diamanten in dit West Afrikaanse land bekeek ze daar in verschillende gezelschappen en ze peilde de meningen.

De populaire Hollywood flick ‘Blood Diamond’ heeft ook het land dat centraal staat in de film, Sierra Leone, bereikt. In Freetown is de film voor 3,50 euro op bijna iedere straathoek te koop, maar het vindt geen gretige aftrek. Het aantal mensen dat gelukkig genoeg is over een generator én een televisietoestel te beschikken is waarschijnlijk minder dan het aantal films dat in omloop is in dit land. En daarbij komt dat de meesten de Nigeriaanse versie van Blood Diamond al gezien hebben. En Nigeriaanse films zijn populairder dan Hollywood-films. In de kranten is er wel veel aandacht aan de film besteed, de meningen van de recensenten zijn verdeeld tot in de extremen. Volgens de ene recensent is de film een perfecte afspiegeling van de werkelijkheid, de andere recensent vindt de hele film één grote farce. Maar de meeste recensenten zijn mierenneukers, dus besloot ik de film te kopen en met verschillende gezelschappen te bekijken. Op de binnenplaats van het guesthouse waar ik ‘woon’ verzamelde zich de eerste avond een groep van twaalf personen, mannen, vrouwen en kinderen, een gemengd gezelschap. Geen van hen heeft actief deelgenomen aan de oorlog, maar ze hebben het allen van dichtbij meegemaakt. Een panel van experts dus. Na een uur gekloot met verhuizingen van televisietoestel, DVD-speler, de generator en tig-duizend draden en verlengsnoeren kan de show beginnen.

Het begin van de film is boeiend. De gevechten en het gedrag van de rebellen zijn waarheidsgetrouw vertellen ze me. Zo ging het eraan toe in de oorlog. Zodra de blanke hoofdrolspelers de film ‘overnemen’ ebt de interesse onder het gezelschap langzaam weg. Na twintig minuten zijn drie panelleden in een luid ronkende slaap gevallen, wat het verstaan van de dialogen lastig maakt, aangezien de generator ook veel te hard mee snurkt. Na een half uur vertrekken drie van de andere panelleden. Er schuiven in de loop van het volgende kwartier vijf andere personen bij het gezelschap aan, om binnen de kortst mogelijke tijd weer te vertrekken. Na een klein uurtje zijn alleen de eigenaar van de DVD-speler, mijn assistent die ik met harde porren in zijn zij dwing wakker te blijven en ikzelf over. Het commentaar van de panelleden na een diepe en bevredigende slaap: de film is sáái, het gaat niet over Sierra Leone, het is niet opgenomen in Sierra Leone, Freetown lijkt niet op Freetown, de spelers zijn niet eens Sierra Leonees, de accenten zijn raar, het gedrag van de gewone burgers lijkt niet eens op dat van de Sierra Leonesen en uiteindelijk gaat de film over een onderwerp dat al passé is. De diamanthandel steekt allang niet meer zo in elkaar, de film is een jaar of drie, vier te laat. Men is bezorgd dat de wereld nu denkt dat de oorlog over diamanten ging, want dat is allerminst waar. De oorlog ging over marginalisatie van de jonge generaties in dit land, misbruik van macht in een semi-dictatoriale staat en corruptie. Diamanten droegen bij aan het in stand houden en de lange duur van de oorlog. Waarom moet de nadruk toch steeds op die diamanten gelegd worden?

Het tweede gezelschap waar ik de film mee kijk is een groep van 13 ex-kindsoldaten, die vochten bij de verschillende gewapende groeperingen die deelnamen aan de oorlog in Sierra Leone. Ook voor hen is het begin van de film boeiend. Tijdens de gevechtsscènes wordt er actief ‘meegevochten’, degenen die bij de RUF gevochten hebben bevestigen me dat de manier waarop de kindsoldaten in beeld worden gebracht een goede afspiegeling is van de werkelijkheid. Maar ook dit panel verliest de interesse als de focus van de film wordt verlegd naar Leonardo diCaprio. Dit gezelschap houdt het nog minder lang vol dan het vorige panel. Nog geen uur later is de film al stopgezet en kijken we naar een documentaire over de voormalige rebellenleider, Foday Sankoh. Hun commentaar is simpel; de film is ‘boring’.

Als eindoordeel zou ik willen zeggen: smaken verschillen nou eenmaal, laten we dat in gedachten houden. Maar de Hollywood-stijl, het feit dat de hoofdrollen zijn weggelegd voor blanken die tijdens de oorlog geen stap in dit land durfden te zetten, en de diamantfactor zijn ingrediënten die de Sierra Leonesen niet aanstaan. Blood Diamond is een entertainende film voor Westerlingen die van Hollywood-films houden en op de achtergrond een klein stukje van de oorlog van Sierra Leone laat zien. Enjoy, maar geloof met mate…..