Zet Brein op zwart!

We kennen stichting Brein als de aanklager die opkomt voor de belangen van de grote jongens uit de media industrie, uit naam van de artiesten die door ze worden uitgemolken. Van beide behartigt ze de belangen, onder het moto The art of protecting the creative. Dat zou misschien beter The art of prostituting the creative kunnen zijn, de klassieke platenbaas indachtig.

Breinbaas Kuik is het daar vast niet mee eens. Elk verwijt aan Brein zal hij terugvoeren naar de torrenttrekkers, die het de artiest moeilijk maken van z’n werk te leven. Maar dat Brein met die grote belangen in de achterzak zegt op te komen voor de artiesten, doet je toch aan het CDA denken: achter elk woord en elke daad gaan andere belangen schuil. Toch heeft Brein ergens een punt. Maar wat doet ze dan fout in haar strijd voor het goede?

Achterhaald systeem

Brein is als een OM dat stelselmatig, politici die iets onaardigs zeggen voor haat zaaien aanklaagt, terwijl iedereen begrijpt dat het verbod daarop eigenlijk uit de wet moet. Ze wil dat we ons conformeren aan een achterhaald systeem, niet omdat het goed is, maar omdat het wet is. Een systeem waarin grote mediabedrijven hun huidige rechten willen afdwingen, in een poging de status quo zo lang mogelijk uit te melken. Want nieuwere en directere vormen van distributie van bijvoorbeeld muziek, zet hen mogelijk buitenspel.

Dat het systeem niet deugt, wordt eigenlijk al bewezen door het aantal ‘illegale’ downloaders. Als zoveel mensen het doen, dan kan het niet slecht zijn. Een te gemakkelijk argument? Wellicht, maar geef maar eens een voorbeeld van massaal overtreden regels waarbij strikt handhaven van die regels verdedigbaar is.

Of bagatelliseer ik? Artiesten houden er zo toch minder geld aan over?

Dat lijkt op het eerste gezicht te kloppen, want er wordt wel iets bekeken of beluisterd waar niet voor wordt afgerekend. Toch worden ook die downloads uiteindelijk wel verzilverd, maar dan indirect. Want het levert artiesten bekendheid en status op die ze op een andere manier, met meer betaalde albums en concerten, in geld vertalen.

Bovendien: waarom zou het vanzelfsprekend moeten zijn voor elke film of elk nummer af te rekenen? Dat gebeurt ook niet met muziek die je op de radio hoort, of in de kroeg. Noch met films op TV. Met een omweg, door een TV abonnement, of een betaald biertje, druppelt er via de Buma/Stemra iets door naar de artiest. Dat is echter geen betaling per geprijst product, eerder een tegemoetkoming – voor sommige content meer dan genoeg.

Hoe langer je erover nadenkt hoe vreemder het eigenlijk wordt, want wat koop je nou eigenlijk als je digitaal een album of film koopt? Als je een auto koopt, dan bezit je die auto. Je mag ermee doen en laten wat je wilt en dus ook betaald door anderen laten gebruiken. Niets daarvan bij aangeschafte digitale bestanden. Publiek exploiteren is uit den boze. Dus je koopt iets dat toch niet van jou wordt.

Het zijn enkele van de vele tinten grijs in de wereld van het (il)legaal downloaden, waar Brein via de rechter zo graag zwart of wit wil afdwingen.

Legaal of rechtvaardig

De reputatie van Brein heeft ook te maken met de juridische logica die ver af ligt van elk gevoel voor rechtvaardigheid. Dat je dat ‘illegale’ downloaden wilt bestraffen, omdat er niet wordt betaald is – hoewel een vergrijp van niks – nog wel te begrijpen. Echter, het faciliteren van dat downloaden, met een platform voor informatie over waar je dat vindt – The Pirate Bay – kan volgens Brein en de rechter dan ook niet. Een vluchtauto mag je legaal verkopen, net als een mes waarmee iemand overhoop gestoken wordt, maar een website dat als platform voor informatie dient is illegaal. Niet echt overtuigend. En dan wordt het nog vreemder als vervolgens de provider die de toegang verschaft tot het platform dat eigenlijk niets verkeerds doet, wordt aangeklaagd om die toegang te blokkeren.

Dat de rechter in z’n vonnis die aanklacht dan ook nog toewijst, maakt nog eens duidelijk dat legaal en rechtvaardig twee heel verschillende zaken zijn. Het is als veroordeeld worden voor de moord die gepleegd is door de nieuwe man van je zus, met een mes uit de messenset die jij haar cadeau deed voor haar vorige huwelijk. In de hoeveelste graad kan je schuldig worden bevonden?

Er is geen recht op toegang tot illegale sites heet dat in de woorden van Kuik, maar dat is er wel en het heeft een naam: vrijheid. En iedereen heeft de vrijheid om de wet te overtreden en een misdaad te begaan.

Weinig zakelijke artiesten

Artiesten zijn meestal een beetje onhandig wanneer het zaken betreft. Ook hier. Want dat ze zich laten vertegenwoordigen is begrijpelijk, maar dat ze dat laten doen door dezelfde organisatie als die grote bedrijven getuigt van weinig inzicht. Simpelweg omdat hun belangen niet gelijk zijn.

Artiesten zijn gebaat bij betaling. Ook, en misschien zelfs juist, op een nieuwe manier die aan die grote bedrijven voorbij gaat. Die bedrijven daarentegen zijn gediend bij het handhaven van de status quo, want de toekomst brengt hen niet perse veel goeds.

Zo bezien is The art of prostituting the Creative helemaal niet zo’n gek moto voor Brein. De artiesten laten zich gebruiken, door Brein toe te staan uit hun naam de belangen van de grote mediabedrijven te behartigen. Want als de bij Brein aangesloten artiesten zelf een belangenbehartiger in het leven zouden roepen, zou Brein geen enkele morele legitimatie overhouden.

Zwart

Brein ziet het graag zwart wit, maar dat is het niet. De gezamenlijke providers kunnen dat laten zien door het vonnis een klein beetje uit te voeren. Laat ze samen optrekken in het weigeren Stichting Brein nog langer toegang tot internet te verschaffen. Zet Brein op zwart! Daarmee doen ze niets strafbaars. Integendeel. Want als Kuik en kompanen van het internet zijn afgesloten, kunnen ze dus ook de Pirate Bay niet meer bezoeken. Daarmee wordt dus op een heel verantwoorde wijze aan het vonnis tegemoet gekomen.