De grens tussen geschiedschrijving en actualiteit is met het gisteren verschenen boek De smaak van de macht overschreden. Daarin een interview met onder meer Ruud Lubbers (en Kok, Balkenende, Van Agt en De Jong). Buiten dat het CDA goed is vertegenwoordigd in de serie interviews, christen-democraten blijven toch praatgrage politici met een sterke innerlijke drang tot verantwoording, haalt het boekje vooral het nieuws door uitspraken die Lubbers doet over zijn informatie-werkzaamheden, augustus 2010. Daarmee legt hij afspraken bloot die tijdens de onderhandelingen geheim waren en nu van grote invloed kunnen zijn op de politieke krachtverhoudingen.
De moeite die het CDA met dit gedoodgkabinet heeft, is u wel bekend. De emotionele toespraken van Verhagen en De Jong (toen diamteraal tegenover elkaar) tijdens het partijcongres hebben diepe sporen getrokken in de partij. De link met Wilders paste de partij niet, beweerden boze leden, zeker niet na de electorale afstraffing die het onder Balkenende had gekregen. Er dreigde zelfs een opstand onder de provinciale afgevaardigden. Nee, repliceerde Verhagen: een partij die geen macht zoekt, is geen partij. Door deel te nemen aan dit kabinet zou de christen-democratie waken over belangrijke waarden en deze beter kunnen beschermen dan vanuit de oppositie. Lubbers (informateur), De Jong (tegenstander van het kabinet), Balkende (afgestrafte premier): alleen al vanwege deze personages is het boek van Annemarie Gauthérie van Weezel, waar ze allemaal voorbijkomen, natuurlijk smullen.
De afspraak die Wilders met Lubbers zou hebben gemaakt, is dat nu ook. De PVV-voorman zou zijn uitspraken (in het publieke domein) ‘afstemmen’ met de minister van Justitie. ‘Redelijk’, noemde Wilders die wens van Lubbers. Hij zou, onthult Lubbers lustig verder, ook genoegen hebben genomen met een gedoogvariant waarin hij geen vice-premier zou zijn. Dat is dan weer oud nieuws. Onthullingen die een informateur wel passen, maar niet nu al, zo dicht op de gebeurtenissen. Dat moge vreemd klinken, maar de oud-premier heeft niet alleen Wilders, maar ook Justitie (Wilders, weten we nu, zou geen moeite hebben gehad met de terugkeer van zijn felste criticus Hirsch Ballin) in lelijke positie gedwongen. Bescheidenheid zou hem beter passen – en rol waar Lubbers dus grote moeite mee heeft.
Wilders en Justitie zullen toch moeten uitleggen hoe een minister een partij in de Kamer ‘afstemt’. Kamervragen zijn legitiem: 1) gebeurt dit nog steeds; 2) hoe gaat dat dan precies; 3) welke uitspraken zijn dan gesneuveld in die afstemming; en 4) mogen we er van uit gaan dat alles wat Wilders nadien heeft gezegd dan door Justitie is goedgekeurd/afgestemd? O ja, sinds wanneer wordt de minister van Justitie betrokken bij uitspraken van een partijlid uit de Tweede Kamer? Een staatsrechtelijk novum waar de minister van Justitie zijn tanden op mag stukbijten.
Reacties (2)
Kortom: het zoveelste – nutteloze – kamerdebat waarin de regering geen krimp geeft en zich achter de formele gedoogconstructie verschuilt. Met als dooddoener dat het iedereen vrij staat om contact met justitie te zoeken om te kijken wat wel en niet kan.
Vallen er weer zaken op hun plek of lijkt het alleen maar zo?
Je kunt inderdaad stellen dat dit een staatsrechtelijk novum is. De minister van Veiligheid en Justitie als waakhond van het kabinet die er voor zorgt dat Wilders, in zijn enthousiasme, het kabinetsbeleid niet schaadt.
Was deze ministeriële verantwoordelijkheid eerst uitsluitend voorbehouden tot leden van het Koninklijk huis nu vallen daar ook dus de gedogende partijleden onder.
Hier laat de PVV zich degraderen tot de linten knippende en extra stemmen leverende kabinetspartner. Wordt hier de zo fel door Wilders begeerde en gepropageerde vrijheid van meningsuiting vrijwillig afgestaan aan de VVD? Het ziet er wel naar uit.
Daarnaast lijkt hier tevens het “good cop, bad cop” principe te worden gehanteerd. Wilders roept de lelijke dingen en vadertje Opstelten stelt iedereen gerust met het nemen van maatregelen tegen de slechteriken. 3.000 agenten erbij?; animal cops?; Opsporing en rechtspraak in een hand (slager die z’n eigen vlees keurt?); minimum straffen?; werving van politie vrijwilligers?; verlaging van de toelatings-eisen voor de politieacademie?
Ook meen ik hierin de methodiek te bespeuren die de VVD nog al eens hanteert bij heikele kwesties in de verkiezingstijd. De ene helft van de volksvertegenwoordigers is voor de andere tegen. Alle voorstanders in beide kampen (kiezers) voelen zich vervolgens uitstekend bediend door de VVD.
In Wilders vindt de VVD daarbij een betrouwbare partner want hij is, in tegenstelling tot Verdonk, geen “loose canon” en volgt de VVD fractie bij de cruciale stemmingen. Of deze stemmen wel of niet binnen zijn eigen verkiezingsprogramma passen lijkt voor Wilders c.s. geen belemmering.
Opstelten straalt daarbij de rust als VVD veteraan uit en stelt mensen gerust waar het hun veiligheid betreft.
Dreigt bijvoorbeeld de snelwegschutter niet te worden gevonden. Dan gaat hij persoonlijk op bezoek bij KLPD, die na dit bezoek zich haast te communiceren “dat er misschien ook wel sprake kan zijn van andere oorzaken voor de brekende ramen, steenslag bijvoorbeeld” en dat die ook onderzocht gaan worden.
Verklaart de oud-directeur van de AIVD “dat de na 9/11 verkregen extra juridische mogelijkheden geen wezenlijke bijdrage hebben geleverd in de terroristenbestrijding, maar wel de privacy verder hebben ingeperkt en we ons dus mogen afvragen of deze instrumenten gehandhaafd moeten blijven”. Treedt daags erna de nieuwe directeur in het journaal op, die op zijn beurt verklaart dat hij zich grote zorgen maakt over de mogelijke Nederlandse Jihadisten in het buitenland.
Hetgeen vervolgens prima aansluit bij het optreden van Opstelten in Buitenhof. Daar verklaarde hij desgevraagd dat extremisten als Breivik voor Nederland geen bedreiging vormde, maar dat daar in tegen het Islamitische extremisme de onverkorte aandacht van de AIVD behoefte. Wat het laatste betreft hoop ik maar dat de AIVD ook zonder opdracht van de Minister potentiële “Breiviks” monitort. Want met name de haat(mail) vanuit de z.g. PVV aanhangers vooral richting PvdA doet het ergste vermoeden.
Of zou Opstelten hier denken dat het niet zo’n vaart loopt omdat dit soort mensen nu de PVV als politiek hogerdrukventiel hebben? En viel de PVV niet via haar leider Wilders rechtstreeks onder zijn ministeriële verantwoordelijkheid?
Tja!