Een ansichtkaart die toeristen vanuit hun vakantieoord Egmond aan Zee naar hun thuisgebleven familie sturen, heeft meestal als tekst Groeten uit Egmond aan Zee! (gedrukt in wat wij zetters vroeger een feestletter noemden). Verder staan op de kaart het wapen van Egmond (waarom eigenlijk? Ik weet het niet) en vier fotootjes, op ouderwetse bedrijfscourantwijze (dus scheef) in elkaar geschoven, van het strand, de duinen, de vuurtoren en bijvoorbeeld van ‘de gezellige terrasjes in het luxueuze centrum’. Ik geloof dat elk dorpje in Nederland wel zulke ansichtkaarten heeft, zelfs Zalk en Veecaten, en ook dat ze er allemaal ongeveer hetzelfde uitzien, en dat al sinds ongeveer 1970, toen de vierkleurendruk in zwang kwam.
Vroeger hadden de ansichtkaartenmakers meer fantasie. Ook werden er meer foutjes gemaakt, dat spreekt. Ik heb bijvoorbeeld een ansichtkaart uit ongeveer 1928 van de Amsterdamsche Anthraciet Maatschappij. De kaart bevat geen vier, maar wel zes gekleurde tekeningen. Ik zal die zes tekeningen eens bespreken.
1. Een knullig kaartje van Engeland en Ierland, met op ongeveer de plaats van Wales of Zuid-Engeland een anthracietmijn (erboven staat, ongeveer ter hoogte van de Midlands, de tekst Polmaise mijnen) met een mijnwerker met een mijnlamp om zijn nek en een houweel in zijn handen. Maar… Polmaise, dat ligt toch in Schotland? Jazeker, leert enig zoekwerk, Polmaise ligt zo’n 5 kilometer van Stirling, en Stirling ligt zo’n 30 kilometer ten noorden van Glasgow. In dat landgoed Polmaise was vroeger een anthracietmijn.
2. Een stoomboot met de tekst Import ongebroken anthraciet. Waarschijnlijk was die stoomboot vertrokken vanuit de Forth of Firth bij Edinburgh.
3. Een vier verdiepingen hoog gebouw dat je om het vakwerk op de muren eerder in Zuid-Duitsland zou vermoeden, maar de tekst luidt: Brekerij te Amsterdam.
4. Een naar rechts rijdende stoomlocomotief met vier gevulde goederenwagons, met de tekst Export gebroken anthraciet.
5. Een zwartbruine zak met daarop in wit uitgespaard het woord Polmaise. Tekst: Verzegelde zak.
6. Een rode, cabineloze vrachtwagen, waarop de bestuurder dus in de open lucht zit, met in zijn bagageruimte naar schatting 60 van die zakken. Tekst: Expeditie per auto-vrachtwagen door de geheele stad.
Op de ommezijde kunnen we leren hoe de PTT toentertijd zijn zaken regelde. Gecentreerd bovenaan de tekst: Drukwerk en daaronder de regel: Briefkaart – Postkarte – Postcard.
Op de linkerhelft deze prachtige tekst: Bij verzending als briefkaart (niet als drukwerk) mag deze ruimte voor correspondentie gebruikt worden.
In de kleine ruimte voor de te plakken postzegel staat in zéér kleine lettertjes deze tekst: Bij verzending als ,,drukwerk’’ de woorden briefkaart postkarte enz. doorschrappen en alleen naam en datum er op schrijven. Eronder staat voor de zekerheid: (VOOR ADRES ALLEEN.) met drie stippellijntjes.
Foto: De benen van de balletjongens en -meisjes van de Parijse Opéra. Gefotografeerd en, vrees ik, ook samengesteld door Disdéri in 1864.
Reacties (3)
Ben, was het niet handiger geweest om die ansichtkaart te laten zien in plaats van te beschrijven? Of is het een product van je fantasie. In dat geval is het een adembenemend stukje schrijfwerk.
Het is een produkt van mijn geheugen: ik heb die ansichtkaart twintig of dertig jaar geleden eens gezien en in handen gehad. De tekstjes op de achterzijde heb ik van een andere oude ansichtkaart (‘Denkmäler Deutschlands’) gepikt.
Ons onbetrouwbaar geheugen maakt ons soms creatief!