COLUMN - De rijken worden steeds rijker, vorig jaar alleen al 2.000.000.000.000 dollar. Tegelijk leeft bijna de helft van de wereldbevolking onder de armoedegrens van 6,85 dollar per dag. Ter gelegenheid van het World Economic Forum in Davos legde Oxfam weer eens de vinger op de zere plek. ‘Zestig procent van de rijkdom van miljardairs is afkomstig van erfenissen, monopoliemacht of vriendjespolitiek, volgens Oxfam: “extreem veel rijkdom van miljardairs is grotendeels onverdiend.”’ Een andere conclusie uit Takers not Makers, het jaarlijkse onderzoek van Oxfam naar sociale ongelijkheid: ‘De rijkste 1 procent in het mondiale noorden haalde in 2023 via het financiële systeem 30 miljoen dollar per uur uit het mondiale zuiden.’ Per uur!
Klimaatverandering
Sinds een jaar of tien volg ik voor een kleine hulporganisatie het nieuws over Malawi, een van de armste landen ter wereld in het zuiden van Afrika. Het land is niet alleen arm maar wordt de laatste jaren ook buitensporig getroffen door de klimaatverandering. Afrika is naar schatting slechts verantwoordelijk voor 4 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Maar Afrikaanse landen zijn wel een groot slachtoffer. Malawi kende in de laatste halve eeuw zeven periodes van droogte en 19 overstromingen.De afgelopen jaren werd het afwisselend getroffen door grote droogte, hevige regenval en orkanen. De cycloon Freddy richtte begin 2023 een spoor van vernielingen aan in Mozambique en Malawi. Malawi telde meer dan 1200 doden, meer dan een half miljoen ontheemden en een totale schade die geschat wordt op 507 miljoen dollar. Eind vorig jaar trof een tropische storm met de naam Chido opnieuw tienduizenden mensen. Nu bereidt het door droogte getroffen land zich opnieuw voor op potentieel gevaarlijke regenval. Ondertussen bouwt het rijke deel van de wereld aan ‘een façade voor aanhoudend extractivisme en controle door bedrijven over mineralen in Afrika. De uitgestrekte bossen, mineralen en het land van Afrika worden steeds meer vercommercialiseerd onder het mom van koolstofcompensatieprojecten. Wereldwijde bedrijven investeren in deze projecten en beweren dat ze hun emissies “compenseren” terwijl ze in hun landen gewoon doorgaan met hun dagelijkse gang van zaken.’
Ziekte
Armoede en ontheemding gaan gepaard met gezondheidsproblemen. Malawi heeft de afgelopen drie jaar te maken gehad met cholera-uitbraken, waarvan de zwaarste in 2022 plaatsvond. Hierbij vielen landelijk ruim 1.700 doden. De overheid werkt hard aan maatregelen om de toegang tot veilig water en sanitaire voorzieningen te vergroten en verbeterde hygiënepraktijken te bevorderen; om het bewustzijn te vergroten en door de gemeenschap geleide initiatieven te bevorderen om uitbraken te voorkomen en erop te reageren. Bij elke natuurramp gaat er echter weer een resultaat van deze inspanningen verloren. Dat geldt ook voor malaria. Woensdag kondigde de miljardairsregering-Trump aan te stoppen met het financieren van anti-aidsprogramma PEPFAR. Daarmee worden hiv-medicijnen, -tests en -preventieprojecten gefinancierd. Die mededeling is sindsdien deels verzacht door de regering zelf en tijdelijk opgeschort door een federale rechter. Maar de uitwerking is verlammend. Overal in de wereld zijn klinieken gesloten en projecten stilgelegd. HIV/Aids is in Malawi nog steeds een dodelijke ziekte.
Vluchtelingen
Malawi is ondanks alles in politiek opzicht een relatief stabiel land. Gewelddadige politieke conflicten in de omgeving, niet zelden gerelateerd aan de winning van olie en mineralen, hebben het land echter opgezadeld met grote stromen vluchtelingen. Tot voor kort waren dat vooral vluchtelingen uit Congo die werden opgevangen in een een overvol kamp ten noorden van de hoofdstad Lilongwe. Onlangs is een grote groep vluchtelingen uit Mozambique aangekomen in het zuiden van Malawi. ‘Plunderende bendes en politieke onrust sinds de verkiezingen van oktober hebben duizenden Mozambikanen over de grens naar Malawi gedreven, ondanks de droogte, voedsel- en brandstoftekorten,’ schrijft The Guardian. Een nieuwe opgave voor een land dat de eigen bevolking nauwelijks kan voeden.
President Chakwera is deze week in Tanzania. Hij put hoop uit een bijdrage van 300 miljoen dollar van de Wereldbank en de Afrikaanse Ontwikkelingsbank om in zijn land de aansluiting op het electriciteitsnet in 2030 te verhogen van 25% tot 70%. Dat Tanzania onlangs een claim legde op de helft van het Lake Malawi zal hem waarschijnlijk nog de minste zorgen baren.
Reacties (1)
Noord-zuid is niet een heel interessante metric meer in een wereld waar kapitaal met de snelheid van het licht over de wereld verplaatst. Het noordwesten is nu eenmaal een prettige plaats om te vertoeven, helemaal als je geld hebt waar je een beetje in rust van wil genieten, dat heeft een aanzuigende werking.
Trickle-down economics is de grootste leugen en het probleem. We zijn hard op weg naar een wereld waar feodale leenheren nog voor zouden terugdeinzen. Als dat niet wordt gestopt gaat dat spaak lopen op manieren dat de Franse revolutie op een orgie van naastenliefde zal doen lijken. Helemaal als je onze tech overlords hoort anticiperen op de voordelen van AI. https://archive.is/WDsnc