Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Waan van de dag

Nederland belastingparadijs voor multinationals

22 januari 2019 , 20:43 , door Jos van Dijk

Uit onderzoek in opdracht van de Europese Groenen blijkt opnieuw dat Nederland een waar belastingparadijs is voor grote bedrijven.

Volgens de wet geldt voor deze bedrijven een winstbelastingtarief van 25 procent. Het effectieve tarief ligt volgens dit onderzoek slechts op 10 procent.

De studie geeft een groot verschil aan tussen de officiële nominale belastingtarieven en de effectieve belastingtarieven voor grote bedrijven tussen 2011 en 2015. Luxemburg spant de kroon. Daar zouden multinationals 29 procent moeten betalen maar komen niet verder dan een schamele 2 procent winstbelasting. Ook Nederland, waar onderzoek is gedaan naar 3.571 bedrijven, hoort bij de landen waar de verschillen groot zijn, evenals België (14 en 34 procent), en landen met de grootste economieën van Europa, Duitsland (20 en 30 procent) en Frankrijk (17 en 33 procent). Het onderzoek van de Europese Groenen is uitgevoerd in 28 lidstaten van de Europese Unie. Het onderzoek laat ook zien dat in veel landen grote bedrijven relatief minder belasting betalen dan kleine bedrijven.

Foto: John Jones (cc)

EU worstelt met copyrightwetgeving

22 januari 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Wetgeving ter bescherming van het auteursrecht op het internet, een al jaren slepende kwestie in de Europese Unie, heeft vorige week opnieuw vertraging opgelopen.

Het Roemeense voorzitterschap van de EU werd op 1 januari meteen in het diepe gegooid met de opdracht het auteursrechtendossier tot een goed einde te brengen. Wat de Oostenrijkse ambtenaren tijdens hun halfjaarlijkse periode niet lukte moeten de Roemenen nu klaarspelen, liefst voordat er een nieuw parlement en een nieuwe Commissie aantreden: overeenstemming tussen parlement en lidstaten over het voorstel van de Commissie voor een ‘Richtlijn voor de auteursrechten in de digitale interne markt’. De Richtlijn verplicht lidstaten binnen twee jaar hun wetgeving op dit gebied aan te passen. Het is een van de lastigste, en tegelijk ook meest ‘belobbyde’, dossiers op de Europese agenda en het is de Roemenen dan ook niet kwalijk te nemen dat hun eerste confrontatie met de weerbarstige Europese besluitvormingspraktijk op een mislukking is uitgelopen. Vorige week bleek dat de lidstaten het onderling niet eens konden worden. De geplande afsluitende sessie van de drie partijen, de Raad van ministers van de lidstaten, het Europese parlement en de Commissie, kon maandag dan ook niet doorgaan.

Wat staat er op het spel?

Waan van de dag

Persvrijheid in de Verenigde Staten onder druk

19 januari 2019 , 17:36 , door Jos van Dijk

William Barr, de beoogde nieuwe minister van Justitie van de Verenigde Staten, waarschuwt de media.

Asked whether he would consider jailing journalists “for doing their jobs,” Mr. Barr paused before explaining that he could conceive of situations “as a last resort” where a news organization or journalist needs to be held accountable for “putting out stuff that they know will harm the country.”

De NYT die hem citeert brengt deze uitspraak in verband met de jacht op Julian Assange, die nog steeds in Londen ondergedoken zit in de ambassade van Ecuador.

De vage uitspraak van Barr kan een chilling effect hebben op journalisten van Amerikaanse media, zoals de NYT, die door president Trump sinds zijn aantreden regelmatig worden beschuldigd van leugens en verdraaiing van de feiten.

Overigens heeft Trumps voorganger Obama meer lekkende ambtenaren vervolgd en journalisten gevangen gezet dan alle eerdere regeringen samen. Barr is kennelijk niet van plan met deze trend te breken. Zijn staatssecretaris Rosenstein is al een tijdje bezig de restricties op het aanpakken van de media te versoepelen, schrijft de Freedom of the Press Foundation. Rosenstein zou twee maatregelen willen nemen:

“The first is to lower the threshold that prosecutors must meet before requesting subpoenas for journalists’ records; the second is to eliminate the need to alert a media organization that Justice intends to issue a subpoena.”

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

Grieks-Macedonisch conflict over de naam Macedonië nadert zijn ontknoping

18 januari 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - In de rest van Europa wordt er met verbazing naar gekeken. In de regio is het nog steeds een hot item: de nieuwe naam van de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië.

Terwijl iedereen gespannen toekeek hoe het Britse parlement de onfortuinlijke premier May overeind hield, won de Griekse premier Alexis Tsipras woensdagavond ook ternauwernood (151 om 148 parlementsleden) een vertrouwensvotum. Tsipras had de stemming zelf uitgelokt nadat Panos Kammenos, leider van zijn coalitiepartner ANEL (Onafhankelijke Grieken) uit de regering was gestapt uit onvrede met de waarschijnlijke goedkeuring van het Prespa-akkoord. Dat is het akkoord dat Tsipras afgelopen zomer sloot met zijn Macedonische ambtgenoot Zoran Zaev waarin staat dat Macedonië (tot nu toe officieel FYROM geheten, voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië) verder gaat onder de naam Noord-Macedonië. In oktober heeft het Macedonische parlement al ingestemd met het akkoord. Dat gebeurde ondanks dat een referendum een te lage opkomst had door een boycot van de oppositie.

Oppositie aan twee kanten

Het belang van Macedonië bij een overeenkomst met Griekenland is erg groot. Tot nu toe blokkeerde Griekenland de toetreding van het land tot de NAVO en de EU vanwege de claims op de naam Macedonië. Voor de Grieken is het gebruik van die naam door hun noorderburen een teken van gebrek aan respect voor hun geschiedenis en voor de identiteit van de bevolking in de Griekse regio Macedonië. Daar vonden afgelopen najaar heftige demonstraties plaats van Griekse nationalisten die de regering-Tsipras er van wilden weerhouden het akkoord over de nieuwe naam van Macedonië goed te keuren. Aan de andere kant was er in Macedonië ook heftige oppositie tegen de regering Zaev van groepen die wilden verhinderen dat hun land in het westerse kamp terecht komt. Er heerst daar in bepaalde kringen nog steeds een sterk anti-westers sentiment. Net als in andere voormalige Joegoslavische deelrepublieken zoals Servië en Montenegro blijft men ook in een deel van Macedonië gehecht aan banden met Rusland, het moederland van de Slaven.

Waan van de dag

Is een halve brexit misschien de oplossing?

17 januari 2019 , 11:19 , door Jos van Dijk

Laat Schotland en Noord-Ierland in de EU blijven en Engeland en Wales uittreden, betoogt de Amerikaanse hoogleraar Kim Lane Scheppele in de Guardian.

Dat doet recht aan de uitslag van het referendum en geeft de pro-brexit aanhangers volop de gelegenheid nieuwe, voordeliger (handels)verdragen te sluiten met de EU. Engeland en Wales zouden dan een status krijgen die vergelijkbaar is met die van de Kanaaleilanden, het eiland Man en de met EU-landen verbonden voormalige koloniën.

Waan van de dag

Eindelijk akkoord over een nieuwe regering in Zweden

12 januari 2019 , 20:51 , door Jos van Dijk

Na maanden formeren hebben de Sociaal Democraten, de Milieupartij, de Centrumpartij en de Liberalen een conceptakkoord gesloten.

Als de besturen van de vier partijen het akkoord steunen, wordt Stefan Löfven opnieuw premier van Zweden. Het parlement kan hem op 16 januari kiezen.Het is een noviteit voor Zweden: een coalitie van partijen uit het linkse en rechtse blok.

Om de Centrumpartij en de Liberalen, de centrumrechtse steun voor de regering, aan boord te krijgen, hebben de Sociaal Democraten en de Groene Partij forse concessies gedaan. Zo gaat de inkomstenbelastingen omlaag en blijft een beperking van de winsten voor privébedrijven achterwege, net als een verhoging van de milieubelastingen.

Foto: Contando Estrelas (cc)

Spaans socialistisch bastion over in rechtse handen

11 januari 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Spaanse nationalisten boeken succes met Vox

De Spaanse deelstaat Andalusië krijgt voor het eerst sinds 36 jaar een rechtse regering. Bij de verkiezingen van begin december bleeft de socialistische PSOE weliswaar de grootste partij met 33 zetels. Maar een linkse coalitie met Podemos (17 zetels) zat er niet in. Een rechtse coalitie van de conservatieve Partido Popular (26 zetels) en de liberale Ciudadanos (21) bleek wel mogelijk met gedoogsteun van de nationalistische partij Vox, de grote winnaar van de verkiezingen die in een klap met 12 zetels in het Andalusische parlement kwam.

Opmerkelijk is dat de nieuwe deelstaatregering steunt op twee akkoorden, een van Ciudadanos met de PP en een van de PP met Vox als gedoogpartner. Het laatste akkoord bevat 37 doelen met bovenaan het scheppen van nieuwe banen, bestrijding van corruptie en respect voor de democratie. Daarnaast betuigen de partijen steun voor het stierenvechten en de flamencodans.

Tegen de Catalaanse afscheidingsbeweging

Vox wordt wel gezien als de meest recente loot aan de groeiende stam van extreemrechtse populisten in Europa. Tot nu toe ontbrak in de Spaanse politiek een partij met verwantschap aan het Italiaanse Lega, het Franse Rassemblement National van Le Pen en het Duitse Alternative für Deutschland. Alhoewel alle partijen van dit type een overeenkomst hebben in hun afkeer van vreemdelingen en hun verzet tegen ‘massa-immigratie’ zijn er toch ook grote verschillen. Vox is ook een anti-immigranten partij en anti-islam, maar op de eerste plaats een zeer nationalistische partij. Alles voor de eenheid, de grootheid en de eer van de Spaanse natie. De groeiende aanhang van Vox is dan ook mede te zien als een reactie op de, in de ogen van nationalisten, slappe aanpak van de Catalaanse afscheidingsbeweging.

Foto: Paul de Gregorio (cc)

Het kapitalisme is niet vanzelfsprekend

9 januari 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Wanneer het over de kapitalistische samenleving gaat, is deze zo vanzelfsprekend geworden, dat vrijwel iedereen helemaal in termen ervan spreekt en denkt. De gewoonste zaak van de wereld. Dat nauwelijks meer in termen van maatschappelijke alternatieven kan worden gedacht, is te bestempelen als een vorm van politieke vervreemding, wanneer tegelijkertijd de wereld zowel sociaal, klimatologisch als technologisch schreeuwt om visie en actie (Actief socialisme en vrijheid p.145)

Jasper Schaaf (1950), filosoof en ex-raadslid voor de SP in Groningen, wil ‘het vanzelfsprekende opheffen’ . Inspiratie daarvoor haalt hij uit de geschriften van een reeks filosofen, van Aristoteles, Spinoza, Hegel, Marx, Engels en Gramsci tot en met meer eigentijdse denkers en schrijvers als Sivaraksa en Klein. De titel van zijn boek, Actief socialisme en vrijheid; pleidooi voor hechtere linkse samenwerking kan je op het verkeerde been zetten. Schaaf toont zich meer filosoof dan politicus. Zijn beschouwingen blijven, met een paar uitzonderingen, op een zeer algemeen niveau. Hij verwoordt bij herhaling belangrijke vragen over de organisatie van die broodnodige linkse samenwerking in navolging van de inmiddels zo’n 175 jaar oude leuze ‘Proletariërs aller landen verenigt u’. Maar wie concrete, op de actualiteit toegespitste antwoorden verwacht waarmee partijen en bewegingen aan de slag kunnen zal teleurgesteld worden. Schaaf waarschuwt daar zelf ook al voor in het begin van zijn boek. Toch klinkt in zijn boek de hoop door dat de inzichten van klassieke marxisten op zichzelf ook nu nog voldoende inspiratie bieden voor een anti-kapitalistische politiek.

Waan van de dag

Nederland faciliteert belastingontduiking door Google

4 januari 2019 , 14:23 , door Jos van Dijk

Google heeft in 2017 €19,9 mrd via Nederland naar belastingparadijs Bermuda gesluisd.

”Dat is ongeveer €4 mrd meer dan het internetbedrijf een jaar eerder door de veelbekritiseerde belastingroute liet stromen,’ schrijft het FD (€)

‘Google gebruikt een Nederlandse holding zonder werknemers sinds 2004 om royalty’s, vergoedingen voor het gebruik van de merknaam en technologie van Google, naar Google Ireland Holdings Unlimited te verplaatsen. Deze vennootschap houdt deze merkrechten voor Google buiten de VS.

Foto: Frans de Wit (cc)

Een EU-leger gaat er niet komen

4 januari 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De Europese Unie is er om een oorlog te voorkomen niet om er een te voeren. Maar hoe lang kan men dat standpunt nog verdedigen?

De Oostenrijkse minister van Defensie Mario Kunasek (FPÖ) maakte deze week duidelijk dat er wat zijn land betreft geen sprake kan zijn van de vorming van een Europees leger met één commando en één uniform. Samenwerking op defensiegebied wijst hij niet af. Tijdens het Oosterijks voorzitterschap van de EU is daar het afgelopen halfjaar ook aan gewerkt met de overeenstemming over een fonds van 13 miljard. Maar met het idee van één gezamenlijk leger zoals dat door de Franse president Macron is geopperd kan Oostenrijk niet instemmen. Macron zei begin november: “We kunnen de Europeanen niet beschermen als we geen echt Europees leger oprichten. Ten aanzien van Rusland dat aan onze grenzen staat en toont dat het bedreigend kan zijn hebben we een Europa nodig dat zich alleen kan verdedigen, zonder steeds volledig afhankelijk van de Verenigde Staten te zijn.” De Duitse Bondskanselier Merkel wijst een Europees leger ook niet direct af. “Nationalismus und Egoismus dürfen nie wieder eine Chance in Europa haben” zei zij in een rede voor het Europees Parlement met verwijzing naar een van de oorspronkelijke motieven voor de Europese samenwerking.

Foto: Theophilos Papadopoulos (cc)

De politisering van de Europese politiek

28 december 2018 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Een eindejaars beschouwing over de Europese politiek. Met een wens voor een nieuw verhaal in de komende verkiezingscampagne.

Minder dan een half jaar voor de Europese verkiezingen is het perspectief op eenheid in Europa verder weg dan ooit. Het Verenigd Koninkrijk, zeker in economisch opzicht een van de belangrijkste partners, heeft de samenwerking opgezegd. Enkele lidstaten bewegen zich in een richting die bij anderen steeds grotere zorgen baart. De kloof tussen noord en zuid groeit. De EU draait vanouds op de as van de twee grootste continentale landen, Frankrijk en Duitsland. Maar ook daar zien we grootse plannen gesmoord in de harde realiteit, mede omdat omringende landen niet meer bereid zijn echt belangrijke stappen te zetten, zoals onlangs bleek bij het verzet tegen een eigen begroting voor eurolanden. Tien jaar geleden, tijdens de economische crisis, was er meer eenheid in Europa dan op dit moment, nu het er in alle landen een stuk beter voorstaat. De Unie kraakt en niemand weet hoe het gaat aflopen.

Veel meer dan wat mooie woorden over de Europese samenwerking kunnen we van de meeste regeringsleiders de komende maanden ook niet verwachten. De een ligt daarvoor thuis te veel onder vuur, een ander krijgt ‘harde klappen’ te verduren. De ene premier is demissionair, en bereidt zich voor op nieuwe verkiezingen, een ander slaagt er sinds de verkiezingen begin september nog steeds niet in een nieuwe regering te vormen. En moeder Merkel heeft al aangekondigd dat ze er mee gaat stoppen. De meeste politici zijn vooral bezig met binnenlandse politieke besognes. Een echt Europese verkiezingscampagne zal er niet komen, hoogstens van nieuwelingen in de marge. Het huidige kiessysteem dat uitgaat van nationale kandidatenlijsten zit daarvoor nog steeds in de weg.

Waan van de dag

Europese migrant komt niet voor sociale voorzieningen

24 december 2018 , 11:48 , door Jos van Dijk

Werknemers die van de ene naar de andere EU-lidstaat verhuizen, doen dat niet om de spreekwoordelijke ruif met sociale voorzieningen leeg te eten. Hun kennis over de sociale vangnetten in het gastland is gering en het speelt eigenlijk geen rol in de beslissing om te vertrekken.

Dat blijkt uit onderzoek van sociale wetenschapper Petra de Jong waarover het FD bericht (€).

Als bij Polen, Britten en Spanjaarden wordt doorgevraagd naar hun drijfveren, blijken die ook sterk uiteen te lopen. Voor veel jongeren telt het avontuur. Voor sommigen, zoals de Spanjaarden, speelde de crisis en de betere arbeidsmarkt in Nederland een rol. Anderen komen omdat hun partner hier verblijft. Vaak spelen meerdere factoren een rol. Het zijn relatief vrijblijvende beslissingen. Men staat niet al te veel stil bij de lange termijn.