Aantal gevangenen in Nederland loopt hard terug

DATA - Het aantal gevangenen loopt in Nederland relatief snel terug in vergelijking met andere landen. Misschien is Nederland niet zo onveilig als sommigen willen doen geloven.

Ik dacht altijd dat het aantal gevangenen in Nederland erg hoog was in vergelijking met andere landen. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) werpt daar in een recente publicatie heel ander licht op. Nederland heeft maar weinig gevangenen, zo blijkt. Dat komt deels door de spectaculaire daling van het aantal mensen dat vast zit.

Per 100.000 inwoners van ons land waren er in 2010 75 gevangenen. In 2005 waren dat er nog 134. Dat is een daling van 44 procent, een daling waar geen ander onderzocht land aan kan tippen. Estland komt er in absolute aantallen nog wel overheen (68 minder), maar daar zitten veel meer mensen per 100.000 personen te brommen, namelijk 259.

Zware misdrijven

Dat het aantal gedetineerden in ons land zo fors daalt, komt volgens een woordvoerder van het ministerie van Justitie vooral doordat in Nederland het aantal zware misdrijven sterk afneemt. Bovendien wordt er tegelijkertijd ook minder zwaar gestraft. ‘In sommige andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, is de criminaliteit eveneens fors afgenomen maar neemt de strafduur sterk toe. Hierdoor blijft het aantal gedetineerden toch groot,’ volgens de woordvoerder.

De trend wordt door het ministerie gezien als iets positiefs. Immers, er is minder zware criminaliteit. ‘Aantekening hierbij is dat bij sommige delicten zoals overvallen en inbraak, het percentage opheldering als te laag wordt gezien en daarom doelen zijn gesteld om dat te verbeteren. Daarmee kan het beroep op cellen weer groeien.’

In ongeveer de helft van de in totaal 33 onderzochte Westerse landen nam het aantal gevangenen per hoofd van de bevolking juist toe. De grootste absolute stijging was in Litouwen, de grootste relatieve stijging zien we in Ierland.

Wrang

Het is nogal wrang dat juist het afgelopen decennium fors is geïnvesteerd in de nieuwbouw van gevangenissen, die nu steeds meer leeg komt te staan. En misschien is het nog wel wranger dat sommige politieke partijen -ik hoef geen namen te noemen- maar blijven hameren op meer law and order en nog strenger straffen. Qua capaciteit kan dat wel, maar als de huidige trend zich voort blijft zetten zal Nederland wellicht weer een stuk veiliger zijn dan het nu al is. Zonder dat we daar ook maar gek veel nieuwe maatregelen van stal hoeven halen.

Reacties (14)

#1 Co Stuifbergen

Interessante kaarten,
ik heb wel moeite om onderscheid te maken tussen de verschillende kleurschakeringen.

En het zou fijn zijn als bij de legenda ook getallen in het midden staan, nu weet ik niet of de schaal lineair is.

  • Volgende discussie
#2 Bookie

Als de trend is minder zwaar te straffen is pleiten om deze trend te doorbreken en juist zwaarder te straffen niet wrang, maar een politieke keuze.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 gronk

@co: kaarten met kleuren zijn sowieso heel tricky om ‘goed’ te krijgen qua kleur naar verhouding-ratio.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Joop

Je kan op het tweede kaartje aan de donkere kleur van de VS zien hoe het verder was gelopen als minister Kamp helemaal de vrije hand had gekregen op asociale zaken. Nog meer klassenjustitie, arme mensen worden zwaarder gestraft, want paternalistische intenties domineren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Seth Lievense

Een heerlijk helder wetenschappelijk onderzoek als nieuws in plaats van de steeds minder met de realiteit verbonden politieke wereld en haar verslaggeving. Thanks!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Bismarck

Bovendien wordt er tegelijkertijd ook minder zwaar gestraft.

Is dit niet ronduit een leugen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Sikbock

Tsja, zoals het artikel zelf al aangeeft zijn de opsporingspercentages in nl bedroevend laag. Moet ik hem nog verder inkoppen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Joop

@7. En je wil toch niet zeggen dat je nog niet lid bent van burgernet?
http://www.burgernet.nl/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Inkwith Barubador

“Het aantal gevangenen daalt omdat het aantal zware misdrijven daalt.”

Geniale opmerking, maar het verklaart natuurlijk niets. WAAROM is het aantal zware misdrijven gedaald? Is de opsporing verbeterd? Zijn Nederlanders ineens een stuk braver geworden? Of zijn criminelen wellicht naar andere landen vertrokken vanwege een beter ‘ondernemersklimaat’?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Rolf Hut

hmm, zijn er cijfers over pakkans? aantal aangiftes lijkt me ook interessant. Als dat net zo spectaculair daalt, dan hebben we inderdaad echt een veiliger land dan 5 jaar geleden. (Of we zijn allemaal zo “jaded” geworden dat we geen aangifte meer doen, maar dat betwijfel ik in het geval van delicten waar gevangenis straf op staat)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Marius

Een daling van 44% is heel significant, dat is zeker geen ruis. Om eea verder te onderbouwen zou het goed zijn over de afgelopen 20 jaar een grafiek voor Nederland te tonen ipv 2 datapunten in 2005 en 2010.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Sikbock

@marius: het aantal gevangenen zegt toch op zich niet zo veel? Misschien lopen er de laatste tijd meer boeven op straat dan dat er achter de tralies zitten.

Met een oplossingspercentage van rond de 15 % weet ik dat eigenlijk wel zeker. Misschien is dat de afgelopen jaren alleen maar toegenomen.

Dat zou misschien te verklaren zijn als zowel de oplossingspercentages als het aantal aangiften de afgelopen jaren zou zijn gedaald. Of dat het openbaar ministerie minder zaken weet rond te krijgen. Of dat rechters lagere straffen opleggen. Om maar wat factoren te noemen.

En als je op voorlichters van het ministerie moet afgaan is er altijd sprake van een positieve teneur..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Yevgeny Podorkin

uit het Trendwatch onderzoek (PDF) van het WODC:

“Als redenen voor de daling noemt het rapport onder andere de toenemende polarisatie in de rechtszaal. ‘Indicaties hiervoor zijn onder meer dat advocaten steeds vaker overgaan tot wraking van rechters, dat verdachten er steeds vaker het zwijgen toe doen en dat het OM zich steeds meer als crime fighter presenteert.’
Ook het toenemend gebruik van hoger beroep als rechtsmiddel draagt bij aan de daling, aldus het rapport. ‘Uit onderzoek blijkt onder meer dat de straf in zware zaken na hoger beroep in 45 procent van de gevallen aanzienlijk lager uitvalt dan in eerste aanleg.’ De afnemende kwaliteit van bewijsconstructies levert daarnaast ook een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling. Als verklaring noemt het rapport onder andere ‘de toenemende werkdruk bij opsporing en vervolging (zowel qua belasting als qua media-aandacht).”

Elders:

“Bij delicten waar een toename is te zien zoals overvallen en woninginbraak is het percentage opheldering te laag. Er dienen daarom doelen te worden gesteld om dat te verbeteren; daarmee zal het beroep op cellen weer groeien.’’

En kan de crisis al in de cijfers worden verdisconteerd of zit daar 3 a 5 jaar vertraging in…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Marius

@Sikbock

Jawel, aan zo’n grafiek is een hoop te zien. Een snelle stijging wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door een toename van het aantal opgeloste misdrijven. Een plotseinge daling daarentegen zegt niet alleen wat over het gebrek aan instroom maar aan de tijdconstante waarmee de curve daalt kan men zien voor welke strafduur die daling is opgetreden bijvoorbeeld en dat zegt wat over het type delict.

  • Vorige discussie