Terwijl de onderhandelaars elkaar besnuffelen, speculeren de financiële markten op een nakend faillissement van België. Zowel in het Frans als in het Nederlands klinkt nu de sense of urgency om dringend werk te maken van een regering.
Dag honderdzestig en zoveel. Nog steeds is er geen officieel begin gemaakt van de Belgische formatiegesprekken. Noord en zuid, links en rechts vinden elkaar maar niet. De politici aan de onderhandelingstafel lijken te ver van elkaar verwijderd om elkaar te verstaan; en wat ze horen begrijpen ze kennelijk verkeerd. Moderator van dienst, koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte, probeert nochtans al het mogelijke. De rust in Wetstraat is terug gekeerd, dat wel. En de gerichte perslekken staan droog. Maar af en toe flakkert het wederzijdse ongenoegen als in een steekvlam terug op.
Calimero
Vorige week zondag nog stonden de Vlaamse socialisten en de Vlaams-nationalisten tijdens een live debat op de Belgische televisie met getrokken messen tegenover elkaar. De sp.a verweet de N-VA haar zeurige calimerohouding en de dubbelzinnigheid van haar voorzitter Bart De Wever. De N-VA hakte zwaar in op de sp.a van voorzitter Caroline Gennez omdat de Vlaamse sossen zwichten onder de minste druk van Franstalige zijde.
Een andere onberekenbare factor aan de tafel zijn de christendemocraten, zo mocht Vande Lanotte tot zijn eigen ongenoegen ervaren. Hij had zijn financieringsplannen nog maar net doorgemaild naar alle partijen of Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) brandde het voorstel op zijn eentje af. Financieel nefast voor Vlaanderen, luidde zijn oordeel. Ongezien, omdat Peeters zijn demarche allesbehalve had uitgepraat met zijn voorzitter Wouter Beke, die namens de partij de onderhandelingen voert en nu met de billen bloot staat. Geen prettig gezicht.
Loopgraven
Aan Franstalige kant rijpt stilaan het idee dat het voor de Vlamingen deze keer menens is. Zo liet de socialistische PS, de grootste partij in Wallonië, in een persbericht weten ‘een geste’ te doen. Meer economische responsabilisering voor de regio’s gekoppeld aan een bevoegdheidsoverdracht zijn voortaan bespreekbaar. De Franstaligen, bij monde van de christendemocratische staatssecretaris Melchior Wathelet, verwachten evenwel een ‘geste’ terug van De Wever. “De N-VA zegt dat ze een akkoord wil, wel, dat ze het dan bewijst.”
Toch overtuigt deze Franstalige opstoot aan goodwill de Vlamingen niet. Te vrijblijvend, te hol, luidt collectief hun oordeel. Sterker was geweest wanneer PS-voorzitter Elio Di Rupo als kandidaat-premier op het voorplan zou treden. Want steeds luider klinkt de roep dat hij de loopgraven moet verlaten en laten zien wat hij waard is. Dat betekent in de eerste plaats zich onthechten van zijn eigen partijstandpunten, en vervolgens trachten een overkoepelend, Belgisch standpunt in te nemen, zoals het een eerste minister betaamt.
Maar Di Rupo trekt pas ten strijde als hij weet dat De Wever hem niet in de rug neerschiet. Een kwestie van persoonlijk, intermenselijk vertrouwen dus. Politiek op het hoogste niveau in België is vooral een zaak van psychologische evenwichten en communicerende ego’s, eerder dan cijfers en wiskundige modellen.
Criticasters, en dat zijn er heel wat, geloven dat het werk van Vande Lanotte eigenlijk een maat voor niets is. Diep in hun ziel zijn alle onderhandelaars er al lang van overtuigd dat België naar herverkiezingen gaat. De opdracht van de bemiddelaar, zo luidt het scepticisme dan ook, wordt tot na de kerstvakantie verlengd omdat herverkiezingen tijdens de feestdagen iedereen slecht uitkomt. Maar eenmaal de kalkoenen zijn gevreten en de kerstbomen buiten gezwierd, gaan de Belgen gegarandeerd naar het stemkotje.
Even cynisch is hun antwoord op de vraag wat dat oplevert: wellicht niets. Want zowel aan Vlaamse als aan Waalse kant gaat er fundamenteel weinig verschuiven. De twee machtsblokken – respectievelijk de N-VA en de PS – zullen naar alle waarschijnlijk alleen maar groter worden en zich nog meer overtuigd weten van hun gelijk. België, dat verwikkeld is in een communautaire wedloop met de taalgrens als een iron curtain, lijkt zo terug van af.
Faillissement
Of toch niet? Want deze week raakte ook bekend dat België langzaam maar zeker in het vizier komt van de speculanten. Volgens verschillende, vooral Britse financiële media zou het land na Spanje en Italië in het lijstje staan van Europese mogendheden in de problemen. De hoge staatsschuld en het maandenlange gebrek aan een nationale regering maken de beleggers en de markten zenuwachtig. Ter illustratie: zo steeg de afgelopen de dagen de rente op de Belgische staatsobligaties spectaculair –wat een teken is van wantrouwen, want eigenaars van Belgische staatspapieren verzekeren zich zo tegen het ‘faillissement’ van het land.
Niet dat België onmiddellijk ten prooi valt van de speculanten die bloed hebben geroken. Maar het is wel een niet mis te verstaan signaal dat de onderhandelaars maar beter snel werk maken van een federale regering, die overigens voor gigantische uitdagingen staat: de hoge loonkost en dito staatsschuld, het garanderen van de pensioenen, jonge werkzoekenden aan werk helpen, de sociale zekerheid veilig stellen, en ondertussen in deze barre koude winterdagen ook onderdak zoeken voor honderden aangespoelde asielzoekers.
Misschien kan die dreiging van een nakend faillissement en de angst voor stakingstaferelen als in Ierland en Griekenland de verantwoordelijken tot urgentie aanzetten. Zeker is dat niet. Gewenst des te meer. Want niets doen is België zoetjesaan naar de slachtbank leiden. En Vlaming of Waal of Belg? Dat maakt niets uit, want als aasgieren een gewond prooi in het snotje hebben, is dat vaak de triestige voorbode van het finale einde.
Reacties (8)
Blijft ongelooflijk hoor, die spelletjes. Voor mij ook onbegrijpelijk hoe in Nederland over het algemeen de standpunten van de Vlaamse nationalisten zonder kritiek over worden genomen. Een geste van de Franstalige socialisten wordt beantwoord met de opmerking dat Di Rupo zich als een eerste minister moet gaan gedragen en zijn partijstandpunten meer naar de achtergrond moet verplaatsen, en we nemen dat gewoon over, terwijl het eigenlijk een abnormale reactie is, omdat ipv de geste te beantwoorden met een tegen geste, feitelijk geroepen wordt, dat hij nog veel meer water bij de wijn moet doen, terwijl van Vlaamse kant geen enkele toegeving wordt gedaan.
Waarom er zo weinig kritiek is op de Vlaamse nationalisten snap ik ook al niet. Is de kwestie BHV zo urgent, dat er geen regering gevormd kan worden? Over de overdracht van bevoegdheden e.d. is men al verschillende keren vrijwel tot een akkoord gekomen, en alleen BHV heeft daarbij steeds roet in het eten gegooid. En de reden waarom BHV van Brussel los gekoppeld moet worden, is verder volstrekt onduidelijk (behalve wanneer we aan paranoïde nationalisme gaan denken, waarbij een op de centimeter nauwkeurig vastgelegde grens voor altijd en voor eeuwig bepaalt welke taal men in een gebied spreekt, en waarbij men zich niet realiseert, dat het oprukken van het Frans in dat gebied niet wordt tegengehouden door een formele herdefinitie van de taalgrens).
@1
Ik denk dat het met solidariteit en verwantschap te maken heeft. Wanneer je helemaal niets hebt met een deel van je land, en wanneer dat deel van het land jouw ook nog eens structureel tegenwerkt op economisch gebied, culturele ontwikkeling en zelfbeschikking verlies je de geringe verwantschap die je met dat deel van het land hebt waardoor je logischerwijs geen solidariteit meer op wil brengen. Heel logisch allemaal. Tegenstrijdige belangen van een aantal duidelijk onderscheidbare partijen leidt tot conflict wanneer die belangen door politici in aspiraties omgezet worden. En dat is nu het geval. Het heeft dus ook niets met nationalisme te maken.
@2. Dat jij dat woord ‘solidariteit’ nog kent. Nee, dat heeft niets met nationalisme te maken (Vlaanderen) terwijl je alle argumenten wel neerschrijft.
Volgens mij gaat het meer over speculanten die graag geld verdienen aan het ongeluk van een ander, in dit geval België. Dat is liberaal economisch verantwoord en getuigt van geen enkele solidariteit.
@2:
Zoals ik al eerder zei, waarom accepteren we die nooit bewezen kreten van de Vlaamse nationalisten zonder enige kritiek. Je weet toch wel, dat er al 2 keer bijna een akkoord was, en dat tot 2 keer toe BHV uiteindelijk als spelbreker op is gevoerd. Dan heeft het niks meer met argumenten te maken, maar alleen nog maar met een radicaal nationalisme, dat alle Volksfremde elementen weg wil hebben. Dat maakt die gevoelens onder veel Vlamingen niet minder waar, maar laat ze dat dan gewoon zeggen, in plaats van steeds maar weer met die nepargumenten te komen. Met solidariteit heeft deze hele kwestie nooit wat te maken gehad, want ik heb de Vlaamse nationalisten daar in het verleden, toen de zware industrie en de mijnen nog open waren en er geld van Wallonië naar Vlaanderen vloeide, nooit over gehoord.
Ik kan Jonas wellicht nog wel gelijk geven. Misschien is het geen eigen volk eerst, maar eigen portemonnee eerst. Maar zo lang ze eigen volk eerst als leuze blijven voeren, valt niet te ontkennen, dat een enge vorm van nationalisme bij deze kwestie een grote rol speelt.
Ik ben trouwens wel benieuwd, hoe je dat ziet, dat Wallonië de culturele ontwikkeling van Vlaanderen tegen zou houden. Welke Vlaamse kunstenaars worden er tegengewerkt door de Walen, en hoe doen ze dat?
@4. Precies wat ik bedoelde. Bij @2. worden allemaal argumenten gebruikt, met aannames zoals ‘structureel tegenwerken’ die precies in het nationalistische straatje passen.
#4 Misschien is het geen eigen volk eerst, maar eigen portemonnee eerst….ik vermoed dat dit in elkaars verlengde ligt.
@6: Zeker, maar probleem is ook dat de ‘enge’ Waalse nationalisten (PS met Happart & Di Rupio), met ondersteuning van ‘enge’ Brusselse nationalisten (FDF, …) op hun ‘enge’ nationalistische kont blijven zitten en zo’n beetje op elk voorstel van ‘enge’ Vlaamse nationalisten (N-VA, …) njet zeggen.
@7: Je hebt gelijk als je aan wil geven, dat aan Waalse kant ook nationalistische sentimenten een rol spelen, maar waarom presenteer ook jij weer alleen maar de mening van de Vlaamse nationalisten. Waar 2 vechten hebben 2 schuld.
Zal wel een soort neder-arisch sentiment zijn….