Overzicht

Jona Lendering

628 Artikelen
15 Waanlinks
322 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Studeerde geschiedenis en vertelt er graag over. Scepticus, recensent, fietser, webmaster (LiviusOrg), Don Quichot, blogger (Mainzer Beobachter) en beheerder van GrondslagenNet. Reist regelmatig in het Midden-Oosten, schreef een paar boeken, gruwt van de zelfmoord van de geesteswetenschappen en droomt van een eigen huis in Downtown Beiroet.
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Arnhem 1944 (1)

, door

ACHTERGROND - Vandaag is het zeventig jaar geleden dat de Slag om Arnhem (Operatie Market Garden) begon. Daarom komen vandaag drie ooggetuigen aan het woord. Meneer Van Schaik is de eerste.

Ik herinner me dat het die zondag schitterend weer was, geen wolkje aan de lucht; het was heerlijk warm. Ik denk dat mijn ouders dat daags te voren al wisten want we gingen met zijn allen al heel vroeg naar de kerk. Zondags waren er al Heilige Missen om zeven en acht uur. Ik denk dat we naar de mis van acht uur waren geweest zodat we de hele dag van het mooie weer konden genieten. Om een uur of één zaten we aan tafel en op een gegeven moment was de schaal met aardappelen leeg.

Mijn broer liep naar de keuken om die weer bij te vullen. Omdat het zo mooi weer was, liep hij door de tuin naar de keuken en toen hij terug kwam riep hij: “Kom eens kijken, er hangen allemaal parachutes in de lucht!”

Wij renden van tafel en ja hoor, honderden parachutes in allerlei kleuren zagen we naar beneden dalen. Wij woonden in een benedenhuis en onze bovenbuurman riep ons dat we boven moesten komen. Vanaf het platte dak konden we het veel beter zien.

Foto: 24oranges.nl (cc)

Diefstal

, door

COLUMN - Mijn nichtje op Curaçao leest graag de Seven Days, een soort krant voor pubers. Als u die niet kent, zou ik zeggen dat u die eens bij de Ako te pakken moet zien te krijgen, want het is een leuk blad dat u zal verrassen met zijn hoge niveau. Mijn nichtje weet wel wat ze leest.

Helaas is het tijdschrift in Willemstad, voor zover ik weet, niet leverbaar, dus ik koop zo af en toe een los nummer en stuur het naar Curaçao. Vorige maand stuurde ik twee nummers tegelijk. Zorgvuldig gewogen op de postweegschaal, voldoende gefrankeerd (een flink bedrag), en hup met de post mee, naar De West.

Kreeg ik dus een briefje dat het onvoldoende gefrankeerd was. Het kon niet kloppen, maar ik moest op reis naar Bulgarije en ik was te gehaast om opheldering te vragen. Wat krachttermen onderdrukkend heb ik de strafport betaald en ben ik op reis gegaan.

Nu heb ik een erg aardig nichtje dat me zeker even een mailtje zou hebben gestuurd om me te bedanken, maar het kwam niet. Toen ik mijn zus vandaag sprak, informeerde ik of ze de post hadden ontvangen. Dat bleek niet het geval.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Johannes de Doper

, door

COLUMN - Sozopol ligt in het oosten van Bulgarije, aan de Zwarte Zee, in een zó toeristische streek dat de vraag zich onontkoombaar opdringt wat Gerd Leers in vredesnaam heeft bewogen om uitgerekend hier een villa te kopen. Er zijn enkele mooie stadjes, maar verder bestaat de kuststrook uit een eindeloze reeks hotels. ‘In de communistische tijd stonden er hier vijftig,’ hoorde ik ergens vertellen, ‘en daarna kapten ze het groen en toen was er ruimte voor honderdvijftig.’

Het voordeel van het massatoerisme is dat er geld is om monumenten prachtig op te knappen, enkele mooie musea te bouwen en archeologisch onderzoek te doen. Zo ook op het eilandje ten noorden van de stad, waar in 2011 opgravingen plaatsvonden in het klooster van Sveti Ivan, ofwel Sint-Jan, ofwel Johannes de Doper. Daarbij werden mensenbotten gevonden waarvan men onmiddellijk beweerde dat die waren van de boetgezant.

Ik word daar altijd wat iebel van, maar niet omdat ’s mans gebeente óók ligt in de Umayyadenmoskee in Damascus en de Sint-Jan van Lateranen in Rome. Die santenkraam kan ik wel lijden en ontroert me zelfs, zoals ik ook ontroerd ben als ik in het Florentijnse Museum van Wetenschapsgeschiedenis een reliekhouder zie met de vinger van Galilei. Ieder zijn meug. Wat me dwars zit is dat de wetenschap daar de oren naar laat hangen.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Communistische kerk

, door

COLUMN - In de Middeleeuwen was Veliko Tarnovo de hoofdstad van een Bulgaars koninkrijk dat zich in zijn gloriedagen, het begin van de dertiende eeuw, uitstrekte van de Zwarte naar de Adriatische en de Egeïsche Zee. Aan het einde van de veertiende eeuw liepen de Ottomaanse Turken het onder de voet. Toen ze de Bulgaarse hoofdstad hadden veroverd, maakten ze de burcht met de grond gelijk.

Vier, vijf eeuwen later herwonnen de Bulgaren hun onafhankelijkheid en in de communistische tijd werd besloten de oude burcht te herbouwen. Het resultaat mag er wezen. Een brug, poorten, kasteelmuren, torens, een paleis en op de heuveltop een kerk: als je niet beter zou weten, zou je denken dat het echt oud was. Je zou het kunnen opvatten als ’s werelds grootste folly.

Met de herbouw van het kasteel hadden de Bulgaarse communisten niet zoveel moeite. Dat daarin een kerk was opgenomen, was echter lastiger. Godsdienst was immers de opium van het volk. Het aanbrengen van een middeleeuws-ogende decoratie, met fresco’s die de christelijke boodschap uitdroegen, was helemaal een stap te ver.

v_trnovo

Niets te verliezen dan hun ketenen

En dus kwamen er in de Kathedraal van de Hemelvaart moderne fresco’s, die geen bezoeker onberoerd laten. Je haat ze of je sluit ze in je hart. Een tussenweg is er niet. De schilder, Teofan Sokerov, beeldde in een volkomen moderne stijl allerlei belangrijke gebeurtenissen uit de geschiedenis van de Bulgaarse middeleeuwen af, zodat de kerk kon worden beschouwd als een tribuut aan het ten onder gegane koninkrijk.

Foto: Szecska (cc)

Archeologische prietpraat: de NOS

, door

ACHTERGROND - Ik kan ook ’t land niet uitgaan – ik schrijf dit op een hotelkamer in Sofia in Bulgarije – of ze maken d’r weer een puinhoop van. Vandaag is het de nieuwssite van de NOS waar ze waren vergeten dat als archeologen nieuws naar buiten brengen, ze daarvoor vaak een reden hebben die niets te maken heeft met publieksvoorlichting.

Hier is het bericht van de NOS:

Een eeuwenoud raadsel over Stonehenge is opgelost dankzij de droogte van het afgelopen jaar. De enorme stenengroep in het zuiden van Engeland blijkt inderdaad vroeger een complete cirkel te zijn geweest.

Dacht u ooit dat het géén cirkel was? Had u ooit gehoord van dat eeuwenoude raadsel? Ik ook niet. Er is namelijk helemaal geen raadsel en iedereen die op de middelbare school een werkstuk over archeologie heeft gemaakt, weet dat als het woord “archeologie” wordt gebruik in combinatie met woorden als “raadsel” , “schat” of “mysterie”, het resultaat prietpraat is.

Daar is het achterliggende artikel van – je zag het aankomen – de BBC, en dit is een serieus stuk waarin iemand aangeeft dat ’ie het helemaal gehad heeft met de zelftrivialisering van de archeologen. Voor wie nog een ander recent voorbeeld zoekt is er dat. En wat ouder materiaal is hier en daar en vooral daar.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Twaalf apostelen?

, door

COLUMN - Het Griekse woord apostolos betekent zoiets als ‘gezant’ of ‘afgevaardigde’, en zoals u weet had Jezus er een stuk of twaalf van. Dit feitje behoort echter in dezelfde categorie als de brandspiegels van Archimedes, hoorns op Vikinghelmen en het Zweedse wittebrood: algemeen bekend maar onwaar.

Het sociogram van Jezus’ volgelingen zit behoorlijk complex in elkaar, met leerlingen, apostelen en een groep die de Twaalf wordt genoemd. Dat het gaat om verschillende groepen, blijkt zonneklaar uit een van de alleroudste christelijke teksten, de Eerste brief aan de Korintiërs.

In de genoemde passage somt Paulus op wie zoal de opgestane Christus hebben gezien: eerst Petrus, vervolgens de Twaalf, daarna vijfhonderd broeders en zusters, toen zijn broer Jakobus, daarop de apostelen en tot slot Paulus zelf. De apostelen worden hier onderscheiden van de Twaalf en het is ook duidelijk dat Paulus zichzelf rekent tot een aparte categorie. (Mocht u zojuist op de link hebben geklikt en willen tegenwerpen dat er toch ‘twaalf leerlingen’ staat, dan hebt u een vertaalfout ontdekt in de Nieuwe Bijbelvertaling: hier heeft u wat vergelijkingsmateriaal en daar is uitleg van het Grieks.) Dit onderscheid tussen de diverse groepen wordt in vrijwel alle teksten van het Nieuwe Testament gemaakt.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Zorgpremie

, door

NIEUWS - Eerder dit jaar maakten de zorgverzekeraars bekend 1,4 miljard winst te hebben gemaakt. Dat is negentig euro per Nederlander. Die hebt u betaald voor een dienst die niet hoefde te worden geleverd. Fijn dat u zo gezond bent.

Je zou denken dat u dit jaar dus een korting krijgt. Maar nee. U gaat 120 euro meer betalen.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Schelden en terugschelden

, door

COLUMN - Wat doe je, als christelijke auteurs je beschuldigen van zo’n beetje alle delicten uit het Wetboek van Strafrecht en speciaal voor jou zelfs nog een misdrijf verzinnen? Ga je rustig uitleggen dat het allemaal berust op een misverstand? Nee natuurlijk. Dat kost teveel tijd en zou bovendien de indruk wekken dat je iets te verdedigen hebt. Dus scheld je terug. Dat is nu zo. Dat was vroeger zo.

De christelijke polemiek tegen de joden begint al in het Nieuwe Testament. De gemeenschap waarvoor Johannes zijn evangelie schrijft, had een pijnlijke breuk met een joodse gemeenschap achter de rug en de evangelist ziet er geen been in ‘de’ joden aan te duiden als duivelskinderen. In de loop van de tweede eeuw worden de verwijten nog grover. Bisschop Melito verwijt de joden – opnieuw: ‘de’ joden – het misdrijf der ‘theocide’, de godsmoord. Het is geen frisse lectuur.

Kanttekening één: dit zijn de meningen van de schrijvende klasse. Tussen de regels door valt te lezen dat gewone gelovige hun eigen plan trokken. Als Johannes Chrysostomus, de latere patriarch van Constantinopel, rond 390 niet minder dan acht preken op de joden afvuurt, doet hij dat omdat er in zijn gemeente christenen waren die aanschoven in de synagoge. Ook zijn tijdgenoot Augustinus noemt mensen die volgens hem christenen waren maar zichzelf beschouwden als joden. De gewone gelovigen hadden zo hun eigen ideeën.

Foto: dreamwhile (cc)

Peter Breedveld

, door

OPINIE - Oké, Peter Breedveld zit weer eens in de problemen. Dit keer lijkt het erop dat zijn Twitteraccount is geblokkeerd. Ik geloof dat het al eens eerder is gebeurd en toen is het goedgekomen. Dat zal ook nu wel zo zijn, maar dat laat onverlet dat er alwéér iets is ondernomen om de man het leven zuur te maken.

Ik heb Breedveld leren kennen nadat ik een blauwe maandag had gewerkt aan de Vrije Universiteit, waar hij schreef voor het tijdschrift Ad Valvas. Die rare film van Mel Gibson over The Passion of the Christ was net in première gegaan, er was ophef over het antisemitische karakter daarvan, en Breedveld wilde daarover schrijven. De afdeling oude geschiedenis van de VU schoof het af en dus ben ik met Breedveld en een theoloog naar de perspremière gegaan. Daar kwam een prima stuk uit en dat was dat.

Hoe Breedveld en ik jaren later weer met elkaar in contact kwamen herinner ik me niet, maar ik ben stukken gaan schrijven voor zijn website, Frontaal Naakt. Breedsvelds visie was dat er een politiek-correct klimaat bestond en dat teveel dingen niet mochten worden gezegd. Frontaal Naakt bood ruimte aan discussies over de wijze waarop de islam de samenleving ondergroef en ik herinner me dat ik stukken daar tegenin heb geschreven. Wat je ook van Breedveld kunt zeggen: hij stond open voor mensen die een andere mening hebben.

Is Frontaal Naakt een leuke site? Het NRC Handelsblad noemde de plaats extreemrechts, wat een overdreven maar wel begrijpelijk etiket was voor de vroege fase, toen Breedveld ruimte bood aan de geluiden die na de Fortuynrevolte mainstream zijn geworden. Gregorius Nekschot mocht er zijn walgelijke cartoons plaatsen. Breedvelds simpele punt was, en is, dat een mening geuit mag worden.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Khalil Aitblal

, door

COLUMN - De zaterdagkranten. Juist als je de tijd hebt rustig alles te lezen, maken de redacties zich er vanaf met een jantje van leiden. Er staat nooit iets in waarvan je dacht dat je het echt had willen lezen. Hoewel… afgelopen zaterdag had Het Parool zomaar een ingezonden stuk over de islam dat niet alleen de moeite van het lezen waard was, maar ook de moeite van het reageren. Bij dezen.

‘Praten met Joden nu niet het belangrijkst’ luidde de kop. Daarmee verzekerde de auteur, Khalil Aitblal ( ‘internationaal adviseur interreligieuze relaties’) zich meteen van mijn aandacht, want als er de afgelopen weken nu één ding duidelijk is geworden, dan is het dat de relaties tussen de islam en het jodendom op het zieke af gespannen zijn.

De strekking van Aitblals betoog is dat, hoe sympathiek het ook is dat moslims en joden met elkaar in dialoog willen, de moslims eerst hun eigen huis eens op orde moeten brengen. ‘De grootste dreiging suddert en loert van binnenuit’, schrijft Aitblal, en hij varieert op dat thema in alle toonaarden.

We zijn niet voorbereid op het opvangen van jongeren die slachtoffer worden van hersenspinsels die een bedreiging zijn voor islam en moslims en de rest van de mensheid. Om het maar niet te hebben over de preventie.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Kerk en staat

, door

COLUMN - Ik heb Harm Schilder nooit ontmoet, dus ik maak een voorbehoud, maar het lijkt me iemand met wie ik slaande ruzie krijg. Dat hij in Tilburg woont, prima. Dat hij pastoor is, oké. Dat hij de kerkklokken luidde, dat wordt lastiger. Dat hij het deed om kwart over zeven ’s morgens, vind ik tactloos. Dat hij, toen erover werd geklaagd, weigerde rekening te houden met de omwonenden, beschouw ik als ongemanierd. Dat hij het toelichtte met als argument dat hij de buurtgenoten ‘wilde laten weten dat er in de kerk ook voor hen werd gebeden’, maakt me onbeschrijflijk kwaad. Dat wil zeggen, ik kan mijn kwaadheid wel beschrijven, maar zelfs op GeenStijl zou het worden weggejorist.

Wat beweegt zo’n man? De simpelste verklaring is dat het gewoon een vervelend persoon is. Als een land maar groot genoeg is, is er altijd wel een pastoor die zichzelf ervan zal overtuigen dat godsdienst vóór beschaafde omgangsvormen gaat. Maar vermoedelijk is dat wat al te simpel geredeneerd.

Juist omdat er vervelende personen zijn, hebben we een wet en we streven ernaar dat die voor iedereen gelijk wordt toegepast. Dat is met kerken echter niet het geval: ze mogen de klok luiden. Daar zijn wat regels voor, waarmee de klokken van pastoor Schilder uiteindelijk ook tot zwijgen zijn gebracht, maar een kerk mag eerder geluidsoverlast veroorzaken dan u of ik. Als ik een vergunning zou aanvragen om de lessen van mijn schooltje vooraf te laten gaan door klokgebeier, zal de ambtenaar kijken alsof hij het in Keulen hoort donderen, maar als de pastoor dezelfde aanvraag doet, vindt dezelfde ambtenaar het doodnormaal.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vakantiebestemming: Beiroet

, door
Downtown

Downtown

ACHTERGROND - Ik werd verliefd op Beiroet toen de taxi het strand bereikte. We waren opgehaald op de luchthaven (aanslag op de Amerikaanse mariniers, 1983, 241 doden), we waren langs de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila gereden (bloedbad onder vluchtelingen, 1982, honderden doden), we waren het stadion gepasseerd (munitieopslag) en we zouden zo meteen rijden langs de jachthaven (evacuatie westerse bewoners, 1975). De taxi naderde de kust, minderde vaart en nam de bocht. En toen gebeurde het. Onverwacht rolde het panorama voor me uit: een moderne stad, vol hoogbouw, bij een zee van azuur. ‘Wauw,’ zuchtte ik, en van die ongecontroleerde kreet schrok ik zelf nog het meest.

U kent het cliché: Beiroet is het Parijs van het Midden-Oosten. Het was de glamour-stad van de jaren vijftig en zestig. Fotoreportages in Life met Gina Lollobrigida. Rijke zakenlieden, internationale deals. Het was het thuis van de jet set, toen een jet nog een straalvliegtuig was en vliegen een privilege. Het was de plaats waar Kim Philby overliep naar de Sovjet-Unie. Het was waar de Arabische wereld zich openstelde voor de westerse cultuur. Het zinderde.

De burgeroorlogen duurden van 1975 tot 1990 maar er is zeker niet altijd gevochten. Verschillende keren leek het rustig te worden en dan pakten de Beiroeti’s hun levens weer op, restaureerden ze hun huizen en probeerden ze weer de mondaine stad van weleer te zijn. Hoogopgeleid als de Libanezen zijn, kwam het herstel in de jaren negentig snel. ‘I expected Armageddon,’ schrijft William Dalrymple over zijn bezoek in 1996, ‘but I found Armani’.

Vorige Volgende