Overzicht

Vice Versa

91 Artikelen
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: soulsoep (cc)

Pronks afscheidsbrief is baken in zee

, door

ANALYSE - Hoe verhoudt de afscheidsbrief Jan Pronk van de PvdA zich tot het beleid van minister Ploumen (PvdA), en welke belangrijke waarschuwingen krijgt Ploumen mee van Pronk? Evert Jan Brouwer analyseert.

Zeven maanden had Jan Pronk nodig voor zijn besluit. Op 29 oktober presenteerden Rutte en Samsom hun regeerakkoord Bruggen Slaan, op 28 mei publiceerde Jan Pronk zijn afscheidsbrief van de PvdA. Als je een halve eeuw actief partijlid bent geweest, beslis je dat niet op een namiddag.

Het was een pittige brief. Rutte en Samsom werd heel wat aangewreven: ze zijn hoogmoedig, kortzichtig, arrogant en zelfgenoegzaam. Daarnaast verweet Pronk Samsom beginselverzaking. Hij had het beginsel van solidariteit, ook internationaal, opgeofferd aan een snelle uitruil tussen PvdA en VVD.

Ik ben geen lid van de PvdA en ik voel me niet geroepen de beginselvastheid van oud-minister Pronk of de PvdA te beoordelen. Wel wil ik Pronks afscheidsbrief naast het nieuwe beleid van minister Ploumen leggen. Het gaat hier om kwesties die niet alleen voor PvdA’ers interessant zijn.

Drie bezwaren

Pronk heeft drie bezwaren tegen Ploumens beleid. Het kabinet:

1. Breekt met de fatsoensnorm van 0,7% BNP voor internationale herverdeling van de welvaart;

2. richt zich teveel op landen en bevolkingsgroepen die al een redelijk bestaanspeil hebben bereikt, in plaats van op de allerarmsten;

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Persvrijheid onder druk in Zuid-Afrika

, door

ANALYSE - De economie van Zuid-Afrika gaat met sprongen vooruit, maar op het gebied van persvrijheid holt het land met even zovele sprongen achteruit. De Secrecy Bill , die president Zuma deze maand naar alle waarschijnlijkheid zal ondertekenen, kan ervoor zorgen dat de persvrijheid in het land verder afneemt, schrijft Eva de Vries.

Het Centre for Film and Media Studies is gelegen op de Upper Campus van de University of Cape Town (UCT). De universiteit ligt op een heuvel tegen de Tafelberg aan. Studenten zitten op de trappen voor het koloniaal aandoende gebouw. Het uitzicht over de stad is wijds. Samen met vijf geïnteresseerde BYW-ers luister ik naar docenten media en journalistiek Martha Evans en Wallace Chuma. In een rap tempo nemen ze ons mee door de geschiedenis van de media in Zuid-Afrika. Tijdens Apartheid werden de media volledig gecontroleerd door de staat. Verzet werd hardnekkig de kop ingedrukt en kritiek op de regering was uit den boze.

‘Na de Mandela-mania, de optimistische periode van 1994 tot eind jaren ’90 waarin de onafhankelijke pers een opleving beleefde, belandde de media opnieuw in een dip,’ legt Evans uit. Zuid-Afrika blijkt verdeelder dan ooit en de budgetten van de ooit zo populaire kranten kelderen doordat advertentie-inkomsten afnemen. ‘Radio encommunity newspapers nemen echter een belangrijkere plaats in vanwege analfabetisme in het land en de vraag naar lokaal nieuws’, vult Chuma aan.

Foto: OccupyReno MediaCommittee (cc)

Protesteren tegen Monsanto

, door

INTERVIEW - Afgelopen zaterdag werd in onder andere Amsterdam en Wageningen gedemonstreerd tegen Monsanto, producent van genetisch gemanipuleerd voedsel. Nathalie van Haren (Both ENDS) was erbij.

Het Amerikaanse bedrijf Monsanto is marktleider op de wereldmarkt voor GMO’s (Genetically Modified Organisms). Ze verkopen hun gepatenteerde GM-zaden aan zowel kleine als grote boeren die Monsanto beschouwt als belangrijke partners om het voedselvraagstuk op te lossen.

‘Kippenvel,’ krijgt Van Haren ervan. Waarom stond de specialist tropisch landgebruik en duurzaamheidsstrijder van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid op de barricade?

Van Haren: ‘Ik ben boos over de macht van Monsanto. Ik ben boos omdat Monsanto zoveel zaaigoed manipuleert en aanpast op haar bestrijdingsmiddelen. En ik ben ook boos omdat de focus op grootschalige landbouw maakt dat de biodiversiteit in de landbouw kapot gaat. Monsanto heeft geen oog voor de diverse manieren van landbouw bedrijven en voedsel produceren, noch voor arme boeren en boerinnen.’

In kranten werd zaterdagmiddag gezegd dat er vijfhonderd mensen waren, terwijl de demonstranten het zelf over meer dan het dubbele hadden.

‘Heel vreemd ja. Vijf minuten nadat een demonstratie begint kan je dat nog niet zeggen. Die vijfhonderd lijkt me een veel te krappe krappe schatting.’

Monsanto zou wurgcontracten sluiten met Indiase katoenboeren, die daardoor uiteindelijk zelfmoord plegen. Critici zeggen dat de zelfmoordcijfers in India zeven jaar voor de invoer van Monsanto-katoen al torenhoog waren, dus dat er geen verband is.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Thieme: ‘We moeten ophouden met dat eindeloze polderen’

, door

INTERVIEW - De Partij voor de Dieren wil paal en perk stellen aan economische groei. Of dat naїef is? ‘Realisme, dát is pas naïef. Het heeft ons tot nu toe nog weinig goeds gebracht’, aldus partijleider Marianne Thieme.

Wie nog dacht dat de Partij voor de Dieren een single-issue partij was, kreeg zijn ongelijk toen fractievoorzitter Marianne Thieme in december opeens bij het Wetgevingsoverleg van de vaste Kamercommissie Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel (OS/BH) verscheen. Ze viel direct op met haar felle debatstijl en haar bevlogenheid. De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, die in 2012 nog door Opzij werd ingedeeld bij de 100 machtigste vrouwen van Nederland, is vastbesloten in de Kamercommissie een nieuw geluid te laten horen.

U bedacht op een ochtend: laat ik eens bij het Wetgevingsoverleg voor Ontwikkelingssamenwerking aanschuiven?

‘We houden ons al langer bezig met ontwikkelingssamenwerking, alleen dan op een andere manier en via andere commissies, bijvoorbeeld via de landbouwcommissie. Nu willen we ons meer in de ontwikkelingsdebatten mengen, want de verschuiving van hulp naar handel die we op het moment zien baart ons veel zorgen. In ons verkiezingsprogramma hebben we staan dat we één procent van ons BNP willen besteden aan ontwikkelingshulp; het hoogste percentage van alle partijen. Daarmee willen we aangeven dat er een andere manier van denken moet komen. Dat we de welvaart moeten verdelen, in plaats van dat wij de illusie hebben dat we de taart groter en groter kunnen maken door meer te produceren en meer handel te drijven. Groei is niet oneindig. De focus op groei is juist het probleem en niet de oplossing.’

Foto: macalin (cc)

Somalië is weer ‘in’

, door

INTERVIEW - Vorige week vond in Londen een grote conferentie plaats over Somalië. Politicologe Ayaan Abukar, die actief is in de Somalische diaspora in Nederland, was erbij. 

Hoe gaat het eigenlijk met Somalië?

‘Deze vraag is niet met goed of slecht te beantwoorden. Somalië is na 22 jaar burgeroorlog begonnen aan de wederopbouw van het land. Het aantreden van de nieuwe president en het aannemen van een nieuwe grondwet (aug-sep 2012) hebben nieuwe perspectieven gegeven. Landen zoals de Verenigde Staten en Engeland, en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), hebben de Somalische regering officieel erkend. Diaspora keren terug naar de hoofdstad en zakenmannen en vrouwen zoeken naar nieuwe kansen in het land.’

‘De troepen van de Afrikaans Unie hebben de Al Shabaab uit Mogadishu en een aantal cruciale en strategische steden verdreven. De verbeterde veiligheidsituatie geeft een enorme boost aan deze ontwikkelingen. Tegelijkertijd zijn de uitdagingen waar de nieuwe regering mee te maken heeft enorm. De veiligheidsituatie is bijvoorbeeld nog steeds fragiel, de recente aanslagen in Mogadishu hebben bewezen dat Al Shabaab weliswaar haar macht in de stad kwijt is maar nog altijd een gevaar kan zijn en de stabiliteit in gevaar kan brengen. Daarnaast zijn er politieke onenigheden tussen de centrale regering en regio’s die federale staten willen oprichten. De bevolking leeft onder extreme armoede, toegang tot gezondheidszorg en onderwijs zijn nog steeds minimaal.’

Foto: Partij van de Arbeid (cc)

Achtergronden en dilemma’s van exportfinanciering

, door

ACHTERGROND - Exportfinanciering is een van de nieuwe instrumenten in het ontwikkelingsbeleid van minister Ploumen. Er zijn al verhitte debatten over gevoerd, maar wat is exportfinanciering nu precies? Welke lobby zit erachter? En verdient het wel een plaats in het Dutch Good Growth Fund? 

In de ontwikkelingshulp nieuwe stijl die door minister Ploumen wordt aangeprezen gaan hulp en handel harmonieus samen. Het Dutch Good Growth Fund (pdf) dat door het nieuwe kabinet is aangekondigd zou een bijdrage moeten leveren aan het slagen van het huwelijk tussen deze voorheen gescheiden partners. Dit revolverend fonds is bedoeld om ondernemers uit lage- en midden-inkomenslanden en Nederlandse ondernemers die in ontwikkelingslanden willen ondernemen financieel te ondersteunen. De concrete inrichting van het fonds moet nog uitgewerkt worden, maar zoals in de onlangs uitgekomen beleidsnota over hulp, handel en investeringen aangekondigd staat, kunnen Nederlandse bedrijven straks bij het fonds aankloppen voor exportfinanciering. De projecten waaraan ze bijdragen moeten dan wel ontwikkelingsrelevant zijn.

Wat is exportfinanciering?

Inmiddels zijn er al veel discussies geweest over exportfinanciering, maar wat behelst dit instrument precies? Het doel van een door de overheid gesteunde exportkredietinstelling (export credit agency, ECA) is het bevorderen van export door een deel van de risico’s van ondernemen in het buitenland van bedrijven over te nemen. Internationale handel doorkruist verschillende nationale juridische, politieke en financiële systemen, waardoor exporteurs (en importeurs) aan verscheidene risico’s  worden blootgesteld. Als de goederen zijn verscheept of afgeleverd bestaat het risico dat de exporteur om welke reden dan ook niet betaald wordt.  Als de exporteur een betalingstermijn afspreekt met de afnemer, verleent de exporteur dus in feite een krediet aan de afnemer. Het risico dat de exporteur niet betaald wordt, neemt toe naarmate de betalingstermijn langer is.

Foto: Dietmut Teijgeman-Hansen (cc)

‘Fiscale rechtvaardigheid eindelijk hot issue’

, door

INTERVIEW - Volgens Dries Lesage, hoogleraar internationale politiek aan de Universiteit Gent, zit er sinds de financiële crisis van 2008 beweging in de discussie over belastingontwijking. Meer zelfs: het discours verandert op revolutionaire wijze. Nu nog de daden. 

Hoewel globalisering vaak wordt voorgesteld als een hosannaverhaal met alleen maar winnaars en voordelen, zijn er ook schaduwzijden. Een ervan is dat globalisering heeft geleid tot onrechtvaardige belastingen. Kapitaal werd sinds de vrijmaking van de geldmarkten steeds mobieler en is dus moeilijker te belasten dan arbeid, tenzij staten meer zouden samenwerken. Dat heeft geleid tot een scheeftrekking: multinationale ondernemingen en steenrijke mensen betalen amper belastingen.

Dries Lesage: ‘Ik denk niet dat het overdreven is om te zeggen dat het historisch is wat er gebeurt. Op het niveau van de woorden, het discours, de “framing” en de benoeming van het probleem maken we een echte revolutie mee.

De thematiek leefde tot voor de financiële crisis niet zo sterk. Er is wel een belangrijk “opstootje” geweest in de tweede helft van de jaren negentig, vooral in de Europese Unie en in de OESO, de club van rijke landen. Het eerste initiatief tegen belastingparadijzen begon toen op te komen bij de OESO. Op Europees vlak is toen de Europese spaarrichtlijn gecreëerd. Die richtlijn hield automatische informatie-uitwisseling in voor bepaalde soorten spaarproducten binnen de Europese Unie.

Vorige