Flop, o jee, bang

Hij glijdt. Een mens glijdt.

Het was het Nationaal Clubkampioenschap 2008, een ploegentijdrit in Groningen. Mijn eigen wielermentor smakte neer en terwijl ik hem op een haar na ontweek zag ik zijn ogen wegdraaien. Marco L., de sterkste man van Zwolle en verre omstreken, gereduceerd tot een bewegingsloze, spierwitte, glijdende symbioot van carbon en mens. Ogen wijd opengesperd, maar zonder pupil. Eng. Macaber.

Het vreemde is, dat ik gelijk wist dat het ernstig was. Een diepe, menselijke overtuiging: dit is mis. Geen gewone valpartij, behang eraf. Snel terug op de fiets, en de gaskraan open. Klote, een dekbedhoes die aan je benen plakt, pluizend in het wondserum. Nee, deze is anders. Dit is mis.

Hetzelfde had ik vanmiddag, toen ik de 37-jarige Jens Voigt als een mud aardappelen tegen de grond zag smakken. Head first – levenloos. De vader van drie dochters, hij moet een gelukkig man zijn. Er werd hem eens gevraagd wat hij na zijn wielercarrière wilde doen. Jens lachte en zei hartelijk: ‘Een ijssalon uitbaten.’

Harde Jens, de man van staal. Hij maakt van het Criterium International zijn exclusieve jachtterrein. Als hij gaat stampen, trapt hij niet zijn fiets vooruit over het asfalt, maar trapt hij de wereld onder zijn fiets door. De tanden bloot, in een blik van overgave en verbeten pijn, ieder in zijn wiel als een dolle martelend. Altijd geven, overal sleuren: geen coureur een betere belichaming van grinta – die illustere term die niet valt uit te leggen. Grinta, je hebt het of niet. Voigt heeft het.

De zwaartekracht weet u, een uitvinding van Newton – voor hem bestond het niet – die zwaartekracht is meedogenloos. Natuurwetten kennen geen rechtvaardigheid, natuurwetten kunnen niet gebogen worden, behalve misschien in science fiction.

Meer dan dit, is het niet. Een F, een G, wat mmetjes en een r. En drie gillende meisjes, thuis voor de televisie. Een moeder die moet troosten, maar zelf ontroostbaar is. Natuurlijk hebben ze het live gezien. Wat dacht u? Pappa mee in een ontsnapping. Dinsdagmiddag, iets over vier. Natuurlijk zagen ze het live gebeuren.

Met een snelheid van zeventig, tachtig, negentig kilometer per uur verloor pappa de macht over zijn stuur. Een onwillig steentje allicht, een niet gezien puntje op de weg. Negen bar, loopvlak op zijn hoogst twee centimeter. De man is weerloos. De wet ongenadig. En glijden. En iedereen weet: dit is mis.

De mooiste passage over een val is geschreven door de ongekroonde koning van de novelle. Ik citeer hem met tegenzin, want het citaat toont aan dat ik het zelf niet beter zeggen kan. Dit is waar, en iedereen die het asfalt van dichtbij ging bekijken zal het weten. Het citaat luidt:

“Er was een ravijn, een rotswand, en een greppel. Ik schrok heel even, heel erg. Daarna was ik teleurgesteld dat de wedstrijd verder zou gaan zonder mij.
Daarna: rust. Ik had mijn werk gedaan. Ik had krachten over mij afgeroepen waar ik geen zeggenschap over had. Die krachten moesten het dan maar verder zien.”
Tim Krabbé, De Renner, Prometheus, 19e druk pagina 55.

Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat dit precies is hoe het gaat, al viel ik niet in een afdaling, zoals Krabbé in 1977 of Voigt vandaag. Ik viel op de Rielerenk (waarover morgen meer), in de honderd ronden wedstrijd van een paar jaar geleden. Ik raakte van de weg in een zachte berm en maakte de beginnersfout direct terug te sturen op het opstaande randje.

Ik hoorde een geruisloos ‘flop’ en wist ‘o jee’. Toen werd ik me bewust van het luchtledige.

Een val gaat in twee snelheden: het moment waarop je weet: ik ga vallen, en het moment waarop je daadwerkelijk valt. Het moment waarop je weet dat je gaat vallen duurt een eeuwigheid, het moment waarop je valt gaat sneller dan je je kunt herinneren.

Er zal niemand zijn, die zich het exacte ogenblik van de val kan herinneren, daarvoor gaat de tijd te snel. ‘Flop’, ‘o jee’, ‘bang’! Milliseconden. En dan nog maar alleen pijn en zwart. En totaal geen besef van de tijd. Er kunnen complete wereldoorlogen worden uitgevochten in de tijd dat een renner gevallen is, hij zal het niet merken.

Jens Voigt is volgens de laatste berichten ongeveer vier minuten buiten westen geweest. Kai Reus lag ruim een week in coma. Ik zelf heb een kleine blackout van enkele seconden, zoals je kunt hebben wanneer je teveel gezopen hebt. Geen idee hoe ik thuis gekomen ben, maar ’s ochtends werd ik wakker in mijn eigen bed. Onwerkelijk.

Heel even was ik terug op het NCK vanmiddag, toen straffe Jens uit Grevesmülen het asfalt kuste. Het laatste bericht is, dat Jens Voigt zwaar gewond is (medunktjezouvoorminderdadanktjedekoekoek).
Het ga hem goed, want de kans is klein dat we hem ooit nog professioneel zullen zien fietsen. Zodra ik weet waar, ga ik bij hem en zijn drie dochters een ijsco eten. In mijn Duits wordt dat ‘zwei bülchen grinta bitte’. Zou Jens begrijpen wat ik bedoel?